Το γράψιμο ως συνάντηση

Το γράψιμο μπορεί να δημιουργήσει τη συνθήκη που καταφέρνει να αντιστρέψει το εφήμερο των εφημερίδων και να δώσει στα κείμενα μια διάσταση διαφορετική από τις ταχύτητες του κυρίαρχου λόγου των social media.

Τα τελευταία χρόνια το γράψιμο γίνεται μια όλο και πιο δύσκολη υπόθεση. Είναι που η πανδημία και τα οριακά μέτρα που πάρθηκαν αποξέραναν τη ζωή από τις θεματικές της, μονοπώλησαν με κάθε τρόπο, έγιναν μονοφωνία μέσα στην έκτακτη συνθήκη τους.

Στη συνέχεια μετατράπηκαν στο πιο ακραίο κοινότοπο, στην υγειονομική ρουτίνα της ανίας, σε ένα τίποτα που διαδέχεται το τίποτα. Πώς να γράψεις σε τέτοια έρημο; Οταν το απροσδόκητο, το ξαφνικό ή το νέο ταυτίστηκαν με τον κίνδυνο, όταν η ανθρώπινη δραστηριότητα απολυμάνθηκε και ολόκληρη η ζωή κατάντησε μεταφορά της ζωής που ζούσαμε;

Να κάψουμε τα βιβλία;

Πριν από λίγες μέρες κι ενώ ο Φρανσουά Ολάντ ετοιμαζόταν στο Πανεπιστήμιο της Λιλ να ξεκινήσει την ομιλία του με αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου, μια ομάδα φοιτητών, στο όνομα μιας αναρχικής συλλογικότητας, αφού διέκοψε θορυβωδώς το γεγονός και ακυρώθηκε για λόγους ασφαλείας η διάλεξη, στη συνέχεια έσκισε όλα τα βιβλία του Ολάντ.

Πριν από λίγες εβδομάδες κάτι ανάλογο συνέβη και στη διάλεξη της φιλοσόφου Αγκασίνσκι, συζύγου του πρώην πρωθυπουργού της Γαλλίας, Λιονέλ Ζοσπέν. Ενώ πάλι, όταν ο γνωστός φιλόσοφος Φινκελκράουτ πήγε στο πανεπιστήμιο για να μιλήσει, του επιτέθηκαν και δεν τον άφησαν να μιλήσει στους φοιτητές.

Το αποκορύφωμα όμως αυτής της βιβλιοκαταστροφικής μανίας είναι αυτό που συμβαίνει εδώ και μέρες. Ενας καθηγητής, ο Βανσέν Κασπέδες, μαζεύει υπογραφές για να απαγορευτεί η διδασκαλία των βιβλίων του Χάιντεγκερ στα γαλλικά πανεπιστήμια.

Για δες το

Ενα κακό έχει η Ελλάδα, τα εξής δύο: τους θεούς και τους ήρωές της.

Κατά κανόνα ισχύει όλο τον χρόνο, αλλά ειδικά το καλοκαίρι, με αυτό το αττικό φως να αποσκιώνει ακόμη και τις χαραμάδες και εκείνον τον εκκωφαντικό ήλιο να μην αφήνει ουδέν κρυπτόν υπό του, έρχεται κι απογίνεται: πραγματικά, όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, σχεδόν στην κυριολεξία όποια πέτρα κι αν σηκώσεις (ή σ’ όποια πέτρα κι αν καθίσεις), γενικά όπου σταθείς κι όπου βρεθείς πάνω τους θε να βρεθείς. Και στους θεούς και στους ήρωες. Και δεν εννοώ μόνο τους χριστιανικούς ή τους άλλους, της Επαναστάσεως, αλλά κυρίως τους πιότερο αρχαίους. Αυτούς των οποίων ονόματα και σύμβολα συναντάμε από διαστημικά σκάφη και αστρονομικούς άτλαντες μέχρι συνθέσεις δραματουργών και μουσουργών. Αλλά και στο εγγόνι της κυρα-Κούλας, που επειδή την είχε βαφτίσει η Φρειδερίκη, ήθελε να του δώσει ένα κοσμοπολίτικο αλλά και βαθιά ελληνικό όνομα συνάμα (θεά η κυρα-Κούλα!).

Αστεροειδείς

Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν τον κόσμο κυβερνούν κάποιοι έξυπνοι που μας δουλεύουν ή κάποιοι ηλίθιοι που μιλάνε σοβαρά. Εξίμισι χρόνια τώρα πασχίζω να θέσω με παντοίους καίτοι πλαγίους τρόπους το θεμελιώδες ερώτημα του Μαρκ Τουέιν και για τα καθ’ ημάς, αλλά οι επίπονες προσπάθειές μου αποβαίνουν άκαρπες. Ασφαλές συμπέρασμα δεν βγαίνει κι ας πέρασαν απ’ το Μαξίμου δεξιοί, ντεμέκ αριστεροί και αμφιδέξιοι ένοικοι. Ο εμβληματικός Αμερικανός συγγραφέας και μέγας χιουμορίστας, που πέθανε τέτοιες μέρες το 1910, είχε πιάσει το νόημα απ’ τον προ-προηγούμενο αιώνα και τα ’σουρνε καταλλήλως στους δημόσιους άνδρες. «Ας υποθέσουμε ότι είσαι ηλίθιος. Και ας υποθέσουμε ότι είσαι μέλος του Κογκρέσου. Αλλά επαναλαμβάνομαι» συνήθιζε να λέει.

Ωδή σε μια λευκή σελίδα

Όποιος έχει πιάσει μολύβι με στόχο και σκοπό, το γνωρίζει. Την αμήχανη εκείνη στιγμή που ανοίγεις το εξώφυλλο του τετραδίου και στέκεις μπροστά στην πρώτη λευκή σελίδα. Εσύ εκεί ολόκληρος, κουλουριασμένη ανάσα στην άκρη του χεριού σου. Όλος μια χειρονομία ασταθής, μια χειραψία φόβου. Του φόβου εκείνου μπροστά στη λευκή σελίδα. Μπροστά στη σιωπή της έκφρασης, της αποτύπωσης, της δημιουργίας. Φόβου όμοιου με τον μετεωρισμό λίγο πριν το κενό, στο χείλος. Του γκρεμού, της σιωπής, του ποτηριού. Μετεωρίζεσαι. Το διεκδικείς και το καταφέρνεις. Αλλά δεν φτάνει.

Ο κίνδυνος της εξημέρωσης

Γίνεται να μαρμαρώσει ο άνθρωπος; Και αν μαρμαρώσει, μπορεί να σκεφτεί, να αισθανθεί, να δει, να ακούσει; Μα γίνονται αυτά τα πράγματα;

Περιφράξεις

Σε μια διαδικασία που διήρκεσε από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης που ήλεγχαν το βρετανικό Κοινοβούλιο, κατόρθωσαν, μέσω των διαδοχικών νόμων «Περί περιφράξεων», να κατοχυρώσουν θεσμικά την κατοχή τεράστιων εκτάσεων γης, τις οποίες εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρο. Οι αποκαλούμενοι «εκσυγχρονιστές γαιοκτήμονες» εισήγαγαν αρκετές καλλιεργητικές καινοτομίες, νέα εργαλεία, τη χρήση λιπασμάτων και καλύτερα οργανωμένη κτηνοτροφία.

Στον… πάτο των ευτυχισμένων λαών

Απόδραση και σήμερα από τη συνήθη ύλη, για τον λόγο ότι είναι δύσκολο άλλα να σκέφτεσαι και άλλα να αραδιάζεις, με όλα όσα βιώνουμε. Κι ας ανήκω στους αισιόδοξους, σ’ αυτούς που όταν συγχύζονται ακουμπάνε στον παρήγορο λόγο του θείου Τσέχοφ: «Αν σου συμβεί κάτι κακό, σκέψου ότι θα μπορούσε να σου λάχει κάτι χειρότερο».

Ελα όμως που υπάρχει το καλύτερο – και, πάνω στην ώρα, αυτή η διεθνής έρευνα με τις 158 ανά τον κόσμο ευτυχέστερες χώρες, όπου η Ελλάδα καταλαμβάνει αισίως την 102η θέση (υπάρχουν κι άλλες παρεμφερείς έρευνες, αλλά όλες κάπου εκεί στον πάτο μάς εμφανίζουν, παρέα με τριτοκοσμικές χώρες). Οι δέκα πρώτες ευτυχέστερες: Δανία, Νορβηγία, Ελβετία, Ολλανδία, Σουηδία, Καναδάς, Φινλανδία, Αυστρία, Ισλανδία, Αυστραλία.