Οι μεγάλες αλλαγές πολιτικής που βρίσκονται σε εξέλιξη έχουν εντείνει την παγκόσμια αβεβαιότητα. Η σειρά πρόσφατων ανακοινώσεων δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τα αντίμετρα από άλλες χώρες αύξησαν την αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών, αποδυνάμωσαν τις προοπτικές ανάπτυξης και αυξάνουν τους κινδύνους, όπως τονίζει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Έρχονται στο πλαίσιο της αύξησης των επιπέδων χρέους σε πολλές χώρες και των ήδη τεταμένων δημόσιων οικονομικών, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις θα πρέπει επίσης να υποδεχτούν νέες και μόνιμες αυξήσεις στις δαπάνες, όπως η άμυνα. Η αύξηση των αποδόσεων στις μεγάλες οικονομίες και η διεύρυνση των περιθωρίων στις αναδυόμενες αγορές περιπλέκουν περαιτέρω το δημοσιονομικό τοπίο.
Το ΔΝΤ αναμένει ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες φέτος - υπερδιπλάσιο από τις εκτιμήσεις για το 2024 - ωθώντας τα επίπεδα χρέους πάνω από το 95 τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Αυτή η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί, με το δημόσιο χρέος να πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ξεπερνώντας τα επίπεδα πανδημίας. Αυτοί οι αριθμοί βασίζονται στις προβλέψεις του World Economic Outlook, αντανακλώντας τις ανακοινώσεις για τους δασμούς που έγιναν μεταξύ 1ης Φεβρουαρίου και 4 Απριλίου. Εν μέσω ουσιαστικής αβεβαιότητας πολιτικής και μεταβαλλόμενου οικονομικού τοπίου, τα επίπεδα χρέους θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
Αύξηση του παγκόσμιου χρέους
Σε αυτό το περιβάλλον, σύμφωνα με την έκθεση, η δημοσιονομική πολιτική αντιμετωπίζει κρίσιμους συμβιβασμούς: εξισορρόπηση της μείωσης του χρέους, δημιουργία αποθεμάτων ασφαλείας έναντι αβεβαιοτήτων και κάλυψη επειγουσών αναγκών δαπανών εν μέσω ασθενέστερων προοπτικών ανάπτυξης και υψηλότερου κόστους χρηματοδότησης. Η πλοήγηση σε αυτές τις πολυπλοκότητες θα είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της σταθερότητας και της ανάπτυξης.
Κίνδυνος υψηλότερου χρέους
Οι κίνδυνοι χρέους, όπως τονίζει το ΔΝΤ, ήταν ήδη αυξημένοι. Σύμφωνα με το Fiscal Monitor , το οποίο χρησιμοποιεί δεδομένα έως τον Δεκέμβριο του 2024, σε ένα εξαιρετικά δυσμενές σενάριο το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να φτάσει το 117% του ΑΕΠ έως το 2027. Αυτό θα αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίπεδο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις αναφοράς κατά σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές έχουν ενταθεί περαιτέρω. Τα επίπεδα του χρέους ενδέχεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο από τις εκτιμήσεις για το χρέος σε κίνδυνο, εάν τα έσοδα και η οικονομική παραγωγή μειωθούν σημαντικά από τις τρέχουσες προβλέψεις λόγω των αυξημένων δασμών και των εξασθενημένων προοπτικών ανάπτυξης. Επιπλέον, η κλιμάκωση των γεωοικονομικών αβεβαιοτήτων θα μπορούσε να αυξήσει τους κινδύνους χρέους, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος μέσω των αυξημένων δαπανών, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας. Οι απαιτήσεις για δημοσιονομική στήριξη θα μπορούσαν επίσης να αυξηθούν για εκείνους που είναι ευάλωτοι σε σοβαρές διαταραχές από εμπορικούς κλυδωνισμούς, ωθώντας τις δαπάνες. Το Fiscal Monitor εκτιμά ότι μια σημαντική αύξηση της γεωοικονομικής αβεβαιότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του δημόσιου χρέους κατά περίπου 4,5 τοις εκατό του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
Οι εκτιμήσεις για το χρέος
Οι αυστηρότερες και πιο ασταθείς χρηματοοικονομικές συνθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την έκθεση, ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, οδηγώντας σε υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης. Αυτό επηρεάζει σημαντικά τις τιμές των εμπορευμάτων, με αποτέλεσμα χαμηλότερες τιμές και αυξημένη αστάθεια των τιμών. Οι περιορισμένες δημοσιονομικές βελτιώσεις μπορεί να αυξήσουν περαιτέρω τους κινδύνους από την αύξηση των επιτοκίων, ειδικά καθώς πολλές χώρες έχουν σημαντικές χρηματοδοτικές ανάγκες. Τα υψηλά επιτόκια θα μπορούσαν να περιορίσουν τις βασικές δαπάνες για κοινωνικά προγράμματα και δημόσιες επενδύσεις. Επιπλέον, η μείωση της εξωτερικής βοήθειας, λόγω της αλλαγής των προτεραιοτήτων μεταξύ των προηγμένων οικονομιών, περιπλέκει τη χρηματοδότηση για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος.
Πολύπλοκες αντισταθμίσεις πολιτικής
Σε έναν αβέβαιο και ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, όπως σημειώνει το ΔΝΤ, οι χώρες θα πρέπει πρώτα και κύρια να βάλουν σε τάξη το δικό τους δημοσιονομικό σπίτι. Αυτό σημαίνει εφαρμογή συνετών πολιτικών μέσα σε ισχυρά δημοσιονομικά πλαίσια για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης του κοινού και τη μείωση της αβεβαιότητας.
Η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη μείωση του δημόσιου χρέους και στη δημιουργία και διεύρυνση αποθεμάτων ασφαλείας για την αντιμετώπιση των πιέσεων στις δαπάνες και των οικονομικών κραδασμών. Αυτό σημαίνει την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της προσαρμογής και της υποστήριξης της οικονομικής ανάπτυξης, προσαρμοσμένης στη μοναδική κατάσταση κάθε χώρας, στους διαθέσιμους πόρους και στις συνολικές οικονομικές συνθήκες.
Οι χώρες με περιορισμένο χώρο στους κρατικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και αξιόπιστα σχέδια εξυγίανσης και να επιτρέψουν στους αυτόματους σταθεροποιητές, όπως τα επιδόματα ανεργίας, να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Τυχόν νέες ανάγκες δαπανών θα πρέπει να αντισταθμιστούν με περικοπές δαπανών αλλού ή νέα έσοδα. Για χώρες με μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται με σύνεση οι διαθέσιμοι πόροι στο πλαίσιο σαφώς καθορισμένων μεσοπρόθεσμων σχεδίων. Η δημοσιονομική στήριξη για τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες που επηρεάζονται από σοβαρές εμπορικές μετατοπίσεις θα πρέπει να είναι προσωρινή και στοχευμένη, με ιδιαίτερη έμφαση στη διαφάνεια και την αποτελεσματική διαχείριση του κόστους.
Γενικότερα, οι προηγμένες οικονομίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ζητήματα που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού θέτοντας εκ νέου προτεραιότητες στις δαπάνες, προωθώντας τις μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη και διευρύνοντας τη φορολογική βάση. Στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, η ενίσχυση του φορολογικού συστήματος είναι ζωτικής σημασίας λόγω των ιστορικά χαμηλών εσόδων. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με χαμηλό εισόδημα θα πρέπει να παραμείνουν στην πορεία των δημοσιονομικών προσαρμογών δεδομένων των προκλήσεων χρηματοδότησης. Η έγκαιρη και τακτική αναδιάρθρωση του χρέους παράλληλα με τέτοιες προσαρμογές είναι απαραίτητη για τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους.
Επιπλέον, η δημοσιονομική πολιτική, παράλληλα με άλλες διαρθρωτικές πολιτικές, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση των προκλητικών αντισταθμίσεων μεταξύ της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας του χρέους. Για παράδειγμα, οι καλά σχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και στις επιδοτήσεις ενέργειας μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση πόρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη κοινωνικών προγραμμάτων και επενδύσεων σε υποδομές.
Καθώς οι σημαντικές αλλαγές πολιτικής και η αυξημένη αβεβαιότητα αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, οι δημοσιονομικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί. Για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης του κοινού, στη διασφάλιση δίκαιης φορολογίας και στη διαχείριση των πόρων με σύνεση. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη σε αβέβαιους καιρούς.
Πηγή: sofokleousin.gr
Το ΔΝΤ αναμένει ότι το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες φέτος - υπερδιπλάσιο από τις εκτιμήσεις για το 2024 - ωθώντας τα επίπεδα χρέους πάνω από το 95 τοις εκατό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Αυτή η ανοδική τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί, με το δημόσιο χρέος να πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας, ξεπερνώντας τα επίπεδα πανδημίας. Αυτοί οι αριθμοί βασίζονται στις προβλέψεις του World Economic Outlook, αντανακλώντας τις ανακοινώσεις για τους δασμούς που έγιναν μεταξύ 1ης Φεβρουαρίου και 4 Απριλίου. Εν μέσω ουσιαστικής αβεβαιότητας πολιτικής και μεταβαλλόμενου οικονομικού τοπίου, τα επίπεδα χρέους θα μπορούσαν να αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
Αύξηση του παγκόσμιου χρέους
Κίνδυνος υψηλότερου χρέους
Οι κίνδυνοι χρέους, όπως τονίζει το ΔΝΤ, ήταν ήδη αυξημένοι. Σύμφωνα με το Fiscal Monitor , το οποίο χρησιμοποιεί δεδομένα έως τον Δεκέμβριο του 2024, σε ένα εξαιρετικά δυσμενές σενάριο το παγκόσμιο δημόσιο χρέος θα μπορούσε να φτάσει το 117% του ΑΕΠ έως το 2027. Αυτό θα αντιπροσωπεύει το υψηλότερο επίπεδο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις αναφοράς κατά σχεδόν 20 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι κίνδυνοι για τις δημοσιονομικές προοπτικές έχουν ενταθεί περαιτέρω. Τα επίπεδα του χρέους ενδέχεται να αυξηθούν ακόμη περισσότερο από τις εκτιμήσεις για το χρέος σε κίνδυνο, εάν τα έσοδα και η οικονομική παραγωγή μειωθούν σημαντικά από τις τρέχουσες προβλέψεις λόγω των αυξημένων δασμών και των εξασθενημένων προοπτικών ανάπτυξης. Επιπλέον, η κλιμάκωση των γεωοικονομικών αβεβαιοτήτων θα μπορούσε να αυξήσει τους κινδύνους χρέους, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος μέσω των αυξημένων δαπανών, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας. Οι απαιτήσεις για δημοσιονομική στήριξη θα μπορούσαν επίσης να αυξηθούν για εκείνους που είναι ευάλωτοι σε σοβαρές διαταραχές από εμπορικούς κλυδωνισμούς, ωθώντας τις δαπάνες. Το Fiscal Monitor εκτιμά ότι μια σημαντική αύξηση της γεωοικονομικής αβεβαιότητας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση του δημόσιου χρέους κατά περίπου 4,5 τοις εκατό του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα.
Οι εκτιμήσεις για το χρέος
Πολύπλοκες αντισταθμίσεις πολιτικής
Σε έναν αβέβαιο και ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, όπως σημειώνει το ΔΝΤ, οι χώρες θα πρέπει πρώτα και κύρια να βάλουν σε τάξη το δικό τους δημοσιονομικό σπίτι. Αυτό σημαίνει εφαρμογή συνετών πολιτικών μέσα σε ισχυρά δημοσιονομικά πλαίσια για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης του κοινού και τη μείωση της αβεβαιότητας.
Η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη μείωση του δημόσιου χρέους και στη δημιουργία και διεύρυνση αποθεμάτων ασφαλείας για την αντιμετώπιση των πιέσεων στις δαπάνες και των οικονομικών κραδασμών. Αυτό σημαίνει την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της προσαρμογής και της υποστήριξης της οικονομικής ανάπτυξης, προσαρμοσμένης στη μοναδική κατάσταση κάθε χώρας, στους διαθέσιμους πόρους και στις συνολικές οικονομικές συνθήκες.
Οι χώρες με περιορισμένο χώρο στους κρατικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και αξιόπιστα σχέδια εξυγίανσης και να επιτρέψουν στους αυτόματους σταθεροποιητές, όπως τα επιδόματα ανεργίας, να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Τυχόν νέες ανάγκες δαπανών θα πρέπει να αντισταθμιστούν με περικοπές δαπανών αλλού ή νέα έσοδα. Για χώρες με μεγαλύτερη δημοσιονομική ευελιξία, είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται με σύνεση οι διαθέσιμοι πόροι στο πλαίσιο σαφώς καθορισμένων μεσοπρόθεσμων σχεδίων. Η δημοσιονομική στήριξη για τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες που επηρεάζονται από σοβαρές εμπορικές μετατοπίσεις θα πρέπει να είναι προσωρινή και στοχευμένη, με ιδιαίτερη έμφαση στη διαφάνεια και την αποτελεσματική διαχείριση του κόστους.
Γενικότερα, οι προηγμένες οικονομίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν ζητήματα που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού θέτοντας εκ νέου προτεραιότητες στις δαπάνες, προωθώντας τις μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και την υγειονομική περίθαλψη και διευρύνοντας τη φορολογική βάση. Στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, η ενίσχυση του φορολογικού συστήματος είναι ζωτικής σημασίας λόγω των ιστορικά χαμηλών εσόδων. Οι αναπτυσσόμενες χώρες με χαμηλό εισόδημα θα πρέπει να παραμείνουν στην πορεία των δημοσιονομικών προσαρμογών δεδομένων των προκλήσεων χρηματοδότησης. Η έγκαιρη και τακτική αναδιάρθρωση του χρέους παράλληλα με τέτοιες προσαρμογές είναι απαραίτητη για τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους.
Επιπλέον, η δημοσιονομική πολιτική, παράλληλα με άλλες διαρθρωτικές πολιτικές, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη διευκόλυνση των προκλητικών αντισταθμίσεων μεταξύ της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας του χρέους. Για παράδειγμα, οι καλά σχεδιασμένες μεταρρυθμίσεις στις συντάξεις και στις επιδοτήσεις ενέργειας μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση πόρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη κοινωνικών προγραμμάτων και επενδύσεων σε υποδομές.
Καθώς οι σημαντικές αλλαγές πολιτικής και η αυξημένη αβεβαιότητα αναδιαμορφώνουν το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, οι δημοσιονομικές προοπτικές έχουν επιδεινωθεί. Για να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης του κοινού, στη διασφάλιση δίκαιης φορολογίας και στη διαχείριση των πόρων με σύνεση. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη σε αβέβαιους καιρούς.
Πηγή: sofokleousin.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου