Αγιοβασιλιάτικη τσίπα

Μία ευχή προς τον Αγιο Βασίλη και το νέο έτος.
Αγιε μου Βασίλη, δεν σου ’χω ξαναστείλει γράμμα γυρεύοντας κάτι από σένα. Ούτε τώρα, φέτος, θέλω να φέρεις τίποτα σε μένα, είμαι κομπλέ, να ’σαι καλά. Ομως, θα σου ζητήσω ένα δώρο για κάποιους άλλους: θέλω να φέρεις σε κάποιους συγκαιρινούς μου λίγη τσίπα, γιατί δεν έχουν καθόλου από δαύτη, κι επιπλέον δεν μπορούν ή δεν θέλουν να τη βρουν από μόνοι τους.

Καλικάντζαρος

Η λαϊκή μας παράδοση, με τις θελκτικές της τερατωδίες, είναι σήμερα, στην ψηφιακή εποχή του ξενέρωτου, ψυχρού, βαρετού, αλλά τόσο αναγκαίου ορθολογισμού, σαν ένα αλλόκοτο όνειρο που, είτε υπέροχο είτε εφιαλτικό, δεν παύει να παίζεται, σαν την αγαπημένη μας ταινία, σε κάποια άκρη του μυαλού μας, στο λυκόφως της συνείδησής μας.

Το σπάσιμο του ροδιού την Πρωτοχρονιά που φέρνει... γούρι

Στη διάρκεια του ξεσκονίσματος, η νοικοκυρά ρίχνει τον καθρέφτη κι αυτός σπάει. Σκέφτεται τα χρόνια γρουσουζιάς που θα ακολουθήσουν. Σε γειτονικό διαμέρισμα, οι επισκέπτες έμειναν πολύ περισσότερο από όσο ήθελαν οι οικοδεσπότες, γι' αυτό και οι τελευταίοι αναποδογύρισαν τη σκούπα κι έριξαν αλάτι για να... επισπεύσουν την αναχώρησή τους. Αυτές και άλλες παρόμοιες αντιλήψεις ονομάζονται δεισιδαιμονίες, ενώ οι εθιμικές απαγορεύσεις και οι περιορισμοί που τίθενται για να μην επαληθευτούν, λέγονται προλήψεις.

Το μαρτίτσι

Εχουν θέση στον δημόσιο λόγο τα θέματα που αφορούν την εναλλαγή των εποχών; Τις συνθήκες και τα όσα πλαισιώνουν την αλλαγή των εποχών; Αν ερωτούσε κάποιος τους συντάκτες των εφημερίδων, των τηλεοπτικών σταθμών ή των ηλεκτρονικών μέσων, θα διαπίστωνε πως όλα αυτά θεωρούνται υποδεέστερης σημασίας. Αντιμετωπίζονται σαν το καρύκευμα που μπορεί να νοστιμίσει κάποια άκρη του εντύπου. Είναι, εν τινι τρόπω, μια επιχείρηση μαλάξεων των ματιών και του μυαλού, που δέχονται, ιδίως στις ημέρες μας, σφοδρή επίθεση από νέα που από μόνα τους προκαλούν ανησυχία και αναστάτωση.

Εθιμα είναι παλιότερων εποχών, ξεπερασμένα, που αμφισβητούν τον σκληρό πυρήνα της ορθοτόμου εποχής μας. Μόνο ως εκφράσεις μιας συγκρατημένης –ή και υπερχειλίζουσας– νοσταλγίας μπορούν να έχουν θέση στις μυλόπετρες του 21ου αιώνα.

Πασχαλινά αυγά: Γιατί τα βάφουμε κόκκινα τη Μεγάλη Πέμπτη

Το χριστιανικό Πάσχα είναι γεμάτο από έθιμα και ειδικά στη χώρα μας αυτά λαμβάνουν σάρκα και οστά σε κάθε περιοχή. Ένα από αυτά είναι και το βάψιμο των κόκκινων αυγών τη Μεγάλη Πέμπτη.

Κόκκινη κλωστή δεμένη... στο χέρι την πρώτη ημέρα του Μάρτη

Ο Μάρτης ή Μαρτιά είναι ένα παμπάλαιο έθιμο, με βαλκανική διασπορά. Πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι, όπως παρατηρεί ο λαογράφος Νικόλαος Πολίτης.

Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά, για να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Ο Μάρτης προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους και ακόμα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά.

Η μέρα των νεκρών

[Με αφορμή τον θάνατο του Αλμπερτ Φίνεϊ -

Με αφορμή τον ρόλο του στην ταινία «Κάτω από το ηφαίστειο -

Με αφορμή μια από τις πιο μεγαλειώδεις ερμηνείες όλων των εποχών.]

Είναι άλλωστε γνωστό, το Μεξικό δεν υπάρχει. Δεν υπήρξε ποτέ. Ηταν μια λογοτεχνική εφεύρεση για να μπορούμε όλοι εμείς οι άλλοι να πεθαίνουμε. Δώρο της γραφής. Δώρο του μελανιού στο αίμα. Μια επείγουσα συνωμοσία τρυφερότητας. Δες τα στοιχεία. Το «Πέδρο Πάραμο», τους «Αγριους ντετέκτιβ», το «Κάτω από το ηφαίστειο». Η χώρα αυτή είναι ένας άλλος τρόπος να λες πεθαίνω. Δεμένη κάπου στην άκρη του χάρτη, ανάμεσα σε χώρες που παραξενεύονται για την παρουσία της. Αν και η δουλειά ενός χάρτη είναι να αποτυπώνει την έκταση και τον χώρο, όταν κοιτάς το Μεξικό, στην πραγματικότητα κοιτάς τον χρόνο. Η ζωή ολόκληρη εδώ διαρκεί μοναχά μία μέρα. Και είναι αυτή η μέρα που κοιτάς στον χάρτη. 2 Νοεμβρίου. Η μέρα των νεκρών.

Κάλαντα υπό γονική εποπτεία

Ήρθαν από το Μενίδι, το Ζεφύρι, τα Άνω Λιόσια, ήρθαν από τις δυτικές συνοικίες, πήραν λεωφορείο και τον ηλεκτρικό και ξεχύθηκαν στα Πατήσια, την Καλλιθέα, το Νέο Ηράκλειο, το Μαρούσι, το κέντρο της Αθήνας.

Ήρθαν για να πουν τα κάλαντα στα καλά προάστια και σε γειτονιές πυκνοκατοικημένες, με πολλά μαγαζιά και πολλές πολυκατοικίες με πολλά κουδούνια σε κάθε όροφο.

Όμως δεν ήρθαν μόνο τα παιδιά.

Καλικάντζαροι

Τέτοιες μέρες τα χρόνια τα παλιά, μαζί με τις προετοιμασίες για τις γιορτές του δωδεκαημέρου, δηλαδή γλυκά, φαγητά, δώρα, πίτες και αγορές για «το καλό», ο κόσμος λάμβανε και μέτρα πρόληψης και ασφάλειας για τα πνεύματα που έκαναν την εμφάνισή τους μαζί με τις γιορτές: τους καλικάντζαρους.

Εκείνα τα άτακτα, ή και κακόβουλα, πλάσματα ξετρύπωναν από τα έγκατα της γης για να «πειράξουν» τους ανθρώπους και να τους ανακατέψουν τα σπίτια, αφήνοντας για λίγο το μεγάλο πριόνι με το οποίο προσπαθούσαν να κόψουν το δέντρο της ζωής που κρατά τον κόσμο όρθιο και να φέρουν την καταστροφή.

Αρραβώνας: Ιστορία και έθιμα

Η λέξη αρραβώνας προέρχεται από το εβραϊκό erabon, που σημαίνει «εγγύηση, ενέχυρο» και ήρθε στην ελληνική κοινωνία από τις εμπορικές συναλλαγές των Ελλήνων με τους Φοίνικες.

Παλιότερα, ο αρραβώνας είχε σκοπό την πνευματική γνωριμία του ζευγαριού και των δυο οικογενειών. Αυτόν που θα αρραβωνιαζόταν η κοπέλα συνήθως δεν τον γνώριζε καλά. Ο γαμπρός στα παλιά χρόνια ζητούσε την κοπέλα από τον πατέρα, το λεγόμενο λογοδόσημο. Τότε γίνονταν τα προικοσύμφωνα, δηλαδή καθοριζόταν η προίκα που θα έπαιρνε ο γαμπρός από τη νύφη. Αφού συμφωνούσαν σε όλα και έδιναν υπόσχεση αρραβώνα καθόριζαν έπειτα την ημερομηνία.

«Μαμά, γιατί το κοριτσάκι φοράει μαντήλα;»: Πώς να μιλήσετε στο παιδί για τη διαφορετικότητα

Τo post της Μουσουλμάνας Noor Wazwaz, η οποία ζει στην Αμερική, την περασμένη εβδομάδα έγινε viral παγκοσμίως. Σε αυτό έγραφε: «Είμαι σε ένα εστιατόριο, τρώω και ένα μπαμπάς κάθεται παραδίπλα με τις δύο κόρες του. Τους ακούω να μιλούν. Τα κορίτσια ρωτούν για τα πάντα –με εντυπωσιάζει η περιέργειά τους. Κάποια στιγμή το ένα από τα δύο κορίτσια με κοιτάζει και ρωτάει: Μπαμπά γιατί το φοράει αυτό; (εννοούσε την χιτζάμπ/μαντήλα). Ο μπαμπάς έδωσε μια απάντηση που με συγκίνησε πολύ. Είπε “υπάρχουν διαφορετικές θρησκείες και κουλτούρες και γλώσσες. Πρέπει να μάθουμε περισσότερα γι’αυτές.”»