Η απόρριψη της εξελικτικής επιστήμης από τους (υπερ-)φυσικούς σκοταδιστές

Στην προσπάθειά μας να στηλιτεύσουμε τις αντιεξελικτικές δοξασίες του προέδρου της ΕΕΦ ζητήσαμε τη συμβολή δύο γνωστών και καταξιωμένων Ελλήνων βιολόγων, του Λευτέρη Ζούρου και του Μάνου Παπαδάκη, που με τα επιχειρήματά τους υπερασπίζονται τον επιστημονικό ορθολογισμό ενάντια στον ταχύτατα εξαπλούμενο ψευδοεπιστημονικό σκοταδισμό.

Ο Δημιουργισμός είναι η δογματική, δηλαδή η αναπόδεικτη επιστημονικά θρησκευτική πεποίθηση ότι ο Θεός είναι ο Δημιουργός όλων των υλικών και άυλων-πνευματικών φαινομένων του Σύμπαντος, που με τη θαυματουργό παρέμβασή Του μπορεί να καθορίζει ή να αλλάζει κατά βούληση τη δυναμική των φυσικών και των ανθρώπινων πραγμάτων. Η νέα, πιο επιστημονικοφανής γενιά δημιουργιστών διατείνεται, μάλιστα, ότι η βιολογική θεωρία της εξέλιξης όχι μόνο δεν αποτελεί επαρκή επιστημονική εξήγηση, αλλά ότι είναι θεμελιωδώς εσφαλμένη. Συνεπώς, υποστηρίζουν, η επίκληση ενός πάνσοφου Δημιουργού και σχεδιαστή είναι όχι μόνο θεμιτή αλλά και επιστημονικά αναγκαία!

Υπάρχουν ανθρώπινες φυλές;

Όπως προδίδει και η καθομιλούμενη γλώσσα, η κοινή γνώμη πιστεύει στο είδος μας υπάρχουν φυλές. Και συνηθίζει να κατατάσσει τους ανθρώπους ανάλογα με το χρώμα του δέρματος.

Όμως, ακόμη και με αυτό το κριτήριο, ένας προσεκτικός παρατηρητής θα αντιλαμβανόταν ότι δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός μεταξύ μαύρων και λευκών, αλλά μια συνεχής διαβάθμιση με το χρώμα του δέρματος να γίνεται σκουρότερο από τους πόλους προς τον ισημερινό.

Το δέντρο της φυλής

«Το 2060 θα είμαστε εφτά εκατομμύρια». Πλημμυρίζει κατά καιρούς το διαδίκτυο με σχετικές ειδήσεις· ιστοσελίδες και ιστολόγια τις αναπαράγουν αφειδώς και χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τις κοινοποιούν σωρηδόν, τρομοκρατημένοι που σβήνει το έθνος.

Τελευταία, μάλιστα, δημοσιεύτηκαν ενδιαφέρουσες μελέτες σχετικές με το θέμα. Από μαθηματικής άποψης είναι άρτιες· θεωρώντας ως πληθυσμό βάσης τους Ελληνες πολίτες σήμερα και λαμβάνοντας υπόψη το ελλειμματικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων και τη φυγή των νέων στο εξωτερικό, εύκολα κατασκευάζουμε μια ακολουθία που μπορεί να προβλέψει τον αριθμό των κατοίκων της χώρας σε οποιαδήποτε μελλοντική χρονολογία.

Μήπως η βιολογία είναι ιδεολογία;…

Oι σεξουαλικές πρακτικές ως κοινωνικές και πολιτισμικές πρακτικές.

Κατά κάποιο τρόπο τα δικαιώματα (ανθρώπινα, ατομικά κ.ο.κ.) που περιβάλλουν τους βιόκοσμους αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης (οικογένεια, προσωπικές σχέσεις κ.λπ.) συγκροτούν νομικο-θεσμικά στην αστική κοινωνία τον «ιδιωτικό χώρο». Η προστασία αυτού του χώρου συνιστά την «αναγκαία παραχώρηση» από μεριάς του κεφαλαίου, στα άτομα, καθώς η κοινωνική εργασία που εδώ προσφέρεται (οικιακή εργασία, εργασία φροντίδας και ανατροφής) απαιτεί τέτοια ποιοτικά χαρακτηριστικά που μόνο άτομα που αισθάνονται ελεύθερα και ιδιωτικά, κυριολεκτικά «σαν στο σπίτι τους», μπορούν να προσφέρουν. Ακριβώς επειδή πρόκειται για ποιοτική εργασία το κράτος ή, το κεφάλαιο αρνούνται εξαιτίας του δυσανάλογου κόστους να την αναλάβουν.

Brain Training

επειδή ο εγκέφαλος μας δεν βγαίνει ποτέ στη... σύνταξη

Σταυρόλεξα, κουίζ, αινίγματα, έξυπνα βιντεοπαιχνίδια, ανάγνωση βιβλίων, νέες κοινωνικές επαφές θεωρούνται εξαιρετικά επωφελείς δραστηριότητες επειδή μας βοηθούν να κρατάμε το μυαλό μας σε εγρήγορση.

To να διατηρούμε σε φόρμα τον εγκέφαλό μας δεν είναι μόνο μια κοινωνική επιταγή ή ένας τρόπος καταπολέμησης της ανίας που μας κυριεύει καθημερινά. Αποτελεί, πρωτίστως, μια βιοψυχολογική αναγκαιότητα, ένα αποτελεσματικότατο όπλο κατά της φυσικής φθοράς που επιφέρουν ο χρόνος και ο μονότονος τρόπος ζωής στις δομές και τις λειτουργίες του εγκεφάλου μας.

Η βιοϊατρική εκδοχή του Μαθουσάλα

Μαθουσάλας ή Μετουσέλαχ ήταν ένα μυθικό πρόσωπο που, σύμφωνα με τη Βίβλο, έζησε 969 χρόνια και θεωρείται ο μακροβιότερος άνθρωπος που υπήρξε ποτέ. Σήμερα, το όνομα αυτό χρησιμοποιείται για τα υπερήλικα άτομα που διατηρούνται στη ζωή έως πολύ μεγάλη ηλικία.

Με δεδομένο ότι, κατά τον τελευταίο αιώνα, το προσδόκιμο ζωής τείνει (στατιστικά) να αυξάνεται σταθερά, όλο και περισσότεροι ειδικοί προβλέπουν ότι, αν αυτό συνεχιστεί, τότε ο μέσος όρος ζωής των περισσότερων ανθρώπων θα παραταθεί στο μέλλον έως τα 115 χρόνια, ή και περισσότερο!

Πρόβλεψη που, απ’ ό,τι φαίνεται, ενισχύεται από τα τελευταία δεδομένα μιας εκτενούς έρευνας που πραγματοποίησαν δύο ερευνητές της Βιοϊατρικής Στατιστικής στο καναδικό Πανεπιστήμιο McGill του Μόντρεαλ.

Η βλέννα ήρθε για να μείνει

Το πρόβλημα του Θερμαϊκού Κόλπου και ειδικότερα του όρμου δεν είναι παροδικό και… αισθητικό, με κορύφωση την αποκρουστική βλέννα που για μέρες είχε κολλήσει στην προκυμαία από το Μέγαρο Μουσικής μέχρι το λιμάνι.

Είναι δυστυχώς μόνιμο, περίπλοκο, από πολλές πηγές και κυρίως βρίσκεται μέχρι τα ανοιχτά του κόλπου Θεσσαλονίκης στα δυτικά.

Οσο για τον «άγιο Βαρδάρη», μπορεί να μας σώζει σε ό,τι αφορά την προσωρινή αισθητική αποκατάσταση και αυτοκαθαρισμό, αλλά δυστυχώς είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι δεν μπορεί να καθαρίσει τις… ευθύνες όλων μας.

95% «άνθρωποι», αλλά 100% χωρίς δικαιώματα

Μπορεί οι χιμπατζήδες να αποτελούν τον στενότερο συγγενή του ανθρώπου, καθώς τα δύο είδη μοιάζουν γενετικά κατά τουλάχιστον 95%, και συμπεριφορικές μελέτες να δείχνουν ότι ο συναισθηματικός κόσμος, η κοινωνική ζωή και η ευφυΐα του χιμπαντζή δεν απέχουν από τον άνθρωπο, αλλά αυτό φαίνεται ότι δεν αρκεί προκειμένου αυτά τα πρωτεύοντα θηλαστικά να αναγνωριστούν ως νομικά πρόσωπα με το δικαίωμα της σωματικής ελευθερίας.

Σύμφωνα με απόφαση δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, που εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα, οι χιμπατζήδες δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους ανθρώπους.

Εχει μέλλον ο καπιταλισμός;

Το πνεύμα του καπιταλισμού, στις πιο πρόσφατες μεταμορφώσεις του, φαίνεται να απαιτεί να υποταχθούν τα πάντα στην εμπορευματική μορφή: εξωτερική φύση, ανθρώπινη φύση, βιολογία, βιόσφαιρα, νοημοσύνη (συμπεριλαμβανομένων των αντικειμενικών εκδηλώσεων του πνεύματος).

Χρήμα και αγορά αποκτούν τα πρωτεία ακόμη και σε σχέση με την επιχείρηση: η δημιουργική καταστροφή συντελείται στο χρηματιστήριο. Κατά συνέπεια, όλα όσα μέχρι τώρα αντιστέκονταν (για λόγους ιστορικούς, ανθρωπολογικούς, πολιτικούς και ηθικούς) σε αυτή την απορρόφηση-καθυπόταξη θα σαρωθούν.

Η βιολογία του κακού: Είναι ο άνθρωπος από τη φύση του επιθετικός;

Το αναπάντητο(;) ερώτημα της ανθρώπινης επιθετικότητας έχει απασχολήσει σχεδόν το σύνολο των επιστημών καθώς και των κοσμοθεωριών.

Έχουν διατυπωθεί βιολογικές θεωρίες, που ερμηνεύουν την επιθετικότητα ως ένστικτο και προδιαγεγραμμένη συμπεριφορά και οι οποίες έχουν βοηθήσει αρκετά, αλλά όχι επαρκώς στην πρόληψη και στον έλεγχο τέτοιων συμπεριφορών, ενώ αγνοούν τους κοινωνικούς παράγοντες. Από την άλλη μεριά, οι κοινωνικές θεωρίες αποδίδουν την επιθετικότητα σε ποικίλες αιτίες, που περιλαμβάνουν την προηγούμενη εμπειρία, τη μάθηση και τους εξωτερικούς παράγοντες του περιβάλλοντος των ατόμων. 

Η Μεγάλη Εβδομάδα ενός αγνωστικιστή

Πώς βιώνει το πνεύμα των εορτών του Πάσχα ένας Ελληνας φυσικός επιστήμονας και μάλιστα διαπρεπής εξελικτικός βιολόγος;

Πόσο συμβατή μπορεί να είναι η ρεαλιστική και εμπειρική επιστημονική σκέψη του με τα προσωπικά του βιώματα από την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση;

Υπάρχει άραγε ένας «τρίτος δρόμος», μία έστω και απίθανη προοπτική συμβίωσης των «εξ αποκαλύψεως αληθειών» της θρησκευτικής πίστης με την κριτική στάση και τις εξ ορισμού πρόσκαιρες -ως δυνητικά διαψεύσιμες- αλήθειες της επιστήμης;

Αυτά τα δύσκολα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε με τη βοήθεια του Λευτέρη Ζούρου, ενός επιστήμονα που σέβεται αλλά δεν αποδέχεται άκριτα τη θρησκευτική μας παράδοση.

Στο ερώτημα, γιατί τον συγκεκριμένο εξελικτικό βιολόγο και όχι κάποιον άλλο εξίσου σημαντικό Ελληνα επιστήμονα, η απάντηση είναι εύκολη: τόσο ως εξελικτικός βιολόγος όσο και ως συγγραφέας ο κ. Ζούρος έχει καταβάλει συστηματικές προσπάθειες για να παρουσιάσει και να ερμηνεύσει τις μεγάλες κατακτήσεις της εξελικτικής βιολογίας με τρόπο νηφάλιο και κατανοητό για το ευρύ κοινό· χωρίς ποτέ να καταφεύγει σε απλοϊκές προκαταλήψεις ή δημαγωγικές υπεραπλουστεύσεις. 

Η «δολοφονία» του Αϊ-Βασίλη

Γιατί κάθε χρόνο, κυρίως στον δυτικό κόσμο, ο ανθρώπινος νους πέφτει τόσο εύκολα θύμα των χριστουγεννιάτικων μυθευμάτων που ο ίδιος δημιούργησε; Και γιατί τελικά τόσο ο Αϊ-Βασίλης όσο και το περιβόητο «πνεύμα των εορτών» λειτουργούν στις μέρες μας περισσότερο από ποτέ ως παράγοντες ψυχικής ανισορροπίας;

Αναζητήσαμε κάποιες εύλογες και έγκυρες επιστημονικές απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα στα δύο τελευταία μας άρθρα (βλ. Η ψυχοδιαβρωτική λαίλαπα των Χριστουγέννων, Πώς επιλέγουμε τα δώρα και τις αγορές των Χριστουγέννων).

Σήμερα, λόγω των ημερών, θα εστιάσουμε την προσοχή μας σε ένα σχετικό και εξίσου επίκαιρο ζήτημα: τι συμβαίνει στο μυαλό ενός μικρού παιδιού όταν, για πρώτη φορά, συνειδητοποιεί ότι ο καλοκάγαθος γεροντάκος με τη λευκή γενειάδα και την κόκκινη στολή, ο οποίος κάθε χρόνο στα τέλη του Δεκέμβρη μπαίνει με τρόπο μαγικό στο σπίτι του για να του αφήσει τα δώρα που του παρήγγειλε, δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα ψέμα, μια καλοστημένη απάτη σκηνοθετημένη από τους γονείς του;

Τότε, όμως, ποια είναι η καλύτερη γονεϊκή απάντηση στο αγωνιώδες ερώτημα των παιδιών: «Ο Αϊ-Βασίλης υπάρχει πραγματικά;»

Η εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου ζωής

Το προσδόκιμο ζωής (life expectancy) είναι ένας όρος που περιγράφει το πόσο αναμένεται ότι θα ζήσει ένας οργανισμός σε φυσιολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα, το προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων στις ΗΠΑ είναι 77 έτη. Ενας αριθμός που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες: από τις συνθήκες ζωής, από «κακές» συνήθειες (παχυσαρκία, αλκοόλ, κάπνισμα), από χρόνια νοσήματα αλλά και από το φύλο (οι γυναίκες ζουν συνήθως περισσότερο από τους άνδρες).