H ψυχοσωματική δυσφορία, η υπερένταση, το έντονο άγχος και η χρόνια ανησυχία, που δεν οφείλονται σε σαφή εξωγενή αίτια, περιγράφεται στην ψυχολογία ως «γενικευμένος φόβος», ο οποίος σχετίζεται άμεσα και εκδηλώνεται στη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή. Τα χαρακτηριστικά και τα συνηθέστερα συμπτώματα των επεισοδίων γενικευμένου φόβου είναι: δυσκολία χαλάρωσης, συγκέντρωσης, δυσφορία, αϋπνία, αλλά και σωματικές οχλήσεις, όπως π.χ. κόμποι στο στομάχι, ναυτίες, πονοκέφαλοι κ.ά.
Μολονότι ως διαταραχή είναι πολύ ηπιότερη από τη διαταραχή πανικού, ο γενικευμένος φόβος όταν γίνεται επίμονος και διαρκής επιτελεί μια ιδιαίτερα διαβρωτική λειτουργία και συχνά επηρεάζει καταστροφικά την υγεία, την προσωπικότητα και την ποιότητα ζωής των ατόμων που τον βιώνουν.
Πριν από μερικές ημέρες, δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science» μία σημαντική έρευνα που έγινε στο τμήμα Νευροβιολογίας του αμερικανικού πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και οι ερευνητές που υπογράφουν το άρθρο υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν τον ακριβή βιοχημικό και εγκεφαλικό μηχανισμό που δημιουργεί τον γενικευμένο φόβο. Αφού ολοκλήρωσαν έναν πρώτο κύκλο ερευνών σε ποντίκια, οι ερευνητές αυτοί αποφάσισαν να αναλύσουν εργαστηριακά τούς εγκεφάλους ανθρώπων που είχαν πεθάνει και υπέφεραν από χρόνια μετατραυματική διαταραχή λόγω άγχους (PTSD).
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι εργαστηριακές αναλύσεις των ανθρώπινων εγκεφάλων επιβεβαίωσαν τα μοντέλα που είχαν προκύψει από τις ίδιες έρευνες στα ποντίκια. Αποκάλυψαν δηλαδή ότι το επίμονο γενικευμένο άγχος των διαταραχών PTSD προκαλούν τις ίδιες βιοχημικές αλλοιώσεις στην παραγωγή συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών από τις ίδιες ακριβώς εγκεφαλικές δομές, τόσο των ποντικών όσο και των ανθρώπων. Ποιες είναι, όμως, αυτές οι βιοχημικές και λειτουργικές διαφοροποιήσεις, σε ποια εγκεφαλικά κυκλώματα εκδηλώνονται και γιατί όλα αυτά αδιαφανή σε όσους βιώνουν το αίσθημα του φόβου;
Από δεκαετίες, οι νευροεπιστήμονες γνώριζαν το εγκεφαλικό υπόστρωμα και κάποιες βιοχημικές λεπτομέρειες του μηχανισμού φόβου, που ενεργοποιείται τόσο σε περίπτωση ενός πραγματικού κινδύνου όσο του γενικευμένου άγχους, που προκαλείται από ασαφή αίτια. Πράγματι, ήταν γνωστό ότι στο επίκεντρο αυτού του πολύπλοκου μηχανισμού βρίσκεται μια μικρή, αλλά αποφασιστικής σημασίας, δομή του εγκεφάλου: η αμυγδαλή. Πρόκειται για μια δομή που προκύπτει από την οργάνωση διαφορετικών πυρήνων που βρίσκονται στο βάθος του εγκεφάλου και η οποία συντονίζει τις αποκρίσεις του εγκεφάλου σε όλα τα συγκινησιακά φορτισμένα ερεθίσματα.
Οπως από καιρό είχαν δείξει οι πρωτοποριακές έρευνες του Joseph E. Le Doux και του Antonio Damasio, η αμυγδαλή πρωταγωνιστεί τόσο στη ρύθμιση όσο και στην εκδήλωση όλων των βασικών αισθημάτων (φόβος, αγάπη, μίσος, οργή). Αυτό οφείλεται στο ότι συνδέεται στενά με διάφορα εγκεφαλικά κέντρα, με τα οποία και επικοινωνεί μέσω νευροδιαβιβαστών, ανταλλάσσοντας δηλαδή πληροφορίες υπό τη μορφή χημικών σημάτων. Για παράδειγμα, η άμεση σύνδεση της αμυγδαλής με τον εγκεφαλικό θάλαμο και με τον νεοφλοιό τής επιτρέπει να ενημερώνεται διαρκώς για το τι συμβαίνει μέσα και έξω από τον οργανισμό. Και η επαφή της αμυγδαλής με τον ιππόκαμπο της παρέχει τη δυνατότητα ταχύτατης πρόσβασης σε όλες τις απαραίτητες μνημονικές πληροφορίες.
Κατανοώντας τα εγκεφαλικά κυκλώματα του φόβου
Αυτό το εγκεφαλικό μοντέλο για τη γέννηση του φόβου επιβεβαίωσε και εμπλούτισε η πρόσφατη έρευνα για τον μηχανισμό του γενικευμένου φόβου στους ανθρώπους και τα θηλαστικά. Πράγματι, οι Αμερικανοί νευροεπιστήμονες διαπίστωσαν ότι το επίμονο στρες, που οφείλεται σε γενικευμένο φόβο, τροποποιεί τη λειτουργία των κυκλωμάτων της αμυγδαλής, προκαλώντας αφενός την απελευθέρωση διεγερτικών νευροδιαβιβαστών γλουταμινικού οξέος (ή γλουταμικό) και ανασταλτικών νευροδιαβιβαστών GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ).
Το πλεονέκτημα της κατανόησης αυτών των μηχανισμών του φόβου σε μοριακό-βιοχημικό επίπεδο -δηλαδή το τι ακριβώς συμβαίνει και πού- επιτρέπει τη στοχευμένη και εξειδικευμένη φαρμακευτική παρέμβαση στις διαταραχές του εγκεφαλικού μηχανισμού που παράγει αυτές τις φοβικές διαταραχές.
Πράγματι, αυτοί οι ερευνητές ανακάλυψαν επιπλέον και μία νέα μέθοδο για να διακόπτουν την εμφάνιση του γενικευμένου φόβου, πριν εκδηλωθεί: έχοντας εντοπίσει το γονίδιο που κωδικοποιεί για την παραγωγή του ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή GABA, υπέβαλλαν τα πειραματόζωα σε μία πολύ φοβική και αγχώδη εμπειρία και, αμέσως μετά, τους έκαναν ένεση με λίγο αντικαταθλιπτικό (Prozac). Ετσι διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια δεν εκδήλωναν πια γενικευμένο φόβο, αφού δεν υπάρχει η ανισορροπία μεταξύ των διεγερτικών και των ανασταλτικών νευροδιαβιβαστών, δηλαδή μεταξύ του γλουταμικού και του GABA. Μια ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για νέες φαρμακευτικές θεραπείες των διαταραχών του ανθρώπινου γενικευμένου φόβου.
Σπύρος Μανουσέλης
Πηγή: efsyn.gr
Πριν από μερικές ημέρες, δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science» μία σημαντική έρευνα που έγινε στο τμήμα Νευροβιολογίας του αμερικανικού πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και οι ερευνητές που υπογράφουν το άρθρο υποστηρίζουν ότι ανακάλυψαν τον ακριβή βιοχημικό και εγκεφαλικό μηχανισμό που δημιουργεί τον γενικευμένο φόβο. Αφού ολοκλήρωσαν έναν πρώτο κύκλο ερευνών σε ποντίκια, οι ερευνητές αυτοί αποφάσισαν να αναλύσουν εργαστηριακά τούς εγκεφάλους ανθρώπων που είχαν πεθάνει και υπέφεραν από χρόνια μετατραυματική διαταραχή λόγω άγχους (PTSD).
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι εργαστηριακές αναλύσεις των ανθρώπινων εγκεφάλων επιβεβαίωσαν τα μοντέλα που είχαν προκύψει από τις ίδιες έρευνες στα ποντίκια. Αποκάλυψαν δηλαδή ότι το επίμονο γενικευμένο άγχος των διαταραχών PTSD προκαλούν τις ίδιες βιοχημικές αλλοιώσεις στην παραγωγή συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών από τις ίδιες ακριβώς εγκεφαλικές δομές, τόσο των ποντικών όσο και των ανθρώπων. Ποιες είναι, όμως, αυτές οι βιοχημικές και λειτουργικές διαφοροποιήσεις, σε ποια εγκεφαλικά κυκλώματα εκδηλώνονται και γιατί όλα αυτά αδιαφανή σε όσους βιώνουν το αίσθημα του φόβου;
Οπως από καιρό είχαν δείξει οι πρωτοποριακές έρευνες του Joseph E. Le Doux και του Antonio Damasio, η αμυγδαλή πρωταγωνιστεί τόσο στη ρύθμιση όσο και στην εκδήλωση όλων των βασικών αισθημάτων (φόβος, αγάπη, μίσος, οργή). Αυτό οφείλεται στο ότι συνδέεται στενά με διάφορα εγκεφαλικά κέντρα, με τα οποία και επικοινωνεί μέσω νευροδιαβιβαστών, ανταλλάσσοντας δηλαδή πληροφορίες υπό τη μορφή χημικών σημάτων. Για παράδειγμα, η άμεση σύνδεση της αμυγδαλής με τον εγκεφαλικό θάλαμο και με τον νεοφλοιό τής επιτρέπει να ενημερώνεται διαρκώς για το τι συμβαίνει μέσα και έξω από τον οργανισμό. Και η επαφή της αμυγδαλής με τον ιππόκαμπο της παρέχει τη δυνατότητα ταχύτατης πρόσβασης σε όλες τις απαραίτητες μνημονικές πληροφορίες.
Κατανοώντας τα εγκεφαλικά κυκλώματα του φόβου
Αυτό το εγκεφαλικό μοντέλο για τη γέννηση του φόβου επιβεβαίωσε και εμπλούτισε η πρόσφατη έρευνα για τον μηχανισμό του γενικευμένου φόβου στους ανθρώπους και τα θηλαστικά. Πράγματι, οι Αμερικανοί νευροεπιστήμονες διαπίστωσαν ότι το επίμονο στρες, που οφείλεται σε γενικευμένο φόβο, τροποποιεί τη λειτουργία των κυκλωμάτων της αμυγδαλής, προκαλώντας αφενός την απελευθέρωση διεγερτικών νευροδιαβιβαστών γλουταμινικού οξέος (ή γλουταμικό) και ανασταλτικών νευροδιαβιβαστών GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ).
Το πλεονέκτημα της κατανόησης αυτών των μηχανισμών του φόβου σε μοριακό-βιοχημικό επίπεδο -δηλαδή το τι ακριβώς συμβαίνει και πού- επιτρέπει τη στοχευμένη και εξειδικευμένη φαρμακευτική παρέμβαση στις διαταραχές του εγκεφαλικού μηχανισμού που παράγει αυτές τις φοβικές διαταραχές.
Πράγματι, αυτοί οι ερευνητές ανακάλυψαν επιπλέον και μία νέα μέθοδο για να διακόπτουν την εμφάνιση του γενικευμένου φόβου, πριν εκδηλωθεί: έχοντας εντοπίσει το γονίδιο που κωδικοποιεί για την παραγωγή του ανασταλτικού νευροδιαβιβαστή GABA, υπέβαλλαν τα πειραματόζωα σε μία πολύ φοβική και αγχώδη εμπειρία και, αμέσως μετά, τους έκαναν ένεση με λίγο αντικαταθλιπτικό (Prozac). Ετσι διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια δεν εκδήλωναν πια γενικευμένο φόβο, αφού δεν υπάρχει η ανισορροπία μεταξύ των διεγερτικών και των ανασταλτικών νευροδιαβιβαστών, δηλαδή μεταξύ του γλουταμικού και του GABA. Μια ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για νέες φαρμακευτικές θεραπείες των διαταραχών του ανθρώπινου γενικευμένου φόβου.
Σπύρος Μανουσέλης
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου