Η Παναγία του λαού

Στο συγκλονιστικό «Μοιρολόι της Μεγάλης Παρασκευής», που απαντά σε πάμπολλες παραλλαγές, σε όλα τα ιδιώματα της νεοελληνικής γλώσσας και σε κάθε περιοχή όπου μιλήθηκε, η Παναγία δεν θρηνεί σαν Θεοτόκος, σαν μητέρα Θεού. Μοιρολογάει τον γιο της σαν μάνα ανθρώπου, θνητού, που τίποτε δεν της εξασφαλίζει ότι θα τον ξαναδεί αναστημένο, με ταπεινωμένο στα νικηφόρα πόδια του τον Αδη. Ο απόλυτος σπαραγμός της εξηγεί εν μέρει τις κατάρες της κατά του Ατσίγγανου, που έφτιαξε τα πέντε καρφιά της σταύρωσης. Κατά τη λαϊκή παράδοση βέβαια, που αντιπαθεί γενικά τους Τσιγγάνους, γιατί τίποτε δεν λένε για σταυρωτήδες Φαραώ ή χαλκιάδες τα Ευαγγέλια (κανονικά και απόκρυφα) ή οι Πατέρες και η υμνογραφία.

Η θέση του Ιησού στο Κοράνι

Τα τελευταία χρόνια, με αφορμή τις τρομοκρατικές επιθέσεις εξτρεμιστών ισλαμιστών εναντίον χωρών της Δύσης, έχει ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση για το τι είναι και τι δεν είναι το Ισλάμ, τι πρεσβεύει και τι όχι. Αυτό που σίγουρα πολλοί αγνοούν είναι ότι το Ισλάμ δεν απορρίπτει την ύπαρξη του Ιησού και μάλιστα αναφέρεται σε αυτόν στο Κοράνι. 

Οι πόνοι μιας Παναγιάς κόκκινης, Λαοδηγήτριας

Ανοιξη, Ανάσταση της φύσης και των ελπίδων. Προηγήθηκε βέβαια το «Ω, γλυκύ μου έαρ»! Ο θρήνος της Μεγάλης Βδομάδας, που κάπου δεν σταματά, που κάπου συνεχίζεται και μετά την Ανάσταση. «Πρωταγωνίστρια» η Μάνα από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας: «Τρωαδίτισσες», «Του Νεκρού αδελφού», «Επιτάφιος», «Ματωμένος γάμος»... μάνες - η μάνα του Τούση, του Πέτρουλα, του Λαμπράκη, της Βασιλακοπούλου, οι βαρυπενθούσες της Κύπρου, οι μάνες της Μέσης Ανατολής... Πολλά τα αριστουργήματα της παγκόσμιας Λυρικής Τέχνης και δίπλα σ' αυτά η «Μάνα του Χριστού» και «Οι πόνοι της Παναγιάς» του Βάρναλη. Μιας ποίησης που όπως έλεγε ο κριτικός της λογοτεχνίας Παναγής Λεκατσάς «ανήκει στη σειρά των όρθιων δέντρων. Των δέντρων που οι ρίζες τους βυθίζονται στην εθνική παράδοση (...). Η ποίησή του είναι γνωστή κι αγαπημένη σε πλατύτατα στρώματα του λαού (...). Η διάκριση λαϊκότητας και ποιότητας φυσικά περιττεύει: Η αληθινή ποίηση απευθύνεται και στους λίγους και στους πολλούς, προσφέροντας πάντα, και στους λίγους και στους πολλούς, περισσότερα απ' όσα μπορούνε να πάρουν. Η ποίηση του Βάρναλη, ένας από τους χρυσούς ακόμη κρίκους που συνδέουν τις ψυχές και των Λίγων και των Πολλών, με τον κόσμο των Οραμάτων και των Μορφών, ανακρατεί τη λειτουργία, το αξίωμα και την πραγματική υπερηφάνεια της ποιητικής και στις μέρες μας τέχνης (... )».