Κιλελέρ 1910: Η εξέγερση της αγροτιάς

Το χαρακτικό στον τίτλο είναι το «Μαρίνος Αντύπας – Κιλελέρ 1910» του Α. Τάσσου

Στο τέλος του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου αιώνα ο αγροτικός κόσμος της Ελλάδας δίνει σκληρούς αγώνες και ξεσπάει σε εξεγέρσεις διεκδικώντας τη βελτίωση της θέσης και της ζωής των μικρομεσαίων αγροτών και την απαλλοτρίωση και το μοίρασμα των τσιφλικιών στους κολίγους. Στη Πελοπόννησο οι αγρότες μάχονται για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κρίσης της σταφίδας, με κορύφωση τις αγροτικές εξεγέρσεις στην Αχαΐα και την Ηλεία το 1885, που χτυπήθηκαν με τα όπλα. Στη Θεσσαλία, η οποία πέρασε στο ελληνικό κράτος το 1881, η γη και οι κολίγοι απλώς πέρασαν από τα χέρια του Τούρκου τσιφλικά στα χέρια του Ελληνα.

Η Εξέγερση του Κιλελέρ

Αιματηρά επεισόδια, που συνέβησαν στις 6 Μαρτίου 1910 και εντάσσονται στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος στη Θεσσαλία. Παρότι έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο στην Λάρισα, πήραν το όνομά τους από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), από το οποίο δόθηκε το έναυσμα. Η επέτειος αυτή τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της.

Το αγροτικό ζήτημα στη Θεσσαλία εμφανίζεται οξυμένο από την επαύριο της ένταξης της περιοχής στην ελληνική επικράτεια το 1881. Οι κολίγοι υπήρξαν οι χαμένοι της ενσωμάτωσης και οι τσιφλικάδες οι μεγάλοι κερδισμένοι. Το λάθος των κυβερνήσεων εκείνης της εποχής ήταν ότι εφάρμοσαν το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο, που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα, παραγνωρίζοντας τα δικαιώματα των κολίγων, βάσει του οθωμανικού δικαίου.