Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση ενός ανεύθυνου κράτους

Στο έπος της ελληνικής ψυχιατρικής μεταρρύθμισης που μετράει 33 χρόνια, το καινούργιο νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία είναι μια ανατροπή που θα έκανε ακόμα και τον Όμηρο να σηκώσει το φρύδι. Μολονότι η κινητήρια δύναμη αυτής της μεταρρύθμισης ήταν πάντα η καλοήθης στροφή προς την κοινοτική φροντίδα και περίθαλψη, συνακόλουθα με τη διεθνή τάση, η προτεινόμενη αναδιάρθρωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ιδίως της απεξάρτησης δεν ευθυγραμμίζεται με αυτή την ευγενή προσδοκία.

Στοιχεία σοκ: Με ψυχική διαταραχή 1 στους 4 πολίτες στην Ελλάδα

Μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού πάσχει από κατάθλιψη - GETTY IMAGES/ISTOCKPHOTO

Περίπου 2,5 εκατομμύρια άτομα στη χώρα μας έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας. Ξεκινούν άμεσα τη λειτουργία τους 4 ειδικές μονάδες ειδικά για την αντιμετώπιση του εργασιακού στρες, από τις 106 νέες δομές, συνολικού προϋπολογισμού 55 εκατ. ευρώ.
Κατακόρυφα αυξήθηκαν οι ψυχικές διαταραχές τα τελευταία τρία χρόνια στη Ελλάδα, καθώς από το περίπου 5% στον γενικό πληθυσμό που ήταν προ πανδημίας, πλέον το 22,8% των πολιτών, δηλαδή περίπου 1 στους 4, αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας.
Μάλιστα, το πρόβλημα επικεντρώνεται και σε εργαζόμενους σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, οι οποίοι ακόμα και αν έχουν αρθεί τα περιοριστικά μέτρα της πανδημίας, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην ψυχική τους υγεία.

Ένα ακόμα έγκλημα. Ένα ακόμα στίγμα;

17χρονη κατακρεούργησε 22χρονη με σαράντα μαχαιριές στο Μαρούσι. Φρίκη και τρόμος! Και οδύνη! Αμέτρητη! Για τους γονείς του κοριτσιού που άδικα έφυγε, για τους γονείς του κοριτσιού που μένει...
Η κοινή γνώμη παγωμένη παρακολουθεί, συλλέγει τις αποσπασματικές πληροφορίες που δημοσιεύονται και προσπαθεί να καταλάβει, να ερμηνεύσει το ακατανόητο, να εξηγήσει την τραγωδία, να ξορκίσει το κακό.

Η τρομοκρατία της ψυχοπανδημίας

Παρά τα πλανητικά μέτρα απομόνωσης και τους μαζικούς εμβολιασμούς, το πιο πιθανό σενάριο για την πορεία του κορονοϊού είναι ότι θα παραμείνει μαζί μας για πολύ χρόνο και η απειλή της νόσου Covid-19 δεν προβλέπεται να εξαλειφθεί από τη ζωή των ανθρώπων στο άμεσο μέλλον. Αν αυτό ισχύει, τότε πώς κατάφερε να επιβληθεί, και μάλιστα πλανητικά, η απάνθρωπη βιοπολιτική του διαρκούς φόβου και πανικού που υιοθετείται για την αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου Covid-19; Οι γυναίκες, οι νέοι ηλικίας κάτω των 45 ετών, οι άνεργοι αλλά και πολλοί ενήλικες που υποχρεώθηκαν σε διαδικτυακή εργασία είναι οι κοινωνικές ομάδες στις οποίες εντοπίστηκαν τα σοβαρότερα ψυχονοητικά προβλήματα: όσο μεγαλύτερη ήταν η ψυχολογική διαταραχή, τόσο σοβαρότερα ήταν και τα διανοητικά προβλήματα.

Χιλιάδες πρόσφυγες σε κρίση ψυχικής υγείας στα ελληνικά νησιά

Την επιδείνωση της κατάστασης, όσον αφορά στο θέμα της ψυχικής τους υγείας, που βιώνουν χιλιάδες πρόσφυγες, οι οποίοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά, καταγράφει έκθεση της Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC, International Rescue Committee).

Το διαζύγιο μπορεί να έχει άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία

Το διαζύγιο είναι μια επώδυνη συνήθως διαδικασία που επιδρά αρνητικά στη σωματική και ψυχική υγεία, σύμφωνα με μια νέα δανική επιστημονική έρευνα, την πρώτη που εξέτασε τις επιπτώσεις αμέσως μετά από ένα διαζύγιο. Όσο μεγαλύτερη είναι η σύγκρουση ανάμεσα στους δύο πρώην συντρόφους, τόσο σοβαρότερες τείνουν να είναι και οι επιπτώσεις, ιδίως για την ψυχική υγεία τους.

Επιδημία και ψυχική υγεία: υπάρχει χώρος για δικαιώματα;

Τους τελευταίους εννιά μήνες, σε όλο τον κόσμο, η ζωή των ατόμων με ψυχιατρικά προβλήματα έχει αλλάξει. Oι δυνατότητες για θεραπεία, επικοινωνία, εκπαίδευση και ψυχαγωγία περιορίζονται, μεταλλάσσονται σε διαδικτυακές εκδοχές τους ή διακόπτονται. Ασφαλώς, το σύνολο του πληθυσμού βιώνει περιορισμούς και γίνεται ευάλωτο στο «τραύμα του εγκλεισμού», με αδιαμφισβήτητο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.(i).

Έρευνα ΑΠΘ: Αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, σκέψεων αυτοκτονίας και θεωρίες συνωμοσίας μεταξύ των Ελλήνων φοιτητών

ΟΣΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Aυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, στρες και αυτοκτονικών σκέψεων μεταξύ των φοιτητών έδειξε μεταξύ άλλων μελέτη σχετικά με την ψυχική υγεία Ελλήνων φοιτητών κατά την διάρκεια της έξαρσης του κορωνοϊού, η οποία έγινε υπό την αιγίδα της Ιατρικής Σχολής και της Πρυτανείας του ΑΠΘ.

Επίσης διεξάγεται μια δεύτερη μελέτη, που αποτελεί επέκταση της πρώτης με πολύ μεγαλύτερο και λεπτομερέστερο πρωτόκολλο και αφορά την ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού κατά την διάρκεια του lockdown και την πίστη των ανθρώπων σε θέματα συνωμοσίας σχετικά με την πανδημία. Τα αποτελέσματα της δεύτερης μελέτης, η οποία έχει μετατραπεί σε διεθνή καθώς ήδη συμμετέχουν 29 χώρες, σύμφωνα με εκτιμήσεις θα είναι έτοιμα σε 1-2 μήνες.

Έρωτας και μοναξιά τον καιρό της πανδημίας

Οι παντρεμένοι έχουν τα δικά τους προβλήματα. Αν υπάρχουν άλυτοι κόμποι στη σχέση τους, η υπερβολική εγγύτητα μπορεί να τους κάνει ακόμη πιο σφιχτούς. Διαφορετικά, είναι πιθανό να ερωτευτούν από την αρχή ανακαλύπτοντας ξανά ο ένας τον άλλο και το βάθος της σχέσης τους.

Και όσοι συζούν μπορεί να πάνε πιο μακριά ή να σταματήσουν. Το κλείσιμο είναι σκληρή δοκιμασία για συναισθήματα, ψυχικές αντοχές, πνευματικές δυνάμεις. Από το lockdown θα βγουν είτε θριαμβευτές είτε ηττημένοι. Ετσι συμβαίνει με τα ζευγάρια τον καιρό της πανδημίας. Περνούν από τη φωτιά και το σίδερο και μπορεί να τα χάσουν ή να τα κερδίσουν όλα.

Εξαρτάται από το βιοτικό τους επίπεδο, από την ιστορία τους, από την ανθεκτικότητα του ψυχισμού τους και από την ιδιοσυγκρασία τους.

Η «φρίκη της αλυσίδας»: Άτομα με ψυχικές ασθένειες δεμένα σε 60 χώρες

Εκατοντάδες χιλιάδες άτομα με ψυχικές ασθένειες είναι αλυσοδεμένα σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με έκθεση του Human Rights Watch (HRW). Η έκθεση, που κυκλοφόρησε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας τον προηγούμενο μήνα, ανέφερε ότι τα περισσότερα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας κρατούνται σε υπερπλήρεις ή βρώμικες αίθουσες, υπόστεγα, κλουβιά ή καταφύγια ζώων και συχνά αναγκάζονται να τρώνε, να κοιμούνται και να κάνουν την ανάγκη τους στο ίδιο μέρος.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς δένονται από τις οικογένειες ή τα ιδρύματα στα οποία τοποθετούνται για μακροχρόνια περίθαλψη, σύμφωνα με την έκθεση. Το δέσιμο είναι μια μορφή φυσικού περιορισμού που χρησιμοποιείται για τον περιορισμό ατόμων με ψυχικές ασθένειες και μπορεί να γίνει με τη χρήση αλυσίδων, σχοινιών ή πανιών.

Η κοινωνία της ψηφιακής ηδονοβλεψίας

Το θέαμα δεν είναι ένα σύνολο εικόνων -γράφει ο Γκι Ντεμπόρ- αλλά μια κοινωνική σχέση ατόμων διαμεσολαβούμενη από τις εικόνες. Ο Γάλλος καταστασιακός πλάνητας, στην ανάλυση της «Κοινωνίας του Θεάματος» -κείμενο που γράφτηκε πριν από μισό αιώνα-, εξηγεί πώς το θέαμα μας παρασύρει σε έναν δικό του κόσμο, διεισδύοντας σε όλα τα πεδία της καθημερινής ζωής με στόχο να αποκοιμίζει μάζες... και να αφυπνίζει τα ηδονοβλεπτικά ένστικτά μας.

Εξώσεις προσφύγων: Δεν υπάρχει ψυχική υγεία, χωρίς στέγη και εργασία

Στο όνομα της «αποσυμφόρησης των νησιών» από την 1η Ιουνίου ξεκίνησε η διαδικασία έξωσης 11.237 προσφύγων οι οποίοι (οι 8.000 περίπου μάλλοι άμεσα) πετιούνται έξω από τα διαμερίσματα, τα ξενοδοχεία και τις δομές, όπου τώρα διαμένουν. Με την απώλεια της στέγης διακόπτεται και η οικονομική τους ενίσχυση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Estia II» που τους συντηρούσε. Επιπλέον, όπως σημειώνει η οργάνωση ΑΡΣΙΣ στην απεγνωσμένη επιστολή της προς το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, «εκατοντάδες παιδιά θα υποχρεωθούν να διακόψουν τη φοίτησή τους στα σχολεία τους, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το ψυχισμό τους».

Η καραντίνα παρατείνεται - Στο «κόκκινο» η ψυχική υγεία των ανθρώπων

Ειδικοί της ψυχικής υγείας προειδοποιούν για την αυξημένη ψυχολογική πίεση που υφίστανται οι πολίτες διεθνώς λόγω της παρατεταμένης καραντίνας

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της καραντίνας, την οποία πολλές χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία του κορονοϊού παρέτειναν αυτή την εβδομάδα, ανησυχούν τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, οι οποίοι ζητούν να ληφθεί υπόψη το ζήτημα αυτό.

«Η παράταση της καραντίνας ήταν αναμενόμενη, όμως το νέο θα απογοητεύσει βαθιά πολλούς ανθρώπους», εκτίμησε η Λίντα Μπολντ καθηγήτρια δημόσιας υγείας στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου μετά την ανακοίνωση την Πέμπτη της παράτασης κατά τρεις εβδομάδες του lockdown στη Βρετανία. «Οι έμμεσες επιπτώσεις συσσωρεύονται», συνέχισε, υπογραμμίζοντας ότι «πρόσφατες έρευνες δείχνουν ανησυχητική αύξηση του άγχους και της κατάθλιψης» στον γενικό πληθυσμό.

Οι ψυχικά ασθενείς «στο απόσπασμα» λόγω κορονοϊού

«Κλειδωμένες πόρτες», στέρηση των κινητών τηλεφώνων και απαγόρευση προμήθειας φαγητού μέσω ντελίβερι είναι τα ακραία μέτρα περιορισμού που έχουν λάβει εν μέσω πανδημίας, παραβιάζοντας ευθέως τα δικαιώματα των ψυχικά ασθενών, Διευθύνσεις ψυχιατρικών κλινικών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, τμημάτων των Γενικών Νοσοκομείων και στεγαστικών δομών.

Η έλλειψη προσωπικού, επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας, στα ψυχιατρικά νοσοκομεία «Δρομοκαΐτειο» και «Δαφνί», στα ψυχιατρικά τμήματα των Γενικών Νοσοκομείων και στις στεγαστικές δομές κυρίως των ΝΠΔΔ και ο υπαρκτός φόβος προσβολής του προσωπικού από τον νέο κορονοϊό είναι οι λόγοι της επιβολής των απάνθρωπων μέτρων σε βάρος των ψυχικά ασθενών, εκτιμά μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο καταγγέλλων, Γιάννης Αλεξάκης, δικηγόρος, μέλος της Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές του υπουργείου Υγείας. Ο ίδιος ζητά την άμεση παρέμβαση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Έκθεση - καταπέλτης για τον αντίκτυπο της κρίσης στην Υγεία

Αποκαλυπτική είναι η έκθεση για την κατάσταση της υγείας στην Ελλάδα που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στην έκθεση καταγράφονται οι καταστροφικές επιπτώσεις των μνημονίων στον τομέα της υγείας στη χώρα (χρησιμοποιείται για ευνόητους λόγους ο όρος «οικονομική κρίση» ...), με αποτέλεσμα η κατά κεφαλή δαπάνη να είναι 1.500 ευρώ έναντι 3.000 ευρώ που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε..

Επίσης, ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις υψηλές άμεσες ιδιωτικές δαπάνες για φάρμακα, στον ρόλο του καπνίσματος και της παχυσαρκίας, ιδίως στα παιδιά, και στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας (θεαματική αύξηση των αυτοκτονιών).

Επικινδυνότητα και Ψυχική Υγεία

Η επικινδυνότητα εξαρτάται από το βαθμό στον οποίο ο θεραπευόμενος μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του και τους άλλους. Το εύρος του κινδύνου ως προς τον εαυτό εκτείνεται από μικρό, όταν ο θεραπευόμενος δεν παρουσιάζει αυτοκτονικό ιδεασμό (σκέψεις αυτοκτονίας), έως μεγάλο, όταν παρουσιάζει αυτοκτονικές ενορμήσεις και μπορεί να οδηγηθεί και στον εκούσιο τερματισμό της ζωής του.

Επίσης, η εξερεύνηση της επικινδυνότητας προς άλλους παρέχει πληροφορίες για την ύπαρξη προηγούμενων συμβάντων κακοποίησης, κατάχρησης ουσιών και κοινωνικών επιδράσεων που μπορούν να οδηγήσουν το άτομο στο να βλάψει τρίτα πρόσωπα (Palmer & Bor, 2008).

Πιο επιρρεπείς σε ψυχολογικά προβλήματα οι βουλευτές

Οι βουλευτές έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας από ό,τι οι άλλοι εργαζόμενοι, αλλά δυσκολεύονται να το παραδεχθούν, σύμφωνα με μια νέα βρετανική έρευνα, την πρώτη του είδους της, η οποία έγινε ανώνυμα και μέσω διαδικτύου.

Το σχετικό ερωτηματολόγιο των ερευνητών του Βασιλικού Κολλεγίου του Λονδίνου (King’s) κλήθηκαν να απαντήσουν και τα 650 μέλη του βρετανικού Κοινοβουλίου, πράγμα που τελικά έκαναν οι 146. Οι απαντήσεις σχετικά με την ψυχική υγεία τους στη συνέχεια συγκρίθηκαν με απαντήσεις ανθρώπων με παρόμοια εισοδήματα και θέσεις εργασίας με ανάλογο στρες (π.χ. διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων).

Και θυμήθηκα για σένανε…

Δεν μπορώ να χαρώ πια, κατέληγε η συζήτηση μαζί της.

Γιατί, αγαπημένη μας, δεν μπορούσες να χαρείς; Γιατί βιαζόσουν πάντα για κάτι άλλο από αυτό όπου βρισκόμασταν; Γιατί δεν με άφηνες να τελειώσω το τραγούδι που εσύ είχες ζητήσει; Εγώ τόσο χαιρόμουν που μπορούσα να το πω, το ζητούσες και το έβρισκα, ήξερα να σ' το τραγουδήσω. Αυτή θα ήταν η ζωή μου, αν μπορούσα να το κανονίσω, να μου δίνουν παραγγελιές και να βρίσκω τα τραγούδια, αλλά βγήκαν τα τζουκμπόξ και μου πήραν τη δουλειά. Εσύ όμως βιαζόσουν. Μόλις ξεκινούσαμε, λέγαμε μισή στροφή, λάμπανε για λίγο τα ματάκια σου κι έλεγα ότι συναντήθηκαν επιτέλους οι διαθέσεις μας, τώρα θα αφεθείς στη χαρά να το πούμε ολόκληρο, είναι τόσο ωραίο, αυτά τα γυρίσματα, οι εκπλήξεις των στίχων, της μουσικής, αχ, θα δακρύσουμε μαζί στο τέλος. Ομως όχι, εσύ δεν άντεχες. Σταματούσες στην πρώτη φράση, θυμόσουν άλλο, «αυτό, αυτό να πούμε!».

Τα παιδιά που μεγαλώνουν μέσα στο πράσινο, έχουν καλύτερη ψυχική υγεία ως ενήλικες

Τα παιδιά που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον με πολύ πράσινο έχουν σημαντικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων ψυχικών διαταραχών αργότερα στη ζωή τους, σύμφωνα με μια νέα δανική επιστημονική έρευνα, που αναδεικνύει τη σημασία των χώρων πρασίνου (και) για την ψυχική υγεία των ανθρώπων.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Άαρχους (μεταξύ των οποίων ο ελληνικής καταγωγής Κωνσταντίνος Τσιρογιάννης), με επικεφαλής τη δρα Κριτσίνε Ένγκεμαν του Τμήματος Βιοεπιστήμης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), χρησιμοποίησαν δορυφορικά δεδομένα για να χαρτογραφήσουν τους χώρους πρασίνου γύρω από τα σπίτια σχεδόν ενός εκατομμυρίου παιδιών. Στη συνέχεια, συσχέτισαν αυτά τα δεδομένα με τον κίνδυνο εκδήλωσης 16 διαφορετικών ψυχικών διαταραχών μετά την ενηλικίωση.

Μεγάλο το αντικαταθλιπτικό όφελος της αερόβιας άσκησης

«Η αερόβια άσκηση ως συμπληρωματική μορφή παρέμβασης φέρει υψηλή αντικαταθλιπτική δράση σε ενήλικες ασθενείς με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή όταν καθοδηγείται από ειδικούς της άσκησης και πραγματοποιείται 3 φορές την εβδομάδα για περίπου 45 λεπτά με μέτρια ένταση επί 9 περίπου εβδομάδες». Αυτά δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Δρ. Ιωάννης Δ. Μωρρές, στο πλαίσιο μελέτης επιστημονικής ομάδας της οποίας είναι επικεφαλής, για την αντικαταθλιπτική δράση της άσκησης, η οποία έλαβε υψηλή αναγνώριση από το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας στην Υγεία (National Institute for Health Research-NIHR) του Ηνωμένου Βασιλείου.