Κοπρόσκυλα

Ο θάνατος ακόμη ενός «πατριάρχη» της βιομηχανικής μας παρακμής αποτελούσε δελεαστική αφορμή, αλλά οφείλω στον Τάσο Παππά το τελικό ερέθισμα γι’ αυτό το παμφλέτο αναστοχασμού για την εγχώρια ελίτ. Μου στέλνει ο Τάσος επιτοίχιο μήνυμα, με την υπογραφή «Μελαγχολική Αριστερά - Ψυχή Βαθειά», που γράφει: «Στη χώρα μας δεν υπάρχει αστική τάξη. Οι Ελληνες αστοί ζουν στο εξωτερικό. Αυτοί που ονομάζουμε αστική τάξη δεν είναι ούτε αστική ούτε τάξη. Είναι ένα κοπάδι κοπρόσκυλα που λυμαίνονται τα δάνεια, τις προμήθειες και τα δημόσια έργα».

Μάταιες προσδοκίες μικροαστικών στρωμάτων

Η κατανάλωση, και ειδικότερα η παρασιτική κατανάλωση, αποτελούσε πάντοτε θέλγητρο επίδειξης κοινωνικής ανόδου για κοινωνικά στρώματα που δεν διέθεταν κάτι άλλο να επιδείξουν σαν δείγμα (κοινωνικής) ανόδου στην κοινωνική κλίμακα. Και ενώ σημαντικές μερίδες των μικροαστικών στρωμάτων κατανοούν την πραγματική τους θέση στον κοινωνικό συσχετισμό και αντίστοιχα καταλαβαίνουν πού βρίσκονται στον ταξικό συσχετισμό που ποτέ δεν είναι αμετακίνητος, εφόσον βρίσκεται σε μια διαρκή εξέλιξη, υπάρχουν και άλλες ομάδες τους που προσβλέπουν σχεδόν αποκλειστικά στην επίδειξη της παρασιτικής κατανάλωσης, πράξη που γι' αυτούς τους ίδιους θεμελιώνει ότι «έχουν πλέον ανέβει κοινωνικά».

Για τη μεσαία τάξη

Πολύς ο λόγος για τη μεσαία τάξη. Ο σοφός Ουμπέρτο Εκο καταγράφει τη συχνή αναφορά προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη ως μια από τις πρώτες ενδείξεις φασισμού. Αν έχετε διαπιστώσει ότι τελευταία σας πέφτουν τα μαλλιά, μην ανησυχείτε. Από αυτό είναι. Γίνεστε ένας μικρός ντούτσε. (Αν κάνετε και γκριμάτσες στον καθρέφτη, να το κοιτάξετε - χωρίς πλάκα.)

Αστοί και προλετάριοι

Όλο και περισσότερο δεξιοί πολιτικοί και δημοσιογράφοι αυτοπροσδιορίζονται ως ο «αστικός κόσμος».

Άκουγα, τις προάλλες, τον Πορτοσάλτε να αναφέρεται υπερηφάνως στην αστική παράταξη, της οποίας, ευλόγως, θεωρεί τον εαυτό του επίλεκτο μέλος. Έχω ακούσει και τους Βορίδη και Γεωργιάδη να αναφέρονται -με τη διαφορά πως αυτοί μιλούν για «αστικήν παράταξιν-παρατάξεως». Είναι σαν να έχουμε μια απενοχοποίηση του αστισμού στην Ελλάδα, ακριβώς, μάλιστα, τη στιγμή που αυτός ολοκληρώνει τη μεγάλη του επίθεση.

Τι είναι, όμως, οι αστοί; Μην είναι οι νοικοκυραίοι; Οι ιδιοκτήτες, ίσως; Τα αφεντικά του εαυτού τους -και, εξ αυτού, και των άλλων; Μήπως οι «άνθρωποι του κόσμου», των ανοιχτών οριζόντων; Μα, θα πει κάποιος, δεν είναι ταυτόσημα τα παραπάνω;