Δευτέρα 3 Ιουλίου 2023

Μεγαλούπολη «κονσέρβα» σε σχήμα ευθείας γραμμής

Βγαλμένη από σενάριο επιστημονικής φαντασίας, η φουτουριστική πόλη που σχεδιάζεται στην καρδιά της ερήμου, στη Σαουδική Αραβία, θα έχει μήκος 170 χλμ., πλάτος 200 μ. και μέσο ύψος κτιρίων 500 μ. και προβάλλεται ως ιδανικός οικολογικός οικισμός. ● Ειδικοί επιστήμονες, ωστόσο, εστιάζουν στα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν τα 9 εκατ. κάτοικοί της και επισημαίνουν ότι πρέπει να θεωρείται κάθε άλλο από πόλη-πρότυπο.
Εχει χαρακτηριστεί φουτουριστική μεγαλούπολη βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας που θα φέρει την επανάσταση στην αστική ζωή, αλλά και ιδανική οικολογική πόλη, ενώ κάποιοι θεωρούν ότι πρόκειται για διαφημιστικό τέχνασμα. Εντούτοις, επιστήμονες του ερευνητικού οργανισμού Complexity Science Hub (CSH) με έδρα τη Βιέννη εξηγούν γιατί η σχεδιαζόμενη στη Σαουδική Αραβία γραμμική πόλη «The Line» δεν πρέπει να αποτελεί βιτρίνα για τις μελλοντικές πόλεις.
«Η Γραμμή» σχεδιάζεται να είναι μια πόλη χτισμένη από το τίποτα στην έρημο. Θα αποτελείται από δύο γιγάντιες, αδιάσπαστες σειρές ουρανοξυστών, με χώρο διαβίωσης ενδιάμεσα. Σχεδιάζεται να έχει μήκος 170 χιλιόμετρα, πλάτος 200 μέτρα και ύψος 500 μέτρα, υψηλότερο από οποιοδήποτε κτίριο στην Ευρώπη, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, εκτεινόμενη ευθεία από την Ερυθρά Θάλασσα προς τα ανατολικά. Οι εργασίες εκσκαφής για την κατασκευή της πόλης ξεκίνησαν τον Οκτώβριο.
Εννέα εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να ζουν σε αυτήν – περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη πόλη της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό μεταφράζεται σε πυκνότητα πληθυσμού 265.000 άνθρωποι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο – δέκα φορές πιο πυκνή από το Μανχάταν και τέσσερις φορές πιο πυκνή από τις εσωτερικές συνοικίες της Μανίλα, που αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι είναι οι πυκνότερες αστικές γειτονιές στη Γη. «Το πώς μπορείτε να προσελκύσετε τόσο πολλούς ανθρώπους σε μια μεσαία χώρα δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί», επισημαίνει ο Ραφαέλ Πριέτο Κουριέλ, ο οποίος ερευνά πόλεις στο CSH.
Κινητικότητα
Περαιτέρω ερωτήματα προκύπτουν όσον αφορά την κινητικότητα σε αυτή την πόλη. «Μια γραμμή είναι το λιγότερο αποτελεσματικό δυνατό σχήμα πόλης», λέει ο Πριέτο Κουριέλ. «Υπάρχει λόγος για τον οποίο η ανθρωπότητα έχει 50.000 πόλεις και όλες είναι κατά κάποιο τρόπο στρογγυλές», τονίζει. Εάν διαλέξουμε τυχαίους ανθρώπους στη «The Line», απέχουν κατά μέσο όρο 57 χιλιόμετρα μεταξύ τους.
Στο Γιοχάνεσμπουργκ, το οποίο είναι 50 φορές μεγαλύτερο σε έκταση, δύο τυχαίοι άνθρωποι απέχουν μόλις 33 χιλιόμετρα μεταξύ τους. Υποθέτοντας μια απόσταση με τα πόδια ενός χιλιομέτρου, μόνο το 1,2% του πληθυσμού βρίσκεται σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο. Αυτό εμποδίζει την ενεργή κινητικότητα, επομένως οι άνθρωποι θα εξαρτώνται από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η ραχοκοκαλιά των δημόσιων μεταφορών στην πόλη σχεδιάζεται να είναι ένα σιδηροδρομικό σύστημα υψηλής ταχύτητας. «Για να είναι όλοι σε κοντινή απόσταση από έναν σταθμό, πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 86 σταθμοί», εξηγεί ο ερευνητής του CSH, Ντάνιελ Κόνδορ. Ως αποτέλεσμα, τα τρένα θα περνούν σημαντικό χρόνο σε σταθμούς και δεν θα μπορούν να φτάσουν σε υψηλές ταχύτητες ταξιδιού μεταξύ δύο σταθμών.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ένα ταξίδι, επομένως, αναμένεται να διαρκεί 60 λεπτά κατά μέσο όρο και τουλάχιστον το 47% του πληθυσμού θα είχε ακόμη μεγαλύτερη διάρκεια μετακίνησης. Ακόμη και με πρόσθετες γραμμές express, τα κέρδη θα είναι περιορισμένα λόγω των πρόσθετων μεταφορών που απαιτούνται. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι άνθρωποι θα εξακολουθούν να ταξιδεύουν περισσότερο από ό,τι σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως η Σεούλ, όπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι μετακινούνται για λιγότερο από 50 λεπτά.

«Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι θέλουν να ξοδεύουν περιορισμένο χρόνο στις μετακινήσεις τους, επομένως οι αποτελεσματικές μεταφορές παίζουν βασικό ρόλο στην επιτυχία των πόλεων. Μπορούν όμως αυτά τα ταξίδια μέσα στην πόλη να αποφευχθούν επειδή η υψηλή πυκνότητα επιτρέπει τα πάντα (δουλειές, ψώνια, ανέσεις κ.λπ.) να είναι διαθέσιμα τοπικά;
»Οι πόλεις είναι κάτι περισσότερο από μια συλλογή ημι-απομονωμένων γειτονιών που βρίσκονται η μία δίπλα στην άλλη σε απόσταση 15 λεπτών. Αυτό που ξεχωρίζει μια πόλη από τους μικρότερους οικισμούς δεν είναι μόνο το μέγεθός της, αλλά πρόσθετες ευκαιρίες έξω από την άμεση γειτονιά – όπως συναυλίες ή εκτεταμένη αναζήτηση εργασίας», εξηγεί ο Κόνδορ.
Γιατί όχι σε κύκλο;
Εάν πάρετε την «The Line» και την κάνετε «The Circle» με ακτίνα 3,3 χιλιομέτρων, η απόσταση μεταξύ δύο ατόμων θα ήταν μόνο 2,9 χιλιόμετρα και το 24% του πληθυσμού θα ήταν σε κοντινή απόσταση το ένα από το άλλο. Σε μια κυκλική πόλη θα υπήρχε μεγαλύτερη κινητικότητα (περπάτημα, ποδήλατο ή κάτι παρόμοιο), καθιστώντας περιττό το σιδηροδρομικό σύστημα υψηλής ταχύτητας. Εναλλακτικά, η «The Circle» θα μπορούσε να επιτρέψει καλή συνδεσιμότητα ακόμη και με χαμηλότερες πυκνότητες, αποφεύγοντας την ανάγκη για υπερυψηλά κτίρια.
«Αυτό το έργο κάνει τους ανθρώπους να συζητούν για τις αστικές μορφές, και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό γιατί οι πόλεις, ειδικά στην Αφρική, μεγαλώνουν», λέει ο Πριέτο Κουριέλ. Ιστορικά, οι πόλεις συχνά αναπτύχθηκαν με οργανικούς τρόπους, ενώ οι προγραμματισμένες πόλεις συχνά δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη για περισσότερη εμπλοκή του κοινού σχετικά με τον αστικό σχεδιασμό σε ανθρώπινη κλίμακα.
«Συνολικά, είναι λογικό ότι άλλοι παράγοντες μπορεί να έπαιξαν ρόλο στην επιλογή αυτής της μοναδικής μορφής, όπως η δημιουργία συναρπαστικών βίντεο στα κοινωνικά μέσα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις συνέπειες, ειδικά αν η “The Line” αντιμετωπίζεται σαν βιτρίνα για σύγχρονες τεχνολογίες δόμησης και πολεοδομικού σχεδιασμού», τονίζει ο Πριέτο Κουριέλ. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στη βιωσιμότητα σε πολλές πτυχές του έργου. Για παράδειγμα, δεν θα υπάρχουν αυτοκίνητα για αποστάσεις που δεν υπερβαίνουν τα πέντε λεπτά με τα πόδια. Αυτό όχι μόνο εξοικονομεί πολύ χώρο όσον αφορά τις υποδομές και τη στάθμευση, αλλά μειώνει και τον αριθμό των αυτοκινήτων. Επιπλέον, όλη η ενέργεια θα παράγεται με μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Αυτό όμως που δεν λαμβάνεται υπόψη εδώ είναι η κατασκευή των ουρανοξυστών που απαιτεί πολύ υλικό και ενέργεια.
Η εργασία «Επιχειρήματα για την οικοδόμηση του Κύκλου και όχι της Γραμμής στη Σαουδική Αραβία» δημοσιεύτηκε στο περιοδικό npj Urban Sustainability.

Τάσος Σαραντής
Πηγή: efsyn.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: