Ο Δεκέμβρης είναι ο μήνας με τις πολλές γιορτές, ο μήνας με τις σύντομες μέρες, είναι όμως και ο μήνας του προϋπολογισμού. Από σήμερα ξεκινάει στη Βουλή η συζήτηση του προϋπολογισμού του 2025, που θα ολοκληρωθεί την Κυριακή το βράδυ. Ταιριάζει να λεξιλογήσουμε λοιπόν γι’ αυτή τη λέξη.
Προϋπολογισμός είναι η ανάλυση και πρόβλεψη του συνολικού ποσού των εσόδων και των εξόδων που αναμένεται να έχει το κράτος στη διάρκεια ενός έτους, όπως αυτά υπολογίζονται εκ των προτέρων και καταγράφονται αναλυτικά σε επίσημο πίνακα, ο οποίος ψηφίζεται από τη Βουλή. Η λέξη εμφανίζεται από το 1833 στην ελληνική νομοθεσία και, σύμφωνα με τα λεξικά, αποδίδει το γαλλικό dévis. Η ετυμολογία της λέξης είναι διάφανη: από το ρήμα προϋπολογίζω, δηλαδή από την πρόθεση προ- και το ρήμα υπολογίζω.
Προϋπολογισμό όμως δεν έχουν μόνο τα κράτη, αλλά και κάθε οργανισμός και, πιο χαλαρά, κάθε νοικοκυριό· εδώ εννοούμε τον υπολογισμό των εσόδων και εξόδων που προβλέπονται σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα· όταν πάλι μιλάμε για τον προϋπολογισμό ενός έργου, εννοούμε το σύνολο των εξόδων που προβλέπεται να απαιτηθούν μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Προϋπολογισμό έχουν και τα αθλητικά σωματεία, όσα είναι επαγγελματικά· αλλά συνήθως στην πράξη χρησιμοποιείται το αγγλικό δάνειο μπάτζετ, ίσως για τη συντομία του· μέχρι να πει ο εκφωνητής της τηλεόρασης ότι η ελληνική ομάδα αντιμετωπίζει την ισπανική που έχει πολλαπλάσιο προϋπολογισμό, έχουν μπει δύο τρίποντα – προτιμότερο το σύντομο «μπάτζετ», δάνειο από το αγγλικό budget.
Η αγγλική λέξη έχει ενδιαφέρουσα ετυμολογία. Ανάγεται στο παλαιοαγγλικό bouget, «δερμάτινο πουγκί ή τσάντα», δάνειο από το παλαιογαλλικό bougette, υποκοριστικό του bouge, «δερμάτινη τσάντα», που ανάγεται στο λατινικό bulga, ίδιας σημασίας, λέξη γαλατικής προέλευσης. Στα αγγλικά, πήρε τη σημασία του προϋπολογισμού επειδή τα παλιά χρόνια οι υπουργοί Οικονομικών είχαν τις καταστάσεις εσόδων και εξόδων σε έναν δερμάτινο χαρτοφύλακα. Από τα αγγλικά, η λέξη επέστρεψε στα γαλλικά, budget, ως αντιδάνειο.
Ενδιαφέρον έχει ότι η λατινική bulga πέρασε και στα μεσαιωνικά ελληνικά ως βούλγια, απ’ όπου η κρητική βούργια, που είναι το κρητικό σακίδιο ή ταγάρι, μάλλινο ή δερμάτινο. Ετσι, το μπάτζετ είναι μακρινό ξαδερφάκι της βούργιας· κατά σύμπτωση, στους σημερινούς κρητικούς γάμους συχνά το χρηματικό δώρο προσφέρεται μέσα σε μια ωραία βούργια.
Τα νεότερα λεξικά δέχονται, και σωστά, το ασυμμόρφωτο δάνειο «μπάτζετ» ως συνώνυμο του προϋπολογισμού. Πέρα από τον αθλητισμό, το δάνειο ακούγεται πολύ στη βιομηχανία του θεάματος (π.χ. σειρά χαμηλού μπάτζετ) όπως και, προφορικά, σε καθημερινή χρήση στις εταιρείες.
Τα κράτη επιδιώκουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, ενώ η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πετυχαίνει διαρκώς πρωτογενές πλεόνασμα ώστε να μειώσει το δημόσιο χρέος. Κι έτσι, υπάρχει μια εύκολη κυβερνητική δικαιολογία για τη διάλυση του ΕΣΥ ή για την κατάρρευση των υποδομών. Τα παράπονά σας στον προϋπολογισμό – ή στο μπάτζετ.
Νίκος Σαραντάκος
Πηγή: efsyn.gr
Προϋπολογισμό όμως δεν έχουν μόνο τα κράτη, αλλά και κάθε οργανισμός και, πιο χαλαρά, κάθε νοικοκυριό· εδώ εννοούμε τον υπολογισμό των εσόδων και εξόδων που προβλέπονται σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα· όταν πάλι μιλάμε για τον προϋπολογισμό ενός έργου, εννοούμε το σύνολο των εξόδων που προβλέπεται να απαιτηθούν μέχρι την ολοκλήρωσή του.
Προϋπολογισμό έχουν και τα αθλητικά σωματεία, όσα είναι επαγγελματικά· αλλά συνήθως στην πράξη χρησιμοποιείται το αγγλικό δάνειο μπάτζετ, ίσως για τη συντομία του· μέχρι να πει ο εκφωνητής της τηλεόρασης ότι η ελληνική ομάδα αντιμετωπίζει την ισπανική που έχει πολλαπλάσιο προϋπολογισμό, έχουν μπει δύο τρίποντα – προτιμότερο το σύντομο «μπάτζετ», δάνειο από το αγγλικό budget.
Η αγγλική λέξη έχει ενδιαφέρουσα ετυμολογία. Ανάγεται στο παλαιοαγγλικό bouget, «δερμάτινο πουγκί ή τσάντα», δάνειο από το παλαιογαλλικό bougette, υποκοριστικό του bouge, «δερμάτινη τσάντα», που ανάγεται στο λατινικό bulga, ίδιας σημασίας, λέξη γαλατικής προέλευσης. Στα αγγλικά, πήρε τη σημασία του προϋπολογισμού επειδή τα παλιά χρόνια οι υπουργοί Οικονομικών είχαν τις καταστάσεις εσόδων και εξόδων σε έναν δερμάτινο χαρτοφύλακα. Από τα αγγλικά, η λέξη επέστρεψε στα γαλλικά, budget, ως αντιδάνειο.
Ενδιαφέρον έχει ότι η λατινική bulga πέρασε και στα μεσαιωνικά ελληνικά ως βούλγια, απ’ όπου η κρητική βούργια, που είναι το κρητικό σακίδιο ή ταγάρι, μάλλινο ή δερμάτινο. Ετσι, το μπάτζετ είναι μακρινό ξαδερφάκι της βούργιας· κατά σύμπτωση, στους σημερινούς κρητικούς γάμους συχνά το χρηματικό δώρο προσφέρεται μέσα σε μια ωραία βούργια.
Τα νεότερα λεξικά δέχονται, και σωστά, το ασυμμόρφωτο δάνειο «μπάτζετ» ως συνώνυμο του προϋπολογισμού. Πέρα από τον αθλητισμό, το δάνειο ακούγεται πολύ στη βιομηχανία του θεάματος (π.χ. σειρά χαμηλού μπάτζετ) όπως και, προφορικά, σε καθημερινή χρήση στις εταιρείες.
Τα κράτη επιδιώκουν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, ενώ η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πετυχαίνει διαρκώς πρωτογενές πλεόνασμα ώστε να μειώσει το δημόσιο χρέος. Κι έτσι, υπάρχει μια εύκολη κυβερνητική δικαιολογία για τη διάλυση του ΕΣΥ ή για την κατάρρευση των υποδομών. Τα παράπονά σας στον προϋπολογισμό – ή στο μπάτζετ.
Νίκος Σαραντάκος
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου