Στον κάδο χιλιάδες τόνοι φαγητού το χρόνο από τα νοικοκυριά

Μπορεί η ακρίβεια στα τρόφιμα να είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα – αν όχι το μεγαλύτερο – των νοικοκυριών, ωστόσο πανεπιστημιακές έρευνες δείχνουν ότι ο καθένας μας πετά 87 κιλά τροφίμων κάθε χρόνο, με την Ελλάδα να κατέχει την τρίτη θέση στη σπατάλη τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην έρευνα του ΕΡΤNews και της Κατερίνας Φάκα, οι ειδικοί συνιστούν λελογισμένες αγορές στα καταστήματα τροφίμων και αξιοποίηση όλων των υλικών καθώς, το 10% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου συνδέεται με το φαγητό που δεν καταναλώνεται.

«Αειφορία», «βιωσιμότητα», «πράσινη ανάπτυξη», «κυκλική οικονομία». Όροι γνωστοί αλλά όχι ακόμα ενταγμένοι στην διατροφική μας συμπεριφορά.
Τα νοικοκυριά της χώρας, πετούν κάθε χρόνο 930.323 τόνους τροφίμων ενώ κάθε κάτοικος παράγει ετησίως σχεδόν 90 κιλά απόβλητα φαγητού.
Η κάμερα του ΕΡΤNews βρέθηκε στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, όπου την τελευταία δεκαετία, πραγματοποιούνται έρευνες για τη μέτρηση των αποβλήτων τροφίμων σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα.
«Πετάμε 191 κιλά κατά άτομο τον χρόνο. Σε όλα τα στάδια, από το αγρόκτημα στο πιάτο. Αν πάμε μόνο στο πιάτο, σε επίπεδο νοικοκυριού, πετάμε 87 κιλά τον χρόνο κατά μέσο όρο ο καθένας από εμάς» τόνισε η καθηγήτρια Γεωγραφίας στο Χαροκόπειο, κα Κάτια Λαζαρίδη. «Από αυτά τα 87 κιλά, τα 35 είναι το βρώσιμο μέρος των τροφίμων που θα μπορούσαμε να πούμε σπατάλη τροφίμων. Το μη βρώσιμο μπορεί να είναι οι φλούδες του καρπουζιού ή του πορτοκαλιού».
Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην σπατάλη τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα παράγει191 κιλά απόβλητα κατά άτομο τον χρόνο, την ώρα που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος φτάνει τα 131.
Μεγάλες ποσότητες τροφίμων σπαταλούνται εξαιτίας:

• της υπερπροσφοράς (εκπτώσεις σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ),
• της κακής συντήρησης ή αποθήκευσης,
• των επισημάνσεων στις ετικέτες προϊόντων.

Η κα Λαζαρίδη τόνισε ότι «ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι οι ημερομηνίες λήξης, οι οποίες είναι δύο.. Η μια λέει «ανάλωση έως» και η άλλη λέει «κατά προτίμηση έως». (…) Θα βρείτε την πιο χαλαρή ημερομηνία αυτή που λέει κατά προτίμηση έως σε πράγματα όπως το αλάτι, η ζάχαρη, το μέλι, αυτό είναι πραγματικά αστείο, αυτά δεν λήγουνε. (…) Ακόμα και τα μακαρόνια, τα όσπρια που έχουν κατά προτίμηση έως είναι απόλυτα ασφαλή μήνες μετά από αυτή την ημερομηνία».
Τα τρόφιμα που πετάει μια τετραμελής οικογένεια στη χώρα μας κοστίζουν 300-350 ευρώ ετησίως. Εκτός από το σημαντικό κόστος, τα απόβλητα τροφίμων αφήνουν και ένα έντονο περιβαλλοντικό αποτύπωμα που συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή.
«Το να πετάμε απόβλητα τροφίμων σημαίνει ότι πετάμε την ενέργεια που ήταν απαραίτητη για να δημιουργηθούν» εξήγησε ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Μανώλης Γραφάκος. «Προφανώς είναι πολύ καλύτερο αυτά να τα διαχειρίζεσαι μέσα από τις μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων που πολλές από αυτές παράγουν ενέργεια με βιοαέριο».
Η κα Λαζαρίδη ανέφερε πως «υπολογίζεται ότι το 10% των εκπομπών αεριού του θερμοκηπίου οφείλεται σε σπατάλη τροφίμων. (…) Ένα κιλό μοσχαρίσιο κρέας χρειάζεται για να παραχθεί ένα τόνο νερό. (…) Καταναλώνουμε πολλή ενέργεια για να παράγουμε τα τρόφιμα και αυτή την ενέργεια την πετάμε όταν πετάμε τα τρόφιμα».
Από τα απόβλητα τροφίμων που παράγει η χώρα μας, το 10% εμφανίζεται στην εστίαση.
«Να αγοράζουμε λελογισμένα, στις ποσότητες που πρέπει, να είμαστε ανεπηρέαστοι από τις τάσεις που θέλουν τα φαγητά σε φόρμα, να τετραγωνίσουμε ένα ψάρι. Αν σεβόμαστε τα υλικά που αγοράζουμε θα μπορέσουμε να συμβάλλουμε στη μείωση των αποβλήτων» σημείωσε ο σεφ και επιχειρηματίας, κ. Περικλής Κοσκινάς.
Τι μπορεί να αξιοποιηθεί στην κουζίνα; «Θεωρητικά όλα. Μπορεί να φτιάξεις κανονικό φαγητό με ένα κεφάλι ψαριού, τα λέπια μπορεί κάποιος να τα τηγανίσει και να τα κάνει τσιπς, πολλά».
«Πληρώνω όσο πετάω»
Ένα πρόγραμμα το οποίο έχει στόχο να περιορίσει την παραγωγή απορριμμάτων είναι το «Πληρώνω όσο πετάω» και αναμένεται να τεθεί σε διευρυμένη εφαρμογή από την Κυβέρνηση, εντός του 2024. Πρόκειται για ένα μέτρο που θα χρεώνει τους καταναλωτές για την ποσότητα των σκουπιδιών που πετούν.
Ο κ. Γραφάκος εξήγησε: «Ο πολίτης παίρνει μια σακούλα βιοαποβλήτων, πάνω έχει ένα barcode δικό του, όταν έρθει το απορριμματοφόρο ζυγίζει τη σακούλα και πιστοποιείται ποσά έχει παράξει. Άλλος τρόπος είναι να έχει ο πολίτης ένα κάδο και να περνάει το απορριμματοφόρο κάθε 15 ημέρες. Αυτή η υπηρεσία θα κοστίζει 5 ευρώ. Αν θέλεις τον κάδο να στον παίρνω κάθε εβδομάδα κοστίζει 12».
Σε πολλούς Δήμους της Αττικής έχουν ήδη τοποθετηθεί καφέ κάδοι βιοαποβλήτων όπου μπορούμε να ρίξουμε τα αστικά απόβλητα ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία κομποστοποίησης για την παραγωγή λιπάσματος.
Η τοποθέτηση των καφέ κάδων είναι ένα ακόμη μέτρο που μπορεί να βοηθήσει στην αξιοποίηση των οικιακών αποβλήτων τροφίμων. Αυτοί που βρίσκονται ωστόσο στις γειτονιές, δεν επαρκούν ενώ δεν υπάρχει οργανωμένη δράση για τα απόβλητα του κλάδου εστίασης και των ξενοδοχείων.

Έρευνα: Κατερίνα Φάκα
Πηγή: ΕΡΤ