Rosy retrospection, η γνωστική προκατάληψη με δύο όψεις
Rosy retrospection: Το φαινόμενο της εξιδανίκευσης του παρελθόντος - Πού οφείλεται
Μήπως λέτε και φέτος «κάθε πέρυσι και καλύτερα»; Αν ναι, ίσως πάσχετε από μια διαταραχή της μνήμης και του συναισθήματος που ονομάζεται rosy retrospection: οι «πάσχοντες» βλέπουν με ροζ γυαλιά το παρελθόν και τον εαυτό τους μέσα σ’ αυτό. Πράγματι, πολλοί άνθρωποι στους οποίους συνέβησαν πρόσφατες συμφορές, είναι λογικό να νοσταλγούν τις εποχές πριν από αυτές τις συμφορές· αλλά, για τους περισσότερους ανθρώπους η νοσταλγία ενός χαμένου παρελθόντος βασίζεται σε λανθασμένες εκτιμήσεις. Η εξιδανίκευση του παρελθόντος είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο, υπό ορισμένες συνθήκες, κρίνουμε το παρελθόν με δυσανάλογα πιο θετικό τρόπο από εκείνο με τον οποίο κρίνουμε το παρόν. Οι Ρωμαίοι είχαν αναφερθεί στο φαινόμενο με τη φράση «memoria praeteritorum bonorum», που μεταφράζεται ως «το παρελθόν μνημονεύεται πάντα καλά»· μοιάζει λίγο με το «οι νεκροί δεδικαίωνται». Το φαινόμενο σχετίζεται με την ευρύτερη έννοια της νοσταλγίας· η διαφορά μεταξύ των όρων έγκειται στο ότι η εξιδανίκευση του παρελθόντος θα μπορούσε να γίνει κατανοητή ως μια γνωστική προκατάληψη, ενώ συνήθως η νοσταλγία δεν θεωρείται ότι βασίζεται σε προκαταλήψεις· είναι ατομικό συναίσθημα.
Μήπως λέτε και φέτος «κάθε πέρυσι και καλύτερα»; Αν ναι, ίσως πάσχετε από μια διαταραχή της μνήμης και του συναισθήματος που ονομάζεται rosy retrospection: οι «πάσχοντες» βλέπουν με ροζ γυαλιά το παρελθόν και τον εαυτό τους μέσα σ’ αυτό. Πράγματι, πολλοί άνθρωποι στους οποίους συνέβησαν πρόσφατες συμφορές, είναι λογικό να νοσταλγούν τις εποχές πριν από αυτές τις συμφορές· αλλά, για τους περισσότερους ανθρώπους η νοσταλγία ενός χαμένου παρελθόντος βασίζεται σε λανθασμένες εκτιμήσεις. Η εξιδανίκευση του παρελθόντος είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο, υπό ορισμένες συνθήκες, κρίνουμε το παρελθόν με δυσανάλογα πιο θετικό τρόπο από εκείνο με τον οποίο κρίνουμε το παρόν. Οι Ρωμαίοι είχαν αναφερθεί στο φαινόμενο με τη φράση «memoria praeteritorum bonorum», που μεταφράζεται ως «το παρελθόν μνημονεύεται πάντα καλά»· μοιάζει λίγο με το «οι νεκροί δεδικαίωνται». Το φαινόμενο σχετίζεται με την ευρύτερη έννοια της νοσταλγίας· η διαφορά μεταξύ των όρων έγκειται στο ότι η εξιδανίκευση του παρελθόντος θα μπορούσε να γίνει κατανοητή ως μια γνωστική προκατάληψη, ενώ συνήθως η νοσταλγία δεν θεωρείται ότι βασίζεται σε προκαταλήψεις· είναι ατομικό συναίσθημα.
