Noam Chomsky: Η λιτότητα είναι οικονομική ανοησία

Σε όλη τη διάρκεια της λαμπρής του καριέρας, μία από τις κύριες ενασχολήσεις του Νόαμ Τσόμκσι ήταν να αμφισβητεί - και να μας κάνει να αμφισβητούμε - τις πεποιθήσεις και τις νόρμες που διέπουν τη κοινωνία μας.

Μετά από μια ομιλία με θέμα την εξουσία, την ιδεολογία και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ο ανεξάρτητος ιταλός δημοσιογράφος Τομάσο Σεγκαντίνι συναντήθηκε με τον ογδονταεξάχρονο για να συζητήσουν κάποια από τα θέματα αυτά, όπως και τη σχέση τους με τις διαδικασίες κοινωνικής αλλαγής.

Για τους ριζοσπάστες, η πρόοδος προϋποθέτει να σκάσει η φούσκα του αναπόφευκτου: η λιτότητα, για παράδειγμα, «είναι μια πολιτική που ακολουθείται από τους ιθύνοντες προς ίδιον όφελος». Δεν εφαρμόζεται, λέει ο Τσόμσκι, «εξαιτίας κανενός νόμου της οικονομίας». Ο αμερικανικός καπιταλισμός επίσης επωφελείται από την ιδεολογική συσκότιση: παρά τη σύνδεσή του με τις ελεύθερες αγορές, ο καπιταλισμός τονώνεται με επιχορηγήσεις σε κάποιους από τους ισχυρότερους ιδιώτες. Αυτή η φούσκα πρέπει επίσης να σκάσει.

Κομμουνισμός, που σημαίνει μετάβαση

Οι επαναστατικές περίοδοι είναι σπάνιες στην ιστορία. Επιπλέον, η εμφάνισή τους δεν εξαρτάται πρωταρχικά από τη δράση πολιτικών φορέων, αλλά, σε μεγάλο βαθμό, είναι αυθόρμητο προϊόν της συμπύκνωσης σε ορισμένο χρόνο και τόπο μιας ποικιλίας αντιφάσεων. Τίθεται, λοιπόν, ένα μείζον πρόβλημα για όσους θεωρούν απαραίτητο το ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό, την ανατροπή του καπιταλισμού και τη διαμόρφωση των συνθηκών για τη μετάβαση σε μια κομμουνιστική κοινωνική θέσμιση, όταν ζουν σε μη επαναστατικούς καιρούς.
Μία απάντηση που έχει δοθεί από το αριστερό κίνημα στη διαδρομή του χρόνου, με την εμπειρία δύο αιώνων σχεδόν, είναι αυτή του μεταβατικού προγράμματος, που διαμορφώνεται ώστε να δημιουργεί όρους κατάλληλους για τη στρατηγική επικράτηση του κόσμου της εργασίας. Από την εποχή των πρώτων εργατικών συνεδρίων του 19ου αιώνα, και με κορυφαίο σταθμό την εκπόνηση της πολιτικής του Ενιαίου Μετώπου από την Κομμουνιστική Διεθνή στη δεκαετία του είκοσι, αυτή είναι μια επιλογή πάνω στην οποία χτίζεται μια συνεκτική παρέμβαση που υπηρετεί τον κοινωνικό μετασχηματισμό.