Το 84% των χωρών μείωσε τις επενδύσεις σε εκπαίδευση, υγεία και κοινωνική πρόνοια, το 81% αποδυνάμωσε την ικανότητα των φορολογικών συστημάτων να μειώσουν την ανισότητα, ενώ στο 90% αυτών εργασιακά δικαιώματα και κατώτατοι μισθοί επιδεινώθηκαν ● Η Ελλάδα 29η μεταξύ 164 χωρών αλλά τελευταία στην προοδευτικότητα του φορολογικού συστήματος, μόλις στην 135η θέση.
Καταπέλτη για το σύνολο των κυβερνήσεων στον πλανήτη -και ευρύτερα για το παγκόσμιο πολιτικό σύστημα- αποτελεί ο νέος δείκτης της γνωστής ΜΚΟ Oxfam για την πρόοδό τους στη μείωση της ανισότητας. Υποδεικνύει ότι η συντριπτική πλειονότητα των κυβερνήσεων της υφηλίου έχει γραμμένη στα παλιά της τα υποδήματα την ανισότητα καθώς οι εννιά στις δέκα εφαρμόζουν πολιτικές που πιθανότατα θα οδηγήσουν στη διόγκωσή της αντί να τη μειώσουν.
Χρησιμοποιώντας τα τελευταία στοιχεία από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ο εν λόγω «Δείκτης Δέσμευσης Μείωσης της Ανισότητας (CRI) 2024» εξετάζει και κατατάσσει 164 κυβερνήσεις της υφηλίου με βάση τις πολιτικές που αυτές εφαρμόζουν στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, στη φορολογία και για τα δικαιώματα και τους μισθούς των εργαζομένων. Οι πολιτικές αυτές διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στη μείωση της ανισότητας. Ο φετινός δείκτης υποδεικνύει ότι για πρώτη φορά από το 2017 -όταν ξεκίνησε να συντάσσεται- η πλειονότητα των χωρών οπισθοδρόμησε και στους τρεις παραπάνω κρίσιμους τομείς.
Διαπιστώνει συγκεκριμένα ότι το 84% των χωρών μείωσε τις επενδύσεις στην εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική προστασία, το 81% αποδυνάμωσε την ικανότητα των φορολογικών συστημάτων να μειώσουν την ανισότητα, ενώ στο 90% αυτών τα εργασιακά δικαιώματα και οι κατώτατοι μισθοί επιδεινώθηκαν.
Δέσμιες του ΔΝΤ
Η κατάσταση είναι μάλιστα χειρότερη στις χώρες που δεσμεύονται με δάνεια του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Την τελευταία διετία το 94% αυτών των χωρών μείωσαν τις ζωτικής σημασίας επενδύσεις στη δημόσια εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική προστασία. Το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο για τις χώρες της Διεθνούς Ενωσης Ανάπτυξης (IDA), τις φτωχότερες δηλαδή χώρες του κόσμου, όπου το 95% (40 από τις 42 χώρες) προέβησαν σε περικοπές. «Αυτές οι περικοπές δεν είναι απλώς αποθαρρυντικές, είναι επικίνδυνα και θεμελιωδώς αντιαναπτυξιακές», τόνισε η Κέιτ Ντόναλντ, επικεφαλής του γραφείου της Oxfam International στην Ουάσινγκτον. «Πάρα πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου αντιμετωπίζουν την αγωνιώδη επιλογή μεταξύ της επένδυσης στην εκπαίδευση και την υγεία ή της υιοθέτησης μέτρων λιτότητας για να συμβαδίσουν με τις συντριπτικές πληρωμές του χρέους τους. Αυτές οι αποφάσεις έχουν τρομερό ανθρώπινο κόστος – εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τις δημόσιες υπηρεσίες για να οικοδομήσουν καλύτερες ζωές για τους ίδιους και τα παιδιά τους», πρόσθεσε.
Η Oxfam καυτηριάζει το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα γιατί παρά τη ρητορική των τελευταίων ετών και την οριοθέτηση στόχων και δεικτών για τη μείωση των χωρών με υψηλή ανισότητα συνεχίζουν να πρεσβεύουν μοντέλα λιτότητας ενώ αποδυναμώνουν προηγούμενες δεσμεύσεις τους για τη στήριξη της προοδευτικής φορολογίας και της υψηλότερης φορολόγησης των υπερπλουσίων.
Η μελέτη καταγράφει πάντως κάποιες χώρες που βελτίωσαν τη θέση τους από το 2022, όπως η Μπουρκίνα Φάσο και το Βανουάτου, που αύξησαν τον κατώτατο μισθό, η Κροατία, που ενίσχυσε τις επενδύσεις στον τομέα της υγείας, και η Γουιάνα, η οποία διατηρεί έναν από τους υψηλότερους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές (40%) στον κόσμο.
Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες όπως η Αργεντινή, όπου η υπερ-νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση ψαλίδισε τους προϋπολογισμούς για την υγεία και την παιδεία κατά 76% και 60% αντίστοιχα. Στο ίδιο μήκος κύματος και στο πλαίσιο των μέτρων λιτότητας που έχει επιβάλει το ΔΝΤ, το Πακιστάν συρρίκνωσε τα μερίδια του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία κατά ένα τρίτο.
Είναι χαρακτηριστικό δε ότι ακόμη και οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις -όπως οι χώρες υψηλού εισοδήματος, με επικεφαλής τη Νορβηγία και τον Καναδά- υστερούν επίσης σε πολλούς δείκτες. Περίπου το 5% του πληθυσμού τους είναι εκτεθειμένο σε καταστροφικά υψηλά κόστη υγειονομικής περίθαλψης ενώ, εκτός της Ιαπωνίας, οι περισσότερες έχουν χαμηλούς συντελεστές φόρου εισοδήματος εταιρειών. Η Δανία, που αποτέλεσε μαζί με τις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες μεταπολεμικά παράδειγμα κοινωνικού κράτους, μειώνει συνεχώς εδώ και χρόνια τον συντελεστή φόρου εισοδήματος που πληρώνει το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού της.
Πατώσαμε
Αλλά και η χώρα μας, παρά το γεγονός ότι κατατάσσεται 29η μεταξύ των 164 χωρών που εξετάζει ο CRI, όσον αφορά την προοδευτικότητα του φορολογικού της συστήματος και τη δίκαιη φορολόγηση των πλουσίων πιάνει πάτο αφού κατατάσσεται μόλις 135η.
Οι χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις στον Δείκτη εξακολουθούν να είναι στην πλειονότητά τους από την υποσαχάρια Αφρική. Και όλες τους δεσμεύονται από δανειοδοτικά προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ. Ας σημειωθεί ότι οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος δαπανούν κατά μέσο όρο το 48% των προϋπολογισμών τους για την εξυπηρέτηση του χρέους τους, πολύ περισσότερο από ό,τι για την εκπαίδευση και την υγεία μαζί.
Μπάμπης Μιχάλης
Πηγή: efsyn.gr
Χρησιμοποιώντας τα τελευταία στοιχεία από τους κρατικούς προϋπολογισμούς, ο εν λόγω «Δείκτης Δέσμευσης Μείωσης της Ανισότητας (CRI) 2024» εξετάζει και κατατάσσει 164 κυβερνήσεις της υφηλίου με βάση τις πολιτικές που αυτές εφαρμόζουν στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, στη φορολογία και για τα δικαιώματα και τους μισθούς των εργαζομένων. Οι πολιτικές αυτές διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στη μείωση της ανισότητας. Ο φετινός δείκτης υποδεικνύει ότι για πρώτη φορά από το 2017 -όταν ξεκίνησε να συντάσσεται- η πλειονότητα των χωρών οπισθοδρόμησε και στους τρεις παραπάνω κρίσιμους τομείς.
Διαπιστώνει συγκεκριμένα ότι το 84% των χωρών μείωσε τις επενδύσεις στην εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική προστασία, το 81% αποδυνάμωσε την ικανότητα των φορολογικών συστημάτων να μειώσουν την ανισότητα, ενώ στο 90% αυτών τα εργασιακά δικαιώματα και οι κατώτατοι μισθοί επιδεινώθηκαν.
Δέσμιες του ΔΝΤ
Η κατάσταση είναι μάλιστα χειρότερη στις χώρες που δεσμεύονται με δάνεια του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Την τελευταία διετία το 94% αυτών των χωρών μείωσαν τις ζωτικής σημασίας επενδύσεις στη δημόσια εκπαίδευση, την υγεία και την κοινωνική προστασία. Το ποσοστό είναι ακόμη υψηλότερο για τις χώρες της Διεθνούς Ενωσης Ανάπτυξης (IDA), τις φτωχότερες δηλαδή χώρες του κόσμου, όπου το 95% (40 από τις 42 χώρες) προέβησαν σε περικοπές. «Αυτές οι περικοπές δεν είναι απλώς αποθαρρυντικές, είναι επικίνδυνα και θεμελιωδώς αντιαναπτυξιακές», τόνισε η Κέιτ Ντόναλντ, επικεφαλής του γραφείου της Oxfam International στην Ουάσινγκτον. «Πάρα πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου αντιμετωπίζουν την αγωνιώδη επιλογή μεταξύ της επένδυσης στην εκπαίδευση και την υγεία ή της υιοθέτησης μέτρων λιτότητας για να συμβαδίσουν με τις συντριπτικές πληρωμές του χρέους τους. Αυτές οι αποφάσεις έχουν τρομερό ανθρώπινο κόστος – εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από τις δημόσιες υπηρεσίες για να οικοδομήσουν καλύτερες ζωές για τους ίδιους και τα παιδιά τους», πρόσθεσε.
Η Oxfam καυτηριάζει το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα γιατί παρά τη ρητορική των τελευταίων ετών και την οριοθέτηση στόχων και δεικτών για τη μείωση των χωρών με υψηλή ανισότητα συνεχίζουν να πρεσβεύουν μοντέλα λιτότητας ενώ αποδυναμώνουν προηγούμενες δεσμεύσεις τους για τη στήριξη της προοδευτικής φορολογίας και της υψηλότερης φορολόγησης των υπερπλουσίων.
Η μελέτη καταγράφει πάντως κάποιες χώρες που βελτίωσαν τη θέση τους από το 2022, όπως η Μπουρκίνα Φάσο και το Βανουάτου, που αύξησαν τον κατώτατο μισθό, η Κροατία, που ενίσχυσε τις επενδύσεις στον τομέα της υγείας, και η Γουιάνα, η οποία διατηρεί έναν από τους υψηλότερους εταιρικούς φορολογικούς συντελεστές (40%) στον κόσμο.
Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες όπως η Αργεντινή, όπου η υπερ-νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση ψαλίδισε τους προϋπολογισμούς για την υγεία και την παιδεία κατά 76% και 60% αντίστοιχα. Στο ίδιο μήκος κύματος και στο πλαίσιο των μέτρων λιτότητας που έχει επιβάλει το ΔΝΤ, το Πακιστάν συρρίκνωσε τα μερίδια του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση και την κοινωνική προστασία κατά ένα τρίτο.
Είναι χαρακτηριστικό δε ότι ακόμη και οι χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις -όπως οι χώρες υψηλού εισοδήματος, με επικεφαλής τη Νορβηγία και τον Καναδά- υστερούν επίσης σε πολλούς δείκτες. Περίπου το 5% του πληθυσμού τους είναι εκτεθειμένο σε καταστροφικά υψηλά κόστη υγειονομικής περίθαλψης ενώ, εκτός της Ιαπωνίας, οι περισσότερες έχουν χαμηλούς συντελεστές φόρου εισοδήματος εταιρειών. Η Δανία, που αποτέλεσε μαζί με τις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες μεταπολεμικά παράδειγμα κοινωνικού κράτους, μειώνει συνεχώς εδώ και χρόνια τον συντελεστή φόρου εισοδήματος που πληρώνει το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού της.
Πατώσαμε
Αλλά και η χώρα μας, παρά το γεγονός ότι κατατάσσεται 29η μεταξύ των 164 χωρών που εξετάζει ο CRI, όσον αφορά την προοδευτικότητα του φορολογικού της συστήματος και τη δίκαιη φορολόγηση των πλουσίων πιάνει πάτο αφού κατατάσσεται μόλις 135η.
Οι χώρες με τις χαμηλότερες επιδόσεις στον Δείκτη εξακολουθούν να είναι στην πλειονότητά τους από την υποσαχάρια Αφρική. Και όλες τους δεσμεύονται από δανειοδοτικά προγράμματα της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ. Ας σημειωθεί ότι οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος δαπανούν κατά μέσο όρο το 48% των προϋπολογισμών τους για την εξυπηρέτηση του χρέους τους, πολύ περισσότερο από ό,τι για την εκπαίδευση και την υγεία μαζί.
Μπάμπης Μιχάλης
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου