Σάββατο 20 Ιανουαρίου 2024

Η μεγάλη «θηλιά» του δημογραφικού για την Ελλάδα

  • Δραματική μείωση γεννήσεων και γήρανση πληθυσμού
Επιτακτική ανάγκη η αναζήτηση και εξεύρεση λύσεων για τη χώρα με τις προβλέψεις για τις επόμενες δεκαετίες να είναι εξαιρετικά δυσοίωνες.
Διαφωτιστική και τρομακτική η συζήτηση στο πλαίσιο του 3ου συνεδρίου του Economist για το Δημογραφικό, με συμμετοχή επιστημόνων, αξιωματούχων, εκπροσώπων της κυβέρνησης και πολιτικών της αντιπολίτευσης.
Ο πληθυσμός της Ελλάδας γερνάει και μειώνεται δραματικά με τις γεννήσεις το περασμένο έτος να σημειώνουν αρνητικό ρεκόρ και τις προβλέψεις να προμηνύουν δύσκολες καταστάσεις για τις επόμενες δεκαετίες.
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βύρωνα Κοτζαμάνη, ο οποίος εκτίμησε ότι το 2050 ο πληθυσμός της χώρας μπορεί να μειωθεί από μερικές εκατοντάδες έως και 1,5 εξαιτίας του σταθερού ελλείμματος γεννήσεων έναντι θανάτων.
Αναλύοντας τις συνθήκες που διαμορφώνουν τις τάσεις στον ελληνικό πληθυσμό, στάθηκε στην υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού σε ένα περιορισμένο τμήμα της επικράτειας, αλλά και στη μείωση των γάμων και αύξηση διαζυγίων και συμφώνων συμβίωσης.
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Κοτζαμάνης μίλησε για την ανάγκη να εφαρμοστεί ένας συνδυασμός μέτρων τα οποία «θα περιορίσουν τις αμέσως επόμενες δεκαετίες την αύξηση των θανάτων, θα δημιουργήσουν ένα εξαιρετικά ευνοϊκό περιβάλλον για την απόκτηση του επιθυμητού αριθμού παιδιών από τις νεότερες γενεές, θα επιβραδύνουν σημαντικά τη μετανάστευση νέων παραγωγικών και αναπαραγωγικών ηλικιών επιτρέποντας την επιστροφή τμήματος αυτών που έχουν φύγει, θα επιτρέψουν την ενσωμάτωση και μόνιμη εγκατάσταση νέων αλλοδαπών στη χώρα μας και θα αναστρέψουν την υπερσυγκέντρωση του πληθυσμού στο χώρο».
Πέντε εκατομμύρια άνω των 50 ετών
Από την πλευρά του ο Βόλφγκανγκ Φένγκλερ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και επικεφαλής του World Data Lab, χτύπησε καμπανάκια με τη διαπίστωση ότι από τα 11 εκατομμύρια πληθυσμού, η Ελλάδα έχει 5 εκατομμύρια άνω των 50 ετών. Οι γεννήσεις έχουν μειωθεί κατά 11%, έναντι 9% σε ευρωπαϊκό επίπεδο και οι ηλικίες των εργαζομένων μειώνονται 15% στην Ελλάδα έναντι 10% στην Ευρώπη.
«Χρειάζεται να διευθετήσουμε αυτό το κατεπείγον της δημογραφίας» είπε ο κ. Φένγκλερ για να συμπληρώσει ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα η χώρα μας κινδυνεύει να χάσει μισό εκατομμύριο από το εργατικό δυναμικό της.
Για τον ίδιο «η λύση είναι οι μετανάστες, οι ψηφιακοί νομάδες που συμβάλλουν με τη φορολογία τους και τη διαβίωσή τους στη χώρα», ενώ επισήμανε ότι η χώρα θα πρέπει να αποκτήσει περισσότερο γυναικείο προσωπικό και να δοθούν κίνητρα για όσους θέλουν να δουλέψουν σε μεγαλύτερες ηλικίες.
«Κατεπείγον πρόβλημα» χαρακτήρισε το δημογραφικό για την Ελλάδα ο καθηγητής δημογραφίας στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, Γκούναρ Άντερσον, υπογραμμίζοντας ότι οι ηλικίες μεταξύ 40 – 50 αποτελούν πολύ υψηλό ποσοστό. Πρότεινε μάλιστα να συνδεθεί η συνταξιοδότηση με το προσδόκιμο και να συνδυαστούν αρμονικά η προσωπική με την επαγγελματική ζωή.
Τι δήλωσαν κυβερνητικοί αξιωματούχοι
Παρέμβαση στο συνέδριο έκανε η υπουργός Εργασίας, Δόμνα Μιχαηλίδου, κάνοντας λόγο για πολιτικές που απαιτούνται οι οποίες θα εντάξουν στην αγορά εργασίας δημογραφικές ομάδες πέραν των ηλικιών 25-45 όπου η Ελλάδα καταγράφει τη χαμηλότερη ανεργία στην Ευρώπη.
Η κα Μιχαηλίδου μίλησε για τη θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας, μιλώντας για πολιτικές που θα φέρουν ασφάλεια στον επαγγελματικό στίβο προκειμένου να μεγαλώσουν με οικονομική ασφάλεια τα παιδιά τους. Στο σημείο αυτό υπενθύμισε την μέριμνα που έχει ήδη ληφθεί στον άξονα των επιδομάτων, τους παιδικούς σταθμούς, τις ευέλικτες μορφές εργασίας, την ηλεκτρονική κάρτα εργασίας και τόνισε ότι είναι πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν. Με το βλέμμα στραμμένο στις μελλοντικές συνταξιοδοτικές ανάγκες της χώρας η κυρία υπουργός επεσήμανε ότι υπάρχουν εργαλεία για να εισέλθουν στην αγορά εργασίας ηλικίες άνω των 55, οι συνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρία, αλλά και άτομα κάτω των 25 ετών.
Από την πλευρά της η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Μαρία Αλεξάνδρα Κεφαλά επισήμανε ότι η αναχαίτιση του προβλήματος απαιτεί συνεργασία όλων των κοινωνικών δυνάμεων.
Υποστήριξε ότι η κυβέρνηση μεταξύ άλλων έχει δώσει κίνητρα, οικονομικά και φορολογικά, επίδομα παιδιού, ειδική πρόνοια για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, που καλύπτουν πλέον όλους τους δικαιούχους, αύξησε τις γονικές άδειες και για πρώτη φορά αυτές παρέχονται και στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους πατέρες.
Επίσης, αύξησε τα επιδόματα, προχωρά το φιλόδοξο πρόγραμμα για τη στέγαση των νέων ζευγαριών, με το «Σπίτι μου», ενώ ήδη εφαρμόζεται πιλοτικά το πρόγραμμα «Νταντάδες της γειτονιάς», για τη φύλαξη των παιδιών, που βοηθά σημαντικά τους γονείς στην εργασία τους ή στην αναζήτηση απασχόλησης.
Η κ. Κεφάλα είπε χαρακτηριστικά ότι δεν «υπάρχουν μαγικές λύσεις, αλλά είναι εθνικό χρέος μας να δώσουμε τη μάχη για να αναχαιτιστεί η δυσμενής προοπτική», όπως συνομολόγησαν οι υπόλοιποι ομιλητές του πάνελ. Ταυτόχρονα, έδωσε έμφαση στο Εθνικό Σχέδιο για το δημογραφικό, που θα παραδοθεί στον πρωθυπουργό την άνοιξη και το οποίο θα έχει ως προτεραιότητες τη στήριξη της οικογένειας, την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, την φροντίδα των ηλικιωμένων, τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής.
Η κριτική
Μιλώντας στον Economist η Έλενα Ακρίτα παρατήρησε ότι υπάρχει διευρυμένο χάσμα μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, όπως και της Αθήνας με τη Θεσσαλονίκη, ενώ σημείωσε ότι η ανασφάλεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των οικογενειών που θέλουν να κάνουν παιδιά και εν τέλει το βάρος πέφτει πάνω στη γυναίκα.
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξε ότι το δημογραφικό είναι ένα πρόβλημα με πολλές και δύσκολες πτυχές και επισήμανε ότι δύο είναι οι βασικοί άξονες αντιμετώπισής του. Ο πρώτος, αφορά την ένταξη περισσότερων μεταναστών στη χώρα και ο δεύτερος να δοθούν κίνητρα και οι κοινωνικές παροχές για να κάνουν οι Έλληνες περισσότερα παιδιά.
Διευκρίνισε δε ότι οι μετανάστες είναι προνόμιο για την οικονομία και την κοινωνία, ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη από μετανάστες και πως οι δημαγωγίες της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς μπαίνουν εμπόδιο προς αυτή την κατεύθυνση. Αναγνώρισε, ωστόσο, ότι υπάρχουν και τα δικαιολογημένα παράπονα από πολίτες που ζουν σε άθλιες συνθήκες και οικονομική ασφυξία. Όσον αφορά την αύξηση των γεννήσεων, είπε ότι πρέπει να σταματήσουν οι πολιτικές λιτότητας που σκοτώνουν κάθε σχέδιο καταπολέμησης της υπογεννητικότητας και πρόσθεσε ότι πρέπει να πείσουμε το γρηγορότερο δυνατό τους πολίτες ότι μπορεί να υπάρξει ένα καλύτερο αύριο.
Ανεπαρκή και αποσπασματικά χαρακτήρισε τα μέτρα της κυβέρνησης η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Νάντια Γιαννακοπούλου, παρότι, όπως είπε, «δεν πρέπει να τα μηδενίζουμε», ενώ υπενθύμισε τις προτάσεις της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά, που υιοθετήθηκαν από όλα τα κόμματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Επίσης, τόνισε ότι είναι πολύ δύσκολο να ανατραπεί η κατάσταση όσο η Ελλάδα παραμένει η χώρα με τους χαμηλότερους μισθούς στην Ευρώπη, έχει αναδειχθεί η ακρίβεια σε μείζον πρόβλημα, ειδικά για τους νέους, ενώ ήδη παρατηρείται και το φαινόμενο της στεγαστικής κρίσης.
Αναφερόμενη στην ένταξη των νόμιμων μεταναστών στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, είπε ότι έχουμε ανάγκη από χέρια εργασίας, ειδικά στον πρωτογενή τομέα και πως πρέπει να αξιοποιήσουμε την εμπειρία με τους Αλβανούς μετανάστες, οι οποίοι ενσωματώθηκαν πλήρως στη χώρα μας και σήμερα βλέπουμε τη δεύτερη γενιά να διακρίνεται στα σχολεία, να προσφέρει στην οικονομία.
Τέλος, εξέφρασε την ελπίδα ότι με τη διακομματική συναίνεση και τη συνεργασία όλων μπορεί να κερδηθεί το «εθνικό στοίχημα» του δημογραφικού ζητήματος.
Οι επιπτώσεις στην αγορά εργασίας
Από την πλευρά του ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας, εστίασε στο συνταξιοδοτικό σύστημα της Ελλάδας, εκθειάζοντας τη συνδρομή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος που πλέον τρέχει χέρι χέρι με το διανεμητικό. Όπως είπε, το δημογραφικό πρόβλημα γεννάει ήδη ζητήματα στις μελλοντικές συντάξεις των Ελλήνων αλλά και στον κλάδο της υγείας, αφού ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Σε κάθε περίπτωση εξήγησε ότι το κράτος, από μόνο του, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα.
Στο μεταξύ ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας έκανε λόγο για την ανάγκη ενός μακρόπνοου σχεδίου που θα ξεφεύγει από τα όρια του χρόνου μιας κυβέρνησης, ώστε να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό. Μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι χρειάζεται να μεταφερθούν πόροι στην προσχολική ανάπτυξη, να υπάρξει μέριμνα για την μακροχρόνια φροντίδα των ηλικιωμένων, όπως και πολιτικές ενσωμάτωσης των μεταναστών με ταυτόχρονα κίνητρα για επιστροφή των Ελλήνων από το εξωτερικό.
Τέλος ο δικηγόρος Γιάννης Καρούζος στάθηκε στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, που όπως είπε, στις γυναίκες η ανεργία στην Ελλάδα αγγίζει το 11,7%. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα ο μισθός τους είναι 13,7% χαμηλότερος σε σχέση με τους άνδρες, ενώ 1 στις 10 ελληνικές επιχειρήσεις δεν εμπιστεύεται τις γυναίκες για επικεφαλείς στην διοίκηση τους. Μάλιστα πρόσθεσε ότι παρά τις συστάδες μέτρων που έχουν υιοθετηθεί (πλαίσιο προστασίας από την απόλυση τους, τις άδειες μητρότητας, τα επιδόματα κλπ) αυτά δεν έχουν αποδώσει με αποτέλεσμα την άρνηση των νέων ζευγαριών να κάνουν παιδιά.

Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: