Θρησκεία, πανδημία, αξίες

H θρησκευτικότητα εξηγείται τριπλά: α) τι κάνουν οι άνθρωποι, β) σε τι και πόσο πιστεύουν, γ) πώς βιώνουν το ιερό. Αρα, αναφερόμαστε σε λατρευτικές πρακτικές, στον βαθμό προσχώρησης σε μια θρησκευτική ομολογία και στην υποκειμενική σημασία της θρησκείας. Από μετρήσεις διαπιστώνεται ότι οι τρεις αυτοί άξονες σπανίως ευθυγραμμίζονται. Συνήθως διίστανται στις υπερ-νεωτερικές, και όχι μόνον, κοινωνίες όπου η ανάδυση μιας «θρησκευτικής αγοράς» προσφέρει εναλλακτικές εμπειρίες του ιερού (λ.χ. θρησκεία χωρίς Θεό, άθρησκη θρησκευτικότητα).

Οι θρήσκοι και οι άθεοι

Μπορεί κανείς να είναι και άθεος και θρήσκος;

«Οι θρησκευτικοί πόλεμοι είναι, όπως και ο καρκίνος, μια κατάρα για το ανθρώπινο είδος. Οι άνθρωποι σ’ όλο τον πλανήτη σκοτώνουν ο ένας τον άλλο επειδή μισούν ο ένας τον θεό του άλλου». Μέρες που είναι, μεγαλοβδομαδιάτικες αλλά και ματωμένες από το θρησκόληπτο μίσος, διαβάζω το βιβλίο «Θρησκεία χωρίς θεό» (εκδ. Πατάκη, 2019, μετάφραση Στέλιος Βιρβιδάκης) του φιλοσόφου Ρόναλντ Ντουόρκιν, που δίδαξε πολλά χρόνια σε αγγλικά και αμερικανικά πανεπιστήμια. Το βιβλίο θεμελιώνεται στις Διαλέξεις Αϊνστάιν που έδωσε ο Ντουόρκιν στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης το 2011. Και πράγματι, από τις πρώτες κιόλας σελίδες ο αναγνώστης διαπιστώνει ότι ο κυριότερος συν-συγγραφέας του βιβλίου, ο κυριότερος συνομιλητής του φιλοσόφου Ντουόρκιν, είναι ο φυσικός Αϊνστάιν, που είχε σκεφτεί βαθιά το θρησκευτικό φαινόμενο.