«Προλετάριοι όλων των χωρών, ενωθείτε!»

«Με μια λέξη, οι κομμουνιστές υποστηρίζουν παντού κάθε επαναστατικό κίνημα ενάντια στην υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση.

Σε όλα αυτά τα κινήματα προβάλλουν το ζήτημα της ιδιοκτησίας, οποιαδήποτε μορφή, περισσότερο ή λιγότερο εξελιγμένη, κι αν έχει πάρει, σαν το βασικό ζήτημα του κινήματος.

Τέλος, οι κομμουνιστές εργάζονται παντού για τη σύνδεση και τη συνεννόηση των δημοκρατικών κομμάτων όλων των χωρών.

Μια συναρπαστική εποχή έρχεται

Κατά τον Μαρξ, βασική αρχή του καπιταλισμού είναι η παραγωγή υπεραξίας. Ολα τα εμπορεύματα ανταλλάσσονται στην αξία τους εκτός από ένα: την εργασία. Η εργασία υποαμείβεται. Προκύπτει έτσι υπερεργασία, δηλαδή ένα μέρος της εργασίας μένει απλήρωτο.

Εξ ου και η υπεραξία που καρπώνεται ο καπιταλιστής, ατομικός ή συλλογικός μικρή η διαφορά. Το ανέδειξε η σχετικά πρόσφατη ιστορία του κρατικού καπιταλισμού (ΕΣΣΔ, Κίνα).

Ολα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά. Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον σ’ αυτήν την ανάλυση, και νομίζω ότι δεν έχει προσεχθεί αρκετά, είναι ότι χωρίς εργασία δεν υπάρχει υπερεργασία, κατά συνέπεια ούτε και υπεραξία, δηλαδή ούτε κέρδος. Και καπιταλισμός χωρίς κέρδος δεν υπάρχει.

Τι «δεν πατάει στην πραγματικότητα»;

Ειπώθηκε πρόσφατα στην Ελληνική Βουλή ότι ως «έθνος» ορίζεται η «ιστορικά διαμορφωμένη [σταθερή] κοινότητα ανθρώπων» που «εμφανίστηκε πάνω στη βάση της κοινότητας της γλώσσας, του εδάφους, της οικονομικής ζωής και της ψυχοσύνθεσης, που εκδηλώνεται στην κοινότητα του πολιτισμού».

Επειδή συνεχίζουν απαρατήρητοι στον ρόλο τους οι «λογογράφοι» πολιτικών αρχηγών, ας δούμε από κοντά τι θυμίζει ένας τέτοιος ορισμός του «έθνους». Δηλαδή, αν ερωτηθούν για την «πατρότητα» των «κριτηρίων» και τη σειρά τους που συνθέτουν αυτόν τον ορισμό, αυτολεξεί μάλιστα, τι και πώς θα απαντήσουν;

200 χρόνια Μαρξ

Ο Καρλ Μαρξ γεννήθηκε στις 5 Μαΐου 1818. Αύριο κλείνουν τα 200 χρόνια που μας χωρίζουν από τον 19ο αιώνα. Εχουν, όμως, ισχύ οι ιδέες του στον 21ο αιώνα; Εως τα μισά του 19ου είχαν πεθάνει σχεδόν όλοι οι εκφραστές των πρώιμων ριζοσπαστικών ιδεών: ο Σεν-Σιμόν, ο Φουριέ, ο Οουεν, ο Ετιέν Καμπέ κ.ά.

Περιφράξεις

Σε μια διαδικασία που διήρκεσε από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης που ήλεγχαν το βρετανικό Κοινοβούλιο, κατόρθωσαν, μέσω των διαδοχικών νόμων «Περί περιφράξεων», να κατοχυρώσουν θεσμικά την κατοχή τεράστιων εκτάσεων γης, τις οποίες εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρο. Οι αποκαλούμενοι «εκσυγχρονιστές γαιοκτήμονες» εισήγαγαν αρκετές καλλιεργητικές καινοτομίες, νέα εργαλεία, τη χρήση λιπασμάτων και καλύτερα οργανωμένη κτηνοτροφία.

Ο Μαρξ είναι εκτός ύλης στην Τουρκία

Τα προγράμματα σπουδών στα σχολεία της Τουρκίας βρίσκονται διαρκώς υπό επεξεργασία και αναδιαμορφώνονται, για να γίνονται όλο και πιο πιστά στο νόμο της Σαρίας.

Τις αλλαγές στη διδακτέα ύλη, αλλά και στο περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων, επιβάλλει το AKP, το κυβερνών κόμμα της Τουρκίας, γεγονός που έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις στο εσωτερικό της χώρας.

Ο Μαρξ και ο φιλελευθερισμός

Στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται από την ιδεολογική ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού και από την κρίση των εναλλακτικών προς αυτόν πολιτικών θεωριών σοσιαλιστικής ή ριζοσπαστικής έμπνευσης, μπορεί να είναι ωφέλιμο να ξαναδιαβάσουμε ορισμένες πλευρές της μαρξικής κριτικής στον φιλελευθερισμό, προκειμένου να κατανοήσουμε αν αυτή μπορεί να έχει σήμερα μια εγκυρότητα και κυρίως για να καταλάβουμε ποια είναι τα ισχυρά και ποια τα αδύναμα σημεία της.

Πριν όμως αντιμετωπίσουμε αυτό το ζήτημα, είναι αναγκαία μια διευκρίνιση: θα ήταν εντελώς εσφαλμένο να θεωρήσουμε τον Μαρξ απλώς ως έναν εχθρό του φιλελευθερισμού· αντιθέτως, χρειάζεται να θυμίσουμε ότι η παρουσία αυθεντικά φιλελεύθερων θεμάτων είναι μια σταθερά που διαπερνά όλη τη σκέψη του, αν και στις διάφορες φάσεις εκφράζεται με εξαιρετικά διαφορετικούς τρόπους.

Όταν έκλαψε..ο Μαρξ!!

Ένας λαός, από την Κρήτη ως τον Έβρο, παρακολουθεί αμήχανος κι ανήσυχος όσα συμβαίνουν γύρω του. Μαρξιστές ανοιγοκλείνουν κιτάπια, ανεβοκατεβάζουν ρετσέτες, κευνσιανοί αλληλοπαραμυθιάζονται, λογιστές χάνονται στους αριθμούς. Και μια κυβέρνηση σε μια απόλυτη αμηχανία, άλλος να λέει το μακρύ του, άλλος το κοντό του. Αυτός όμως, ο αμήχανος λαός, της έδωσε εντολή να κυβερνήσει αφού πείστηκε ότι με το που θα βγει, θα ξεσκίσει το Μνημόνιο, θα αποκαταστήσει τη χαμένη μας τιμή κι αξιοπρέπεια, θα αποκαταστήσει τις αδικίες, θα τακτοποιήσει τα κόκκινα δάνεια και από τη μια στιγμή στην άλλη θα γίνουμε χώρα αυτάρκης καί ανεξάρτητη. Του κ….. τα εννιάμερα δηλαδή.

Αστοί και προλετάριοι[1]

Η ιστορία όλων των ως τώρα κοινωνιών[²] είναι η ιστορία ταξικών αγώνων.

Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρόνος και δουλοπάροικος, μάστορας[³] και κάλφας, με μια λέξη, καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονταν σε ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε καλυμμένο, πότε ανοιχτό, έναν αγώνα που τελείωνε κάθε φορά με έναν επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων που αγωνίζονταν.

Στις προηγούμενες εποχές της ιστορίας βρίσκουμε σχεδόν παντού μια πλήρη διαίρεση της κοινωνίας σε διάφορες κλειστές τάζεις, μια πολύτροπη διαβάθμιση των κοινωνικών θέσεων. Στην αρχαία Ρώμη βρίσκουμε πατρίκιους, ιππείς, πληβείους, δούλους. Στο μεσαίωνα φεουδάρχες, υποτελείς, μαστόρους, καλφάδες, δουλοπάροικους κι επιπλέον σε καθεμιά απ' αυτές τις τάξεις βρίσκουμε ξανά ιδιαίτερες διαβαθμίσεις.

Καρλ Μαρξ

Σαν σήμερα, στις 14 Μαρτίου του 1883, φεύγει από τη ζωή ο μεγάλος φιλόσοφος, κοινωνικός στοχαστής και επαναστάτης Κάρολος Μαρξ.