Ταμείο... αδιαφάνειας και παραπλάνησης

Αδυνατούν οι ελεγκτές να εντοπίσουν τους πραγματικούς τελικούς αποδέκτες επιδοτήσεων και δανείων

Ελλειμμα αξιοπιστίας στα δεδομένα για τη διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας διαπιστώνει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ● Χαρακτηρίζει παραπλανητικό τον πίνακα αποτελεσμάτων της Κομισιόν για την πρόοδο στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου των 723 δισ. ευρώ.

Προβλήματα στη διαφάνεια της λειτουργίας του Ταμείου Ανάκαμψης καταγράφουν οι ελεγκτές του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τονίζουν ότι υπάρχουν κίνδυνοι για την αξιοπιστία των δεδομένων ιδίως όσον αφορά τους τελικούς αποδέκτες της χρηματοδότησης, ενώ χαρακτηρίζουν τον διαδικτυακό πίνακα αποτελεσμάτων της Κομισιόν παραπλανητικό λόγω του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζεται η πρόοδος του Ταμείου.

Σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), το Ταμείο εμφανίζει αδυναμίες στο σύστημα παρακολούθησής του με αποτέλεσμα να μη μετριούνται επαρκώς οι συνολικές επιδόσεις του. Και στην Ελλάδα, όπως και στα άλλα κράτη-μέλη, οι ελεγκτές είχαν αδυναμία να εντοπίσουν τους δικαιούχους αλλά και την πρόσβαση των εταιρειών στα δάνεια του Ταμείου. Αλλωστε η Ελλάδα ήταν μία από τις χώρες που επισκέφτηκαν οι ελεγκτές.

Η συνολική αξία του Ταμείου ανέρχεται σε 723 δισ. ευρώ (έως 338 δισ. ευρώ με τη μορφή μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων και 385 δισ. ευρώ με τη μορφή δανείων). Σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα προγράμματα της Ε.Ε., η Επιτροπή εκταμιεύει πόρους με βάση το αν τα κράτη-μέλη επιτυγχάνουν ορόσημα και τιμές-στόχο που συνδέονται με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις και όχι με βάση τα πραγματικά έξοδα που αυτά πραγματοποιούν.

«Με το ταμείο ανάκαμψης της Ε.Ε. τα κράτη-μέλη θα λάβουν περισσότερα χρήματα από ποτέ· σε κάθε περίπτωση οι πολίτες χρειάζεται να γνωρίζουν κατά πόσον οι θεμελιώδεις στόχοι του Ταμείου επιτυγχάνονται, όπως και το πώς δαπανώνται τα χρήματα αυτά» δήλωσε η Ιβάνα Μάλετιτς, μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για την έκθεση. «Το παράδοξο πάντως είναι ότι, ενώ το μεγαλύτερο ταμείο της Ε.Ε. θεωρητικά βασίζεται στις επιδόσεις, οι επιδόσεις είναι κάτι που δεν μπορούμε να μετρήσουμε, όπως κάνουμε με την πρόοδο».

Το υφιστάμενο σύστημα συμβάλλει στην παρακολούθηση της προόδου των κρατών-μελών ως προς την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που έχουν προσυμφωνηθεί σε αντάλλαγμα για τη λήψη χρηματοδότησης. Ωστόσο δεν μπορεί να παράσχει πλήρη εικόνα της συμβολής των χρηματοδοτούμενων έργων στην επίτευξη των στόχων του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως η ενίσχυση του οικολογικού προσανατολισμού και της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Ορόσημα

Η δομή του Ταμείου Ανάκαμψης για την παρακολούθηση των επιδόσεων βασίζεται σε δύο βασικές συνιστώσες: αφενός στα ορόσημα και στις τιμές-στόχο για την παρακολούθηση της προόδου των κρατών-μελών ως προς την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων και αφετέρου σε 14 προκαθορισμένους κοινούς δείκτες, με τους οποίους παρακολουθείται κατά πόσον εκπληρώνονται οι στόχοι του Ταμείου.

Ωστόσο το ΕΕΣ διαπιστώνει ότι οι δύο αυτές συνιστώσες του πλαισίου παρακολούθησης δεν επαρκούν για την αξιολόγηση των συνολικών επιδόσεων του Ταμείου Ανάκαμψης. «Τα ορόσημα και οι τιμές-στόχος διευκολύνουν μεν την παρακολούθηση της προόδου ως προς την υλοποίηση, παραμένουν ωστόσο επιμέρους στάδια και εστιάζουν σε μεγάλο βαθμό στο τι χρηματοδοτούν τα έργα, αντί να μετρούν αποτελέσματα» λένε οι ελεγκτές.

«Διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν ανεπαρκείς πληροφορίες σχετικά με το πώς τα έργα συμβάλλουν στην πράξη στην επίτευξη των γενικών στόχων του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις δεν ήταν δυνατό να συνδεθούν με κανέναν δείκτη, όπως μεγάλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις (στους τομείς της οικονομίας, της αγοράς εργασίας και της Δικαιοσύνης) ή επενδύσεις σε υποδομές και δημόσιες μεταφορές. Επιπλέον ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν δείκτες που να καλύπτουν τομείς όπως το κράτος δικαίου, ο χρηματοπιστωτικός τομέας ή η φορολογία, οι κοινοί δείκτες καλύπτουν εν μέρει μόνο τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης» ανέφερε η ειδικός. Στην έκθεση ως ένα τέτοιο παράδειγμα αναφέρεται και η Ελλάδα.

Αξιοπιστία δεδομένων

Το ΕΕΣ επισημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κίνδυνοι για την αξιοπιστία των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά τους τελικούς αποδέκτες της χρηματοδότησης. Ο διαδικτυακός πίνακας αποτελεσμάτων της Επιτροπής για το Ταμείο Ανάκαμψης, αν και φιλικός προς τον χρήστη, είναι παραπλανητικός λόγω του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζεται η πρόοδος του Ταμείου μέσω των έξι πυλώνων.

Η Επιτροπή δεν συλλέγει δεδομένα σχετικά με τα χρήματα που δαπανώνται στα κράτη-μέλη, επομένως τα στοιχεία που αναφέρει επί του παρόντος βασίζονται σε εκτιμήσεις. Για τον λόγο αυτό οι ελεγκτές καλούν την Κομισιόν να βελτιώσει την από μέρους της αναφορά στοιχείων σχετικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, για παράδειγμα συλλέγοντας και αναφέροντας δεδομένα για τις πραγματικές δαπάνες, και να αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης των επιδόσεων για μελλοντικά χρηματοδοτικά μέσα που δεν θα βασίζονται στο κόστος.

Μαρία Ψαρά

Πηγή: efsyn.gr