Το ερώτημα τι είναι κομμουνισμός και τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχει,
συνοδεύεται πάντα από τη δικαιολογημένη καχυποψία ότι επεκτείνει το
υπάρχον (το κεφάλαιο, την πολιτική, το υποκείμενο) πέρα από τα όρια της
ύπαρξής του. Η ουτοπική φαντασία φέρει πάντα εντός της τον κίνδυνο να
καταστρώσει ένα σχέδιο το οποίο, για να υλοποιηθεί, χρειάζεται να
θέσουμε ως απώτερο στόχο ένα κανονιστικό ιδανικό. Έτσι όμως, η εικόνα
του μέλλοντος μπορεί να μετατραπεί σε πρότυπο του μέλλοντος, και το να
περιγράψεις το μέλλον μπορεί να σημαίνει ότι το υπαγορεύεις. Αυτό πρέπει
να το λάβουμε υπόψη μας.
Ο συσχετισμός δυνάμεων στην ιστορία μάς υποχρεώνει να συγκροτήσουμε μια επιθυμία, που θα μπορεί να αγκυρώνει σε κάθε σχισμή της καθημερινής ζωής το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο, μια επιθυμία που σε κάθε στιγμή κοινωνικής οδύνης θα αξιώνει μια διαφορετική ζωή. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να ρωτάμε, επιστρατεύοντας την ευρύτερη δυνατή ιστορική γνώση και την πλέον διεισδυτική θεωρητική κριτική, κατά πόσο αυτή η επιθυμία οδηγεί σε αδιέξοδα που θα μπορούσαμε ίσως να τα αποφύγουμε.
Ωστόσο, κι αν ακόμα είναι απαραίτητη μια προφητική τεχνητή προσθήκη προκειμένου να μεταμορφώσουμε την επιθυμία για κομμουνισμό σε κομμουνιστική επιθυμία, εντούτοις αυτή η επιθυμία δεν θα μπορεί παρά να είναι κομμουνιστική, εάν σε κάθε ιστορική συνθήκη δείχνει, εκ νέου και ενάντια στον εκφυλισμό και τον περιορισμό των αναγκών, ότι μπορείς από τώρα κιόλας να θελήσεις περισσότερα.
Ο συσχετισμός δυνάμεων στην ιστορία μάς υποχρεώνει να συγκροτήσουμε μια επιθυμία, που θα μπορεί να αγκυρώνει σε κάθε σχισμή της καθημερινής ζωής το όραμα για έναν καλύτερο κόσμο, μια επιθυμία που σε κάθε στιγμή κοινωνικής οδύνης θα αξιώνει μια διαφορετική ζωή. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να ρωτάμε, επιστρατεύοντας την ευρύτερη δυνατή ιστορική γνώση και την πλέον διεισδυτική θεωρητική κριτική, κατά πόσο αυτή η επιθυμία οδηγεί σε αδιέξοδα που θα μπορούσαμε ίσως να τα αποφύγουμε.
Ωστόσο, κι αν ακόμα είναι απαραίτητη μια προφητική τεχνητή προσθήκη προκειμένου να μεταμορφώσουμε την επιθυμία για κομμουνισμό σε κομμουνιστική επιθυμία, εντούτοις αυτή η επιθυμία δεν θα μπορεί παρά να είναι κομμουνιστική, εάν σε κάθε ιστορική συνθήκη δείχνει, εκ νέου και ενάντια στον εκφυλισμό και τον περιορισμό των αναγκών, ότι μπορείς από τώρα κιόλας να θελήσεις περισσότερα.