Yπέρ πίστεως αγορών και χρέους τα υπερ-πλεονάσματα, μεγάλες περικοπές δαπανών το 2025
Το 2025-2026 κλείνει ο 7ετής αναπτυξιακός κύκλος, παρελθόν τα «δώρα» του υψηλού πληθωρισμού και των χρηματοδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης ● Εμμεση παραδοχή ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα ● Αργεί απελπιστικά η εργασιακή και εισοδηματική επιστροφή στην κανονικότητα.
Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μεταμνημονιακό κύκλο ανάπτυξης από το 2018-2019. Εντός αυτού, από το 2022 εξελίσσεται ένα κύκλος ραγδαίας βελτίωσης των δημοσιονομικών δεδομένων.
Τα «καύσιμα» του αναπτυξιακού κύκλου και της ραγδαίας βελτίωσης των δημοσιονομικών ήταν και παραμένουν: η αύξηση των εξαγωγών, η αύξηση των επενδύσεων, οι υπηρεσίες (τουρισμός, real estate, ασφαλιστικές και χρηματοοικονομικές), ο... πληθωρισμός και η διαρκής και μεγάλου ύψους υπερκάλυψη των στόχων του προϋπολογισμού για τα κρατικά έσοδα σε συνδυασμό με τη συστηματική υστέρηση των κρατικών δαπανών.
Από τον συνδυασμό αυτόν, έχει προκύψει ένα μοντέλο ανάπτυξης στο πλαίσιο του οποίου ευημερούν τα κέρδη και τα δημοσιονομικά στοιχεία, αλλά το εργατικό εισόδημα και το κοινωνικό κράτος πάσχουν και πόρρω απέχουν από την επιστροφή στην κανονικότητα.
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας για τη διετία 2024-2025 περιγράφει με μπόλικη αισιοδοξία το κλείσιμο αυτού του αναπτυξιακού και δημοσιονομικού κύκλου, καθώς τα «καύσιμά» του εξαντλούνται.
Το success story
Τα στοιχεία για την περαιτέρω πρόοδο στη δημοσιονομική «προσαρμογή» είναι πειστικά, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παρέμβει κάποιος απρόβλεπτος εξωγενής παράγοντας:
● Το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 2,1% του ΑΕΠ τόσο το 2024 όσο και το 2025. Για το 2024 θα υποστηριχτεί από μείωση των κρατικών δαπανών αλλά και από την «κάβα» του υπερ-πλεονάσματος του 2023. Για το 2025 θα χρειαστεί μεγάλη μείωση στις κρατικές δαπάνες. Ο πληθωριστικός παράγοντας των δημόσιων εσόδων θα γίνει υποτονικός λόγω πτώσης του πληθωρισμού, αλλά η μεγάλη αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών συλλαμβάνει διαρκώς μεγαλύτερο ποσοστό φοροδιαφυγής.
● Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αποκλιμακωθεί από 161,9% το 2023 σε 152,7% το 2024 και 146,3% το 2025, «ματσάροντας» το ποσοστό της Ιταλίας.
Τα «καύσιμα» εξαντλούνται
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, κάποιοι εκ των βασικών «μηχανισμών» του αναπτυξιακού και δημοσιονομικού success story χάνουν τον δυναμισμό τους:
● Η κρατική κατανάλωση υφίσταται καθίζηση: από 1,7% του ΑΕΠ το 2023, μειώνεται σε 0,7% το 2024 και σε -2,5% το 2025. Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται ότι θα μειωθεί επίσης, αλλά οριακά: από 1,8% το 2023, σε 1,6% το 2024 και 2025. Το ερώτημα είναι αν η πρόβλεψη για την ιδιωτική κατανάλωση είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια κατανάλωση.
● Προβλέπεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί και το 2024 και το 2025. Ωστόσο, ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά. Ετσι, το ονομαστικό ΑΕΠ θα μειωθεί τόσο το 2024 όσο και το 2025. Η θετική επίπτωση στο ονομαστικό ΑΕΠ (επομένως και στο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ) του υψηλού αποπληθωριστή του ΑΕΠ εξασθενεί, επομένως η επίπτωση στη δημοσιονομική προσαρμογή.
● Η σχέση μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών χειροτερεύει: ενώ μέχρι πρόσφατα ο ρυθμός οι εξαγωγές αυξάνονταν ταχύτερα από τις εισαγωγές, το Πρόγραμμα προβλέπει ότι το 2024 και 2025 θα αυξάνονται στο ίδιο ποσοστό. Ο βασικός λόγος; Δεν είναι η καταναλωτική ζήτηση (η συνολική κατανάλωση θα μειωθεί), αλλά η αύξηση των εισαγωγών κεφαλαιουχικού εξοπλισμού λόγω της κορύφωσης των επενδύσεων για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτά είναι άσχημα νέα για το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, όπου θα παραμείνουν οι πιέσεις και πιθανότατα θα αυξηθεί περαιτέρω.
● Οι επενδύσεις θα αυξηθούν σημαντικά τόσο το 2024 όσο και το 2025, λόγω της ωρίμανσης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ομως ο κύκλος των έργων του ΤΑΑ κλείνει τον Αύγουστο του 2026, αφήνοντας στη συνέχεια μεγάλο επενδυτικό κενό.
Δει δη λιτότητας
Τα δημοσιονομικά «θαύματα» της τελευταίας τριετίας στηρίχτηκαν σε μεγάλο βαθμό στον υψηλό πληθωρισμό και αποπληθωριστή του ΑΕΠ, στην κορύφωση του αναπτυξιακού κύκλου, αλλά και στον τυπικό μηχανισμό λιτότητας: αύξηση εσόδων σε συνδυασμό με συστηματική περικοπή δαπανών. Τη διετία 2024 - 2025 ο κύκλος κλείνει με ένταση της λιτότητας: καθώς ο ρυθμός αύξησης των εσόδων μειώνεται, αυξάνεται ο ρυθμός μείωσης των δαπανών. Το 2025 ο συνδυασμός αυτός θα «τσακίσει κόκαλα».
Πάνος Κοσμάς
Πηγή: efsyn.gr
Τα «καύσιμα» του αναπτυξιακού κύκλου και της ραγδαίας βελτίωσης των δημοσιονομικών ήταν και παραμένουν: η αύξηση των εξαγωγών, η αύξηση των επενδύσεων, οι υπηρεσίες (τουρισμός, real estate, ασφαλιστικές και χρηματοοικονομικές), ο... πληθωρισμός και η διαρκής και μεγάλου ύψους υπερκάλυψη των στόχων του προϋπολογισμού για τα κρατικά έσοδα σε συνδυασμό με τη συστηματική υστέρηση των κρατικών δαπανών.
Από τον συνδυασμό αυτόν, έχει προκύψει ένα μοντέλο ανάπτυξης στο πλαίσιο του οποίου ευημερούν τα κέρδη και τα δημοσιονομικά στοιχεία, αλλά το εργατικό εισόδημα και το κοινωνικό κράτος πάσχουν και πόρρω απέχουν από την επιστροφή στην κανονικότητα.
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας για τη διετία 2024-2025 περιγράφει με μπόλικη αισιοδοξία το κλείσιμο αυτού του αναπτυξιακού και δημοσιονομικού κύκλου, καθώς τα «καύσιμά» του εξαντλούνται.
Τα στοιχεία για την περαιτέρω πρόοδο στη δημοσιονομική «προσαρμογή» είναι πειστικά, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παρέμβει κάποιος απρόβλεπτος εξωγενής παράγοντας:
● Το πρωτογενές πλεόνασμα θα είναι 2,1% του ΑΕΠ τόσο το 2024 όσο και το 2025. Για το 2024 θα υποστηριχτεί από μείωση των κρατικών δαπανών αλλά και από την «κάβα» του υπερ-πλεονάσματος του 2023. Για το 2025 θα χρειαστεί μεγάλη μείωση στις κρατικές δαπάνες. Ο πληθωριστικός παράγοντας των δημόσιων εσόδων θα γίνει υποτονικός λόγω πτώσης του πληθωρισμού, αλλά η μεγάλη αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών συλλαμβάνει διαρκώς μεγαλύτερο ποσοστό φοροδιαφυγής.
● Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ θα αποκλιμακωθεί από 161,9% το 2023 σε 152,7% το 2024 και 146,3% το 2025, «ματσάροντας» το ποσοστό της Ιταλίας.
Τα «καύσιμα» εξαντλούνται
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, κάποιοι εκ των βασικών «μηχανισμών» του αναπτυξιακού και δημοσιονομικού success story χάνουν τον δυναμισμό τους:
● Η κρατική κατανάλωση υφίσταται καθίζηση: από 1,7% του ΑΕΠ το 2023, μειώνεται σε 0,7% το 2024 και σε -2,5% το 2025. Η ιδιωτική κατανάλωση προβλέπεται ότι θα μειωθεί επίσης, αλλά οριακά: από 1,8% το 2023, σε 1,6% το 2024 και 2025. Το ερώτημα είναι αν η πρόβλεψη για την ιδιωτική κατανάλωση είναι επαρκώς τεκμηριωμένη, καθώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δημόσια κατανάλωση.
● Προβλέπεται ότι το πραγματικό ΑΕΠ θα αυξηθεί και το 2024 και το 2025. Ωστόσο, ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ θα μειωθεί σημαντικά. Ετσι, το ονομαστικό ΑΕΠ θα μειωθεί τόσο το 2024 όσο και το 2025. Η θετική επίπτωση στο ονομαστικό ΑΕΠ (επομένως και στο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ) του υψηλού αποπληθωριστή του ΑΕΠ εξασθενεί, επομένως η επίπτωση στη δημοσιονομική προσαρμογή.
● Η σχέση μεταξύ εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών χειροτερεύει: ενώ μέχρι πρόσφατα ο ρυθμός οι εξαγωγές αυξάνονταν ταχύτερα από τις εισαγωγές, το Πρόγραμμα προβλέπει ότι το 2024 και 2025 θα αυξάνονται στο ίδιο ποσοστό. Ο βασικός λόγος; Δεν είναι η καταναλωτική ζήτηση (η συνολική κατανάλωση θα μειωθεί), αλλά η αύξηση των εισαγωγών κεφαλαιουχικού εξοπλισμού λόγω της κορύφωσης των επενδύσεων για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτά είναι άσχημα νέα για το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, όπου θα παραμείνουν οι πιέσεις και πιθανότατα θα αυξηθεί περαιτέρω.
● Οι επενδύσεις θα αυξηθούν σημαντικά τόσο το 2024 όσο και το 2025, λόγω της ωρίμανσης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης. Ομως ο κύκλος των έργων του ΤΑΑ κλείνει τον Αύγουστο του 2026, αφήνοντας στη συνέχεια μεγάλο επενδυτικό κενό.
Δει δη λιτότητας
Τα δημοσιονομικά «θαύματα» της τελευταίας τριετίας στηρίχτηκαν σε μεγάλο βαθμό στον υψηλό πληθωρισμό και αποπληθωριστή του ΑΕΠ, στην κορύφωση του αναπτυξιακού κύκλου, αλλά και στον τυπικό μηχανισμό λιτότητας: αύξηση εσόδων σε συνδυασμό με συστηματική περικοπή δαπανών. Τη διετία 2024 - 2025 ο κύκλος κλείνει με ένταση της λιτότητας: καθώς ο ρυθμός αύξησης των εσόδων μειώνεται, αυξάνεται ο ρυθμός μείωσης των δαπανών. Το 2025 ο συνδυασμός αυτός θα «τσακίσει κόκαλα».
Πάνος Κοσμάς
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου