Γράμμα από την Μπίτολα (Μοναστήρι)

Καλεσμένος από τον γενικό πρόξενο της Ελλάδας στο Μοναστήρι της Βόρειας Μακεδονίας για ομιλία με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας, καθ’ οδόν λαμβάνω μήνυμα από την Αννίτα, μια πρώην φοιτήτρια από τα Σκόπια:

Τα πολλά πρόσωπα της «αγίας ελληνικής οικογένειας»

Η «αγία ελληνική οικογένεια» ζει και βασιλεύει, πλέκει τον ιστό της με μαεστρία και διαπλέκεται με το πολιτικό σύστημα στην αέναη προσπάθειά του να παραμένει γαντζωμένο στην εξουσία και να επιτελεί ανενόχλητο τους «αγαθοεργούς» του σκοπούς.

Ενα σύννεφο, να πέσουμε...

Ευρωπαϊκή Ενωση και εμβόλια

ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ και με αφορμή τον εκτροχιασμό του εμβολιαστικού προγράμματος που είχε εκπονήσει η Ε.Ε., στελέχη όλων των κομμάτων, ακόμη και της Ν.Δ., άρχισαν να «πέφτουν από τα σύννεφα», ανακαλύπτοντας τα παζάρια και τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στην Ε.Ε. και τους διάφορους επιχειρηματικούς ομίλους.

Περίσσεψαν για ακόμη μια φορά τα κροκοδείλια δάκρυα για την «αποτυχία της Ε.Ε. να προστατεύσει την υγεία των λαών», αλλά και οι αυταπάτες ότι η Ε.Ε. μπορεί τάχα να αλλάξει... Αλήθεια, πόσες φορές το έχουμε ακούσει αυτό τα τελευταία χρόνια;

Παρέμβαση

Οι λέξεις κουβαλάνε την εποχή τους, πέρα από το φορτίο της ιστορικής διαδρομής τους. Οι λέξεις του περασμένου χρόνου μεταφέρουν την ανατροπή στις ζωές μας. Ο ιός έγινε ο «ανάγωγος» που αμφισβήτησε τις βεβαιότητές μας. Την πίστη πως ιππεύαμε το ασφαλές άλογο της αέναης εξέλιξης και συνεπώς το μόνο που απέμεινε σε μας ήταν να απολαύσουμε τις ηδονές που πλουσιοπάροχα παρείχε η ευμάρεια.

Γεροσύνη και μπερεκέτια

Η ευχή είναι η έκφραση της επιθυμίας. Να γίνει κάτι που προσδοκούμε. Μπορεί να είναι και η ανάγκη για υπέρβαση του δυνατού. Σε κάθε περίπτωση η ευχή, συνειδητά ή ασυνείδητα, έχει ως υπόστρωμα την παραδοχή πως τα όρια του ανθρώπου είναι πεπερασμένα. Κι έτσι γίνεται επίκληση σε δυνάμεις μη ελεγχόμενες. Για κάποιους μπορεί να είναι η αναμέτρηση με την κακοδαιμονία. Με τις συμπτώσεις ή με το απρόβλεπτο. Ισως να είναι κι ένα μέσο που κάνει όσους ανταλλάσσουν ευχές να νιώθουν μέρος δικτύου επικοινωνίας, που τους προσφέρει αυτοπεποίθηση για την κοινωνική αποδοχή. Κι αυτό αυξάνει τη διεισδυτικότητα στο κοινωνικό σώμα σε όσους έχουν ανάγκη από την αίσθηση αυτή, για πολλούς και διάφορους λόγους.

Θα ανθίσουν λουλούδια…

Το φασιστικό τέρας βγήκε από το λαγούμι του και ξαναδήλωσε την παρουσία του με αφορμή τους εορτασμούς για το Πολυτεχνείο. Είναι αυτό που είχε γράψει σε μια νεοναζιστική ιστοσελίδα πριν από λίγα χρόνια ότι «οφείλουμε να κτυπήσουμε το μύθο του Πολυτεχνείου και τα ψεύτικα δάκρυα στη μνήμη ανύπαρκτων “ηρωικών” νεκρών, γιατί με το μύθο του Πολυτεχνείου η αριστερά στέριωσε την ιδεολογική της κυριαρχία στην ελληνική κοινωνία».

Είναι να μην πετύχει!

Τόσο πολύ φχαριστήθηκα την ατάκα του, τόσο πολύ γέλασα μέσα από τη μάσκα μου, τόσο με έβγαλε από το δεξιοκοροναϊκό αδιέξοδο της καθημερινότητας, που πραγματικά θέλησα να του κάνω ένα δώρο. Μια σοκοφρέτα είχα μαζί μου, για τις δύσκολες ώρες (που είναι ανά 5 λεπτά, αλλά δεν μας φτάνουν οι σοκοφρέτες) και του την έδωσα. Την πήρε και ήταν μια κάπως δίκαιη «συναλλαγή».

Στο μετρό ήμουν (όπως πάντα). Σπουδαίο σχολείο το μετρό. Κάποτε ήταν τα καφενεία, τώρα είν' οι συρμοί. Αν ήξεραν τι πολιτικές και κοινωνιολογικές μελέτες προκύπτουν από 'κεί μέσα, δεν νομίζω να το έφτιαχναν ποτέ. Την πάτησαν.

Βγάλ’ τον υπουργό απ’ την πρίζα

Το θυμόμουν ως ένα περίεργο όνομα σε συζητήσεις των μεγάλων, όταν ακόμα έπαιζα με τα χώματα. Υπήρξαν και αυτές οι εποχές. Που τα παιδιά έπαιζαν, χωρίς φόβο (των γονιών), με τα χώματα στα πάρκα και οι μεγάλοι, χωρίς συνείδηση της ευθύνης (των παιδιών), «έπαιζαν» με τα όπλα σε ένα μέρος μ’ ένα περίεργο όνομα: Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Aμετάφραστη ατομική ευθύνη

Ασύμμετρες παραδοξότητες μας προέκυψαν: η Ατομική Ευθύνη χορεύει τανγκό με τη Συλλογική Υγεία. Εξαερώθηκε η θατσερική διαπίστωση «δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο τα άτομα και οι οικογένειές τους». Ο ατομικός φόβος του θανάτου μεταλλάχθηκε σε συλλογική αγωνία.

Η «ανοσία της αγέλης» για οικονομία και κοινωνία!

Σε επίπεδο υγειονομικό, οι επιπτώσεις από την πανδημία στην Ελλάδα ήταν περιορισμένες, όπως συνέβη και στις υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που επλήγησαν σε πολύ χαμηλότερο βαθμό από τη δυτική Ευρώπη για μια σειρά από κοινωνικοοικονομικούς λόγους. Το ΕΣΥ, παρά τις μεγάλες ελλείψεις και την εγκατάλειψη, με την υπερπροσπάθεια του υγειονομικού προσωπικού και τη συμπεριφορά των πολιτών, που ακολούθησαν πιστά τα περιοριστικά μέτρα, άντεξε στην πίεση του πρώτου κύματος της πανδημίας.

Για τους αντικαπνιστές, κυρίως...

Πάει αργά το πράγμα στη χώρα, αλλά προχωράει -δεν ξέρω σε πόσο καιρό το να καπνίζεις σε κλειστούς χώρους θα φαίνεται αλλόκοτο. Οσοι δεν έχουν απολέσει τη μνήμη τους θα ενθυμούνται ότι πριν από δύο-τρεις δεκαετίες το πτύειν στα καφενεία ήταν σύνηθες, επιτρεπτόν, ειδικά στα χωριά. Θυμάμαι καπνίζαμε σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ακόμα και -γιά φαντάσου- μέσα στα αστικά λεωφορεία και μόλις τα τελευταία χρόνια δεν καπνίζουμε στα αεροπλάνα [πάνε οι περίφημες θέσεις καπνιζόντων].

Είναι κάτι στιγμές

Μέρες που είναι, διάβαζα στις «Στιγμές» («Εστία») τις σκέψεις του Λεωνίδα Κύρκου. Ομολογώ πως χαμογέλασα πικρά όταν έφτασα στο σημείο όπου λέει: «Από την ιστορία των τελευταίων δεκαετιών είχα βγάλει το συμπέρασμα ότι, όταν οι ταξικοί αγώνες έφταναν σε μεγάλη ένταση και σε αδιέξοδα, οι δυνάμεις του κατεστημένου έσπευδαν να “δολοφονήσουν” τη δημοκρατία. Τότε χρειαζόταν να αναληφθεί έγκαιρα πολιτική υπεράσπισης της δημοκρατικής ομαλότητας. Γι’ αυτό προτεινόταν η διαβούλευση: ο διάλογος, σε συνδυασμό με τη μαζική πάλη, ως το μόνο μέσο για την επίλυση των διαφορών, η καταδίκη της βίας…».

Και για μούντζα ο λαός και για λιβάνι

Στις στιγμές της αμηχανίας. Όταν η γλώσσα δυσκολεύεται ν’ αλέσει τις λέξεις, η λύση είναι η λογοτεχνία. Ο Παλαμάς έκοψε με τους στίχους του τον δικό μου κόμπο. Και πάλι ο λαός στο επίκεντρο. Η τηλεοπτική οθόνη γινόταν ψαλτήρι δοξαστικού για τη σοφία του. Που διάλεξε σωστά στις ευρωεκλογές. Ο λαός είναι τίποτε και είν’ όλα, είναι του εκδικητή το γιαταγάνι. Συμπληρώνει ο Παλαμάς στα «Σατιρικά Γυμνάσματα».

Κάθε φορά τα ίδια. Για τους νικητές ο λαός είναι το ξίφος που αποκαθιστά την τάξη. Και τότε είναι τροπαιοφόρος. Του φοράνε οι νικητές την πανοπλία του Αη Γιώργη, τον βάζουν σ’ ένα άσπρο άλογο και τον αναγορεύουν διώκτη όσων επιβουλεύονται την τάξη και την κανονικότητα.

Συγκοινωνίες...

Έχει γίνει κοινός τόπος ότι το κράτος είναι ανεπαρκές και ανίκανο να ασκήσει κοινωνική πολιτική και να ανακουφίσει κάπως την καθημερινή ζωή των πολιτών. Το ίδιο ανίσχυρη και αδρανής εμφανίζεται η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολίτες σηκώνουν τα χέρια και κλαίνε την κακή τους μοίρα. Βλέποντας αυτό το χάλι παίρνουν πρωτοβουλίες και παρεμβαίνουν, ταράσσοντας τα λιμνάζοντα ύδατα της πολιτικής ζωής.

Να, στην Πάτρα λ.χ. η δημοτική κίνηση «Κοινοτικόν» οργανώνει εκστρατεία συλλογής υπογραφών με τίτλο «Εκσυγχρονίστε, επιτέλους, τις αστικές συγκοινωνίες της Πάτρας».

Πολιτικός και κοινωνικός αναλφαβητισμός

Το πελατειακό κράτος, τα σοβαρά οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα, η σχέση διαφθοράς του πολίτη με την πολιτική, αλλά και η απουσία οργανωμένων κοινωνικών δομών ικανών να ανασχέσουν την ανθρωπιστική κρίση, κατέδειξαν την εικονική ευμάρεια που ήθελε να παρουσιάζει η κοινωνία.

Οταν κανείς παρακολουθεί τα σχόλια που γράφουν αναγνώστες κάτω από διαδικτυακά κείμενα γνώμης, διαπιστώνει δύο πράγματα: πρώτον, τις περισσότερες φορές ο κόσμος δεν συζητάει για την πολιτική με επιχειρήματα, ούτε έχουν λογική πολλά από όσα γράφονται· δεύτερον, νομίζεις πως ζεις σε μια χώρα με εμφύλιο.

Για μια αγκαλιά…

Από το απόγευμα φυσούσε ένας δυνατός νοτιοδυτικός άνεμος. Όλη νύχτα έβρεχε καρεκλοπόδαρα. Ανακάθισε ο κύριος Τ. στο κρεβάτι του, θραύσματα ονείρων κλωθογύριζαν ακόμη μέσα στο κεφάλι του σαν ένα επίμονο σμήνος από μέλισσες. Έσπρωξε τα στρωσίδια του, πήγε να βάλει νερό στην καφετιέρα κι άνοιξε το ραδιόφωνο. Η ραδιοφωνική παραγωγός έλεγε πως «σήμερα είναι η Παγκόσμια Μέρα Αγκαλιάς». Κι εκείνος που αντιπαθούσε σφόδρα όλες αυτές τις «παγκόσμιες μέρες του… οτιδήποτε» άρχισε να μουρμουράει: «Μάλιστα, για κοίτα, πάω να κατουρήσω… Τι; Δεν έχει παγκόσμια μέρα κατουρήματος; Α, πάω να πλυθώ; Τι, δεν έχει παγκόσμια μέρα πλυσίματος; Μμμ, μάλιστα! Χασμουρήματος; Κοψίματος; Βρε δεν μας παρατάτε πρωινιάτικα!».

Ένα βήμα πριν την Ακροδεξιά και τον Φασισμό και εμείς τυφλοί;

Οι μέρες του '67 και της δικτατορίας δεν είναι μακριά. Με τη μόνη διαφορά ότι η ακροδεξιά και ο φασισμός δεν χρειάζονται πραξικοπήματα για να επικρατήσουν. Αυτό μπορεί εύκολα να γίνει και με δημοκρατικό τρόπο με εκλογές!

Η… «δεδηλωμένη»

Πόσοι γεύτηκαν το πρόσκαιρο ερωτικό αγκάλιασμά της; Πόσοι εκτόνωσαν τα βίαια ένστικτά τους πάνω της και ξέσπασαν τον απύθμενο θυμό τους ή τη μισαλλοδοξία τους; Έχει χάσει πια το λογαριασμό. Θυμάται μόνο εκείνους τους ευγενείς και μειλίχιους που δεν την έβλαψαν ακόμη κι όταν αξίωσαν να κυριαρχήσουν πάνω της…

Σε στρώμα θαλασσινού νερού απλώνεται το κακοπερασμένο κορμί της. Λικνίζεται απαλά ή χτυπιέται με ορμή στα πελάγη της υποταγής, όποτε ο εκάστοτε πορθητής, ξεχύνεται ασυγκράτητος μέσα της θέλοντας να την κατακτήσει ολοκληρωτικά. Κι άλλοτε… εκπορνευόμενη μέχρις εσχάτων, μισόγυμνη και απωθητικά πρόστυχη, ακροπατεί τρεκλίζοντας πάνω σε κοθόρνους…

Αυτή φταίει

Το μέλλον έχει ένα κακό συνήθειο: έρχεται. Το παρελθόν έχει επίσης ένα κακό συνήθειο: επανέρχεται.

Όσο για μας, καθώς βρισκόμαστε κάπου στη μέση, νομίζουμε πως πηγαίνουμε, ενώ απλά ερχόμαστε. Δεν επιστρέφουμε (τουλάχιστον, και ευτυχώς, όχι πάντα). Ερχόμαστε. Τώρα, κοντά σε τι, πλησίον ποιου, αυτό εναπόκειται στον πατριωτισμό μας. Στις συνήθειες, την πίστη, την παιδεία μας, τις μύχιες σκέψεις μας, τις βαθιές μας επιθυμίες.

Εσείς πόσα χρόνια κλείσατε το 2018;

Κάθε άνθρωπος έχει δύο ηλικίες, τη χρονολογική και τη βιολογική. Ή, αλλιώς, αυτήν που γράφει η ταυτότητα και αυτήν που λέει η καρδιά μας. Χρόνια το ξέρουμε αυτό, όμως τώρα μια Αμερικανίδα καθηγήτρια της Ιατρικής, η Μόργκαν Λιβάιν, το αποδεικνύει επιστημονικά με ένα περίτεχνο σύστημα αλγορίθμων και μια συστηματική έρευνα σε ένα πολυπληθές δείγμα.

Το σχετικό άρθρο της, που παρουσιάστηκε πρόσφατα και στην «Εφημερίδα των Συντακτών», προκάλεσε αίσθηση στην Ελλάδα και παντού.