Τι είναι λοιπόν ο κομμουνισμός; Το ερώτημα έρχεται
στην πρώτη γραμμή καθώς φέτος συμπληρώνονται τα εκατό χρόνια από την
Οκτωβριανή Επανάσταση.
Για να απαντήσουμε, πρέπει πρώτα να διακρίνουμε ανάμεσα στον
κομμουνισμό σαν ιδέα, σαν πρόταγμα κοινωνικό και φιλοσοφικό από τη μια,
και σαν ιστορική εμπειρία, όπως αυτή εφαρμόστηκε στα καθεστώτα του
“υπαρκτού”, από την άλλη.
Η πρώτη περίπτωση αφορά την ιδέα που προϋπήρξε του Μαρξ και στην
οποία ο Μαρξ προσέδωσε φιλοσοφικό κύρος ή, όπως έγραψε ο Ένγκελς, πέρασε
από τον ουτοπικό στον επιστημονικό σοσιαλισμό.