Χωρίς να δώσει ουσιαστικές απαντήσεις σε σειρά ζητημάτων και υπερασπιζόμενη, κόντρα στις ενστάσεις, τη συμφωνία, που τόσο καιρό μεθόδευε υπό μυστικότητα, σχετικά με τις 161 αρχαιότητες του κυκλαδικού πολιτισμού, εμφανίστηκε στην κοινοβουλευτική επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Υπέρ της κύρωσης της συμφωνίας τάχθηκε η ΝΔ, καταψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25, ενώ επιφύλαξη για την Ολομέλεια δήλωσαν το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και η Ελληνική Λύση.
Υπέρ της κύρωσης της συμφωνίας τάχθηκε η ΝΔ, καταψήφισαν ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και το ΜέΡΑ25, ενώ επιφύλαξη για την Ολομέλεια δήλωσαν το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και η Ελληνική Λύση.
Κόντρα στις αιτιάσεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων αλλά και της αντιπολίτευσης που καταγγέλλουν ότι ουσιαστικά πρόκειται για νομιμοποίηση προϊόντων αρχαιοκαπηλίας και, η υπουργός Πολιτισμού υποστήριξε ότι «επιστρέφει στην Ελλάδα η μεγαλύτερη, σε αριθμό αρχαιοτήτων συλλογή, που έχει επιστρέψει ποτέ».
Θα επιστρέψει δε, σημείωσε, χωρίς δικαστική αντιδικία, που σε πολλές περιπτώσεις έχει ουσιαστικές δυσχέρειες και αβέβαιο αποτέλεσμα. Η σημαντικότερη διάσταση της συμφωνίας όμως, όπως είπε, είναι η πρόταση που κομίζει η Ελλάδα, σχετικά με τις επιστροφές πολιτιστικών αγαθών, χωρίς να αλλάζει σε τίποτα η αρχαιολογική νομοθεσία.
Στις αιτιάσεις που προβλήθηκαν ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε δικαστικά να διεκδικήσει την επιστροφή των αρχαιοτήτων, η Λίνα Μενδώνη αναρωτήθηκε «γιατί η Ελλάδα να διεκδικήσει δικαστικά μια συλλογή η οποία της δίνεται» και επισήμανε ότι η Ελλάδα αποκτά τη συλλογή στο σύνολο της, δηλαδή και τις 161 αρχαιότητες.
Επίσης, υποστήριξε ότι η συμφωνία που τίθεται προς κύρωση στη Βουλή, δεν εμποδίζει σε τίποτα την Ελλάδα να διεκδικήσει άλλες αρχαιότητες, που τυχόν υπάρχουν σε άλλες χώρες.
«Είναι μια πρόταση που εξασφαλίζει το θεμελιώδες πρόταγμα της πολιτιστικής πολιτικής του υπουργείου Πολιτισμού, που είναι η ανάκτηση των αγαθών της Ελλάδας, και μάλιστα το εξασφαλίζει κυριαρχικά και εκτός δικαστικού πλαισίου», είπε η Λίνα Μενδώνη. «Η επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών της χώρας συνιστά νομική και ηθική υποχρέωσή της - τόνισε η υπουργός. Η ανταπόκριση στην υποχρέωση αυτή, δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω δικαστικής διεκδίκησης αλλά και μέσω ήπιων στρατηγικών, που σκοπούν στην οικειοθελή παράδοση των αγαθών, χωρίς τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει μια δικαστική εμπλοκή».
Απαντώντας στο αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την απόσυρση του σχεδίου νόμου, η υπουργός είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «ζητάει από την κυβέρνηση να αποσύρει ένα νομοσχέδιο που φέρνει πίσω 161 αρχαιότητες, τις οποίες δεν ξέραμε ότι υπάρχουν, δεν ήταν καταγεγραμμένες σε καμία υπηρεσία του υπουργείου και συνεπώς, δεν θα τις αποκτούσαμε, δεν θα τις διεκδικούσαμε».
Η συμφωνία, που έχει προκαλέσει αντιδράσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ να φτάνει στο σημείο να κατηγορεί την υπουργό ότι «συμπεριφέρεται ως να είναι εκπρόσωπος οίκου δημοπρασιών, που επιδιώκει να νομιμοποιήσει την αρχαιοκαπηλική δράση», βάζει ομότιμο συνομιλητή το νεοσύστατο Ίδρυμα Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού για τη διαχείριση των 161 αρχαιοτήτων, αναβαθμίζει τον ρόλο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με αρμοδιότητες και προνομιακή σχέση με τις εν λόγω αρχαιότητες και δεσμεύει τις ελληνικές κυβερνήσεις για τα επόμενα 50 χρόνια (25+25) να μείνουν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Η κ. Μενδώνη επισήμανε ότι με βάση τον αρχαιολογικό νόμο, το ελληνικό Δημόσιο είναι ο μόνος κύριος των ελληνικών αρχαιοτήτων, αλλά ο νόμος δεν λέει ότι το ελληνικό Δημόσιο είναι και ο μόνος κάτοχος, «διότι η κατοχή μπορεί να δίνεται και σε τρίτους». Υπογράμμισε επίσης, ότι οι αρχαιότητες θα επιστρέψουν στην 25ετία, στην Ελλάδα, εκτός αν αποφασίσει το ελληνικό κράτος να την αφήσει στο ΜΕΤ, με όρους που τότε θα θέσει.
Καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης έθεσαν ζήτημα παραβίασης του αρχαιολογικού νόμου, η Λίνα Μενδώνη κάλεσε όσους ισχυρίζονται ότι υπάρχει παραβίαση του νόμου, να παραθέσουν ποιες διατάξεις παραβιάζει η συμφωνία, ποιο είναι το υπηρεσιακό καθήκον που έχει υπερβεί ως υπουργός Πολιτισμού και σε τι συνίσταται η κατάχρηση εξουσίας στην οποία αναφέρθηκαν.
Τι είπε η υπουργός για τη συμφωνία
Σε σχέση με την ουσία της συμφωνίας αλλά και το χρονικό της σύναψής της, η υπουργός Πολιτισμού είπε ότι η συγκεκριμένη συλλογή δεν ήταν γνωστή στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, τις είχε στα χέρια του ένας ιδιώτης και το υπουργείο Πολιτισμού πληροφορήθηκε το σύνολο των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων, όταν το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ενημέρωσε το υπουργείο Πολιτισμού, ότι είχε την προσφορά του συγκεκριμένου συλλέκτη, για να εκθέσει τις αρχαιότητες αυτές για πρώτη φορά. Τότε το υπουργείο Πολιτισμού δήλωσε ότι το ελληνικό Δημόσιο είναι ο αποκλειστικός ιδιοκτήτης της συλλογής και δεν θα μπορούσαν οι συγκεκριμένες αρχαιότητες να εκτεθούν στο Μουσείο Νέας Υόρκης ή οπουδήποτε αλλού, εάν το ελληνικό Δημόσιο δεν δώσει την έγκρισή του και αν δεν θέσει όρους. «Ο πρώτος όρος ήταν η δήλωση ιδιοκτησίας του ελληνικού κράτους επί της συλλογής, και όχι μόνο με αναφορά στο συμβατικό κείμενο, αλλά και με επισήμανση στην αίθουσα που θα εκτεθούν οι αρχαιότητες. Ο δεύτερος όρος ήταν η επιστροφή και έκθεση της συλλογής στα μουσεία της Ελλάδας», είπε η κ. Μενδώνη.
Όπως επισήμανε, με τη συμφωνία, το Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού με έδρα το Ντελαγουέρ, θα έχει σκοπό την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και την τόνωση του παγκοσμίου ενδιαφέροντος και της γνώσης σχετικά με τις ελληνικές αρχαιότητες. Στο καταστατικό του περιέχεται ρητή πρόβλεψη, ότι οι δράσεις του πρέπει να υπακούουν στον ελληνικό αρχαιολογικό νόμο και να διενεργούνται κατόπιν προηγούμενης άδειας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ο συλλέκτης δωρίζει τη συλλογή στο συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο, με τον όρο το ινστιτούτο να φροντίσει για την έκθεση των συλλογών στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Καθώς το ινστιτούτο θα πρέπει να λειτουργεί με βάση τον ελληνικό αρχαιολογικό νόμο, το νομικό πρόσωπο ζήτησε την έγκριση του ελληνικού κράτους για να εκπληρώσει τον όρο που του τέθηκε.
Οι όροι της συμφωνίας
Με τη συμφωνία, όπως εξήγησε η Λίνα Μενδώνη αποκλειστικός ιδιοκτήτης των αρχαιοτήτων είναι το ελληνικό Δημόσιο.
- Το ελληνικό κράτος δεν υπέγραψε συμφωνία με κανέναν συλλέκτη, αλλά με νομικό πρόσωπο στο οποίο ο συλλέκτης δώρισε τη συλλογή.
- Μέχρι 15 Οκτωβρίου 2021, θα φτάσουν στην Αθήνα 15 αρχαιότητες που αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της συλλογής και οι τύποι τους δεν εκπροσωπούνται ήδη στα ελληνικά μουσεία. Οι αρχαιότητες αυτές επελέγησαν από το υπουργείο Πολιτισμού. Προσδιορίζονται συγκεκριμένα στη συμφωνία, θα φτάσουν στην Ελλάδα με δαπάνη του Μητροπολιτικού Μουσείου και θα εκτεθούν για διάρκεια ενός έτους στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Αυτή η έκθεση θα είναι η πρώτη παγκόσμια παρουσίαση μέρους της συγκεκριμένης συλλογής. - Ακολούθως, οι 15 αρχαιότητες θα αποσταλούν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης και θα εκτεθούν μαζί με τις υπόλοιπες αρχαιότητες της συλλογής, σε μια αίθουσα κατάλληλα διαμορφωμένη, και επιτοίχια θα αναφέρει την ιδιοκτησία της Ελληνικής Δημοκρατίας και θα αναφέρει ότι τα συγκεκριμένα εκθέματα είναι δάνειο προς το Μητροπολιτικό Μουσείο. «Για εμάς, είναι σημαντικό για 25 χρόνια στο Μητροπολιτικό Μουσείο να ακούγεται και η ελληνική γλώσσα, και να προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό το οποίο θα αφορά το Αιγαίο, τις Κυκλάδες και τον Κυκλαδικό Πολιτισμό», είπε η Λίνα Μενδώνη.
- Η επιστροφή στην Ελλάδα των αρχαιοτήτων της συγκεκριμένης συλλογής, θα αρχίσει από τον 11ο χρόνο. Για τα δέκα πρώτα χρόνια της συμφωνίας, από τον Ιανουάριο του 2024 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2033, η συλλογή θα εκτίθεται στο ΜΕΤ. Τον ενδέκατο χρόνο θα αρχίσει η επιστροφή στην Ελλάδα 15 αρχαιοτήτων, ανά πενταετία, δηλαδή, 1.1.2034, 1.1.2039, 1.1.2044. Η μεταφορά του προς τη χώρα, δεν θα επιβαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά θα επιβαρύνει το Μητροπολιτικό Μουσείο και θα εκτεθούν σε ελληνικά μουσεία, όπως θα εγκρίνει κάθε φορά το υπουργείο Πολιτισμού. Καθώς, τα κόμματα της αντιπολίτευσης επισήμαναν ότι η συλλογή θα πρέπει να εκτεθεί στο μουσείο της Νάξου, η Λίνα Μενδώνη είπε ότι πως, όταν το μουσείου της Νάξου ολοκληρωθεί, «προφανώς θα δεχθεί τις συγκεκριμένες αρχαιότητες, διότι εκεί είναι ο χώρος στον οποίο ανήκουν».
- Τον 25ο χρόνο, δηλαδή το 2048, θα λήξει η περίοδος της έκθεσης της συλλογής στο ΜΕΤ, και οι αρχαιότητες που θα βρίσκονται εκεί, θα επιστρέψουν στην Ελλάδα, και θα εκτεθούν τα ελληνικά μουσεία. Όπως θα αποφασίσει τότε το υπουργείο Πολιτισμού.
- Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022, θα υπογραφεί ξεχωριστό συμφωνητικό για τα ανταποδοτικά οφέλη από το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης (σ.σ. με την προς κύρωση συμφωνία, προβλέπεται ότι στην επιστημονική ομάδα του καταλόγου της συλλογής θα υπάρχουν Έλληνες ειδικοί που θα ορίσει το υπουργείο Πολιτισμού. Προβλέπεται επίσης ότι το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης θα χορηγεί υποτροφίες σε Έλληνες αρχαιολόγους για να μπορούν να δουλεύουν εκεί).
- Σε περίπτωση που ανακύψουν διαφωνίες οποιασδήποτε μορφής, αυτές θα επιλύονται από τα δικαστήρια της Αθήνας και η νομοθεσία που θα εφαρμόζεται θα είναι η ελληνική νομοθεσία. «Η σημασία αυτής της πρόβλεψης είναι μεγάλη», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Πυρά από τη Σ. Αναγνωστοπούλου
«Η κυβέρνηση εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, εκχωρεί την κατοχή των αρχαιοτήτων», κατήγγειλε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστόπουλου.
«Έχουμε ένα άλλο αστυνομικό μυθιστόρημα, γιατί εδώ γράφουμε αστυνομικό μυθιστόρημα», παρατήρησε η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και επισήμανε: «Στις 11/07/2022 εκδόθηκε ένταλμα της εισαγγελίας της Αμερικής για κατάσχεση αρχαιοτήτων, τη μεγαλύτερη που έχει γίνει στο ΜΕΤ. Το ένταλμα της εισαγγελίας εκδόθηκε με ισχύ ως 21/07. Σε αυτή τη συμφωνία βλέπουμε ότι μαζεύονται κάποιοι οι οποίοι υπογράφουν συμφωνία στις 21/07/2022. Και ποιοι είναι αυτοί; Στερν, το ινστιτούτο Ντέλαγουερ, ΜΕΤ και το υπουργείο Πολιτισμού. Ποιοι ντιλάρουν με τις αρχαιότητες και τα κυριαρχικά δικαιώματα αυτού του λαού και πώς ντιλάρουν είναι το θέμα. Και τίθεται σε αυτή τη συμφωνία ένας εκβιαστικός όρος. Ιδιώτες εκβιάζουν το ελληνικό κράτος που λένε ότι πρέπει να έχει δημοσιευθεί η συμφωνία και τα παραρτήματά της, πρέπει να έχουν εγκριθεί από το ελληνικό κράτος μέχρι 10/09».
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε την υπουργό Πολιτισμού να ενημερώσει τη Βουλή «ποιον ρώτησε», προτού προχωρήσει στη σύναψη αυτής της συμφωνίας και την καταθέσει προς κύρωση. Ζήτησε, επίσης, την εσωτερική αλληλογραφία του υπουργείου, της υπηρεσίας, την τεκμηρίωση, προτού την καταθέσει στη Βουλή. Όπως, εξάλλου, επισήμανε, η Σία Αναγνωστοπούλου, η συμφωνία προβλέπει ότι θα έχει αναδρομική ισχύ από τις 21 Ιουλίου, δηλαδή, «όχι από την ώρα που θα περάσει από τη βουλή -παρανόμως περνάει από τη βουλή- αλλά από 21 Ιουλίου».
Στο κλίμα αυτό, η βουλευτής κατήγγειλε ότι το υπουργείο Πολιτισμού έφερε στη Βουλή μια «παράνομη συμφωνία, συμφωνία εν κρυπτώ χωρίς καμία νομοθετική εξουσιοδότηση από κανένα νόμο της χώρας προκειμένου να ξεπλυθούν παράνομες συναλλαγές. Η υπουργός είναι υποχρεωμένη να καταθέσει όλα τα έγγραφα μέχρι τη Πέμπτη που θα φτάσει στην Ολομέλεια η υπόθεση", είπε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ για να τονίσει ότι «εδώ έχουμε να κάνουμε με υπέρβαση καθήκοντος και κατάχρηση εξουσίας».
Η κ. Αναγνωστοπούλου αναφέρθηκε όμως και στο Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ. «Το ινστιτούτο αυτό πριν του παραχωρηθεί η κατοχή από το ελληνικό κράτος, πριν του εκχωρηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, πώς κάνει συμφωνία με το ΜΕΤ; Και πώς ερχόμαστε εμείς ως βουλευτές που ψηφιζόμαστε για αυτό τον λόγο στο ελληνικό κοινοβούλιο να εκχωρήσουμε αναδρομικά τα δικαιώματα του ελληνικού λαού; Γιατί εμείς τα εκχωρούμε από 21/07, από τότε που έκαναν τη συναλλαγή αυτοί οι δύο. Γιατί πριν δεν έχουν κατοχή. Εμείς τώρα θα τους τη δώσουμε τη κατοχή με τη ψήφο μας. Και αυτή η ψήφος μας θα αναγνωριστεί αναδρομικά», είπε η κ. Αναγνωστοπούλου, ενώ και για τη συμφωνία έκθεσης των αρχαιοτήτων, κατήγγειλε ότι «είναι μνημείο αποικιοκρατίας» και επισήμανε: «Τι έχουμε εδώ; Κατοχή μεν το ελληνικό κράτος, αλλά στην ουσία δεν την έχει τη κατοχή, την εκχωρεί. Παίρνει το ΜΕΤ τις 161 αρχαιότητες, μας κάνει τη μεγάλη χάρη εμάς, να μας δώσει για ένα χρόνο, από Οκτώβριο μέχρι του χρόνου, 15 από τις δικές μας, θα έρθει φαντάζομαι και ο μέγας ευεργέτης της Ελλάδας εδώ με τυμπανοκρουσίες, θα φωτογραφηθούν όλοι, πού δίνονται για ένα χρόνο; Στο ιδιωτικό μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή. Δεν δίνονται, δεν εκτίθενται σε ένα μουσείο δημόσιο, δεν εκτίθενται, δε σταματά η περιπέτεια αυτών των αρχαιοτήτων να επαναπατριστούν επιτέλους στο τόπο τους, στο σπίτι τους, στο μουσείο Νάξου, όχι. Δανείζονται οι 15 για ένα χρόνο. Και μετά τι έχουμε; Ο κάτοχος, αυτός στον οποίο έχουμε εκχωρήσει τη κατοχή κάνει συμφωνίες και με το ελληνικό κράτος, κυρίως όμως με το μουσείο Γουλανδρή και το ΜΕΤ και, όχι κάθε χρόνο είναι πολύ πιο αραιό το διάστημα».
«Με τυμπανοκρουσίες στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο ακούσαμε ότι επαναπατρίζονται από τη Νέα Υόρκη 161 αρχαιότητες κυκλαδικής τέχνης», είπε η Σία Αναγνωστοπούλου και πρόσθεσε: «Ήρθε μία κύρωση σύμβασης, σήμερα στην Επιτροπή της Βουλής και την Πέμπτη στην Ολομέλεια, και διαπιστώσαμε όλοι ότι όχι μόνο δεν πρόκειται για επαναπατρισμό, αλλά το Υπουργείο Πολιτισμού, η κα Μενδώνη, κατ΄ εντολή προφανώς του κ. Μητσοτάκη, έκανε ένα ντιλάρισμα, αν μου επιτρέπετε την έκφραση, των αρχαιοτήτων. Εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, που είναι η κατοχή των αρχαιοτήτων, των πολιτιστικών αγαθών. Τα εκχωρεί σε ένα πολιτιστικό ίδρυμα στο Ντελαγουέρ, του οποίου δεν ξέρουμε τίποτα, κανένα καταστατικό, καμία σύνθεση διοικητικού συμβουλίου δεν έχει δοθεί στη Βουλή. Η Βουλή δηλαδή γίνεται συνένοχος σε ένα πράγμα για το οποίο δεν γνωρίζει. Η Βουλή, επίσης, που καλείται να κυρώσει δεν γνωρίζει από που προήλθαν αυτές οι κυκλαδικές αρχαιότητες. Είναι προϊόντα παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων; Είναι αρχαιοκαπηλίας; Αφού όλοι γνωρίζουμε ότι κυκλαδικής περιόδου αρχαιότητες δεν υπάρχουν πουθενά αλλού εκτός της Ελλάδας. Τρίτο και εξίσου σημαντικό: Αυτό δεν είναι κύρωση σύμβασης, κατά παράβαση του κανονισμού της Βουλής, ενώ παραβιάζονται 20 άρθρα του αρχαιολογικού νόμου, έρχεται ως Κύρωση, ενώ θα έπρεπε να έρθει ως νομοθέτημα, ως διάταξη. Με όλα αυτά και επειδή πια είναι ο κατήφορος αυτής της κυβέρνησης τεράστιος, εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία μπορούμε να πούμε μόνο ένα πράγμα: Ότι βεβαίως καταψηφίζουμε με νύχια και με δόντια, βεβαίως όταν γίνουμε κυβέρνηση που θα είναι γρήγορα, αυτό θα φύγει εντελώς πίσω, θα αλλάξει και θα ακολουθηθεί η διεθνής και εθνική νομοθεσία για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων. Τρίτον και σημαντικότερο, θα αποδοθούν ευθύνες εκεί όπου υπάρχουν».
Πηγή: efsyn.gr
Θα επιστρέψει δε, σημείωσε, χωρίς δικαστική αντιδικία, που σε πολλές περιπτώσεις έχει ουσιαστικές δυσχέρειες και αβέβαιο αποτέλεσμα. Η σημαντικότερη διάσταση της συμφωνίας όμως, όπως είπε, είναι η πρόταση που κομίζει η Ελλάδα, σχετικά με τις επιστροφές πολιτιστικών αγαθών, χωρίς να αλλάζει σε τίποτα η αρχαιολογική νομοθεσία.
Στις αιτιάσεις που προβλήθηκαν ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε δικαστικά να διεκδικήσει την επιστροφή των αρχαιοτήτων, η Λίνα Μενδώνη αναρωτήθηκε «γιατί η Ελλάδα να διεκδικήσει δικαστικά μια συλλογή η οποία της δίνεται» και επισήμανε ότι η Ελλάδα αποκτά τη συλλογή στο σύνολο της, δηλαδή και τις 161 αρχαιότητες.
Επίσης, υποστήριξε ότι η συμφωνία που τίθεται προς κύρωση στη Βουλή, δεν εμποδίζει σε τίποτα την Ελλάδα να διεκδικήσει άλλες αρχαιότητες, που τυχόν υπάρχουν σε άλλες χώρες.
«Είναι μια πρόταση που εξασφαλίζει το θεμελιώδες πρόταγμα της πολιτιστικής πολιτικής του υπουργείου Πολιτισμού, που είναι η ανάκτηση των αγαθών της Ελλάδας, και μάλιστα το εξασφαλίζει κυριαρχικά και εκτός δικαστικού πλαισίου», είπε η Λίνα Μενδώνη. «Η επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών της χώρας συνιστά νομική και ηθική υποχρέωσή της - τόνισε η υπουργός. Η ανταπόκριση στην υποχρέωση αυτή, δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσω δικαστικής διεκδίκησης αλλά και μέσω ήπιων στρατηγικών, που σκοπούν στην οικειοθελή παράδοση των αγαθών, χωρίς τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει μια δικαστική εμπλοκή».
Απαντώντας στο αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την απόσυρση του σχεδίου νόμου, η υπουργός είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «ζητάει από την κυβέρνηση να αποσύρει ένα νομοσχέδιο που φέρνει πίσω 161 αρχαιότητες, τις οποίες δεν ξέραμε ότι υπάρχουν, δεν ήταν καταγεγραμμένες σε καμία υπηρεσία του υπουργείου και συνεπώς, δεν θα τις αποκτούσαμε, δεν θα τις διεκδικούσαμε».
Η συμφωνία, που έχει προκαλέσει αντιδράσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ να φτάνει στο σημείο να κατηγορεί την υπουργό ότι «συμπεριφέρεται ως να είναι εκπρόσωπος οίκου δημοπρασιών, που επιδιώκει να νομιμοποιήσει την αρχαιοκαπηλική δράση», βάζει ομότιμο συνομιλητή το νεοσύστατο Ίδρυμα Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού για τη διαχείριση των 161 αρχαιοτήτων, αναβαθμίζει τον ρόλο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης με αρμοδιότητες και προνομιακή σχέση με τις εν λόγω αρχαιότητες και δεσμεύει τις ελληνικές κυβερνήσεις για τα επόμενα 50 χρόνια (25+25) να μείνουν στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Η κ. Μενδώνη επισήμανε ότι με βάση τον αρχαιολογικό νόμο, το ελληνικό Δημόσιο είναι ο μόνος κύριος των ελληνικών αρχαιοτήτων, αλλά ο νόμος δεν λέει ότι το ελληνικό Δημόσιο είναι και ο μόνος κάτοχος, «διότι η κατοχή μπορεί να δίνεται και σε τρίτους». Υπογράμμισε επίσης, ότι οι αρχαιότητες θα επιστρέψουν στην 25ετία, στην Ελλάδα, εκτός αν αποφασίσει το ελληνικό κράτος να την αφήσει στο ΜΕΤ, με όρους που τότε θα θέσει.
Καθώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης έθεσαν ζήτημα παραβίασης του αρχαιολογικού νόμου, η Λίνα Μενδώνη κάλεσε όσους ισχυρίζονται ότι υπάρχει παραβίαση του νόμου, να παραθέσουν ποιες διατάξεις παραβιάζει η συμφωνία, ποιο είναι το υπηρεσιακό καθήκον που έχει υπερβεί ως υπουργός Πολιτισμού και σε τι συνίσταται η κατάχρηση εξουσίας στην οποία αναφέρθηκαν.
Τι είπε η υπουργός για τη συμφωνία
Σε σχέση με την ουσία της συμφωνίας αλλά και το χρονικό της σύναψής της, η υπουργός Πολιτισμού είπε ότι η συγκεκριμένη συλλογή δεν ήταν γνωστή στις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, τις είχε στα χέρια του ένας ιδιώτης και το υπουργείο Πολιτισμού πληροφορήθηκε το σύνολο των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων, όταν το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ενημέρωσε το υπουργείο Πολιτισμού, ότι είχε την προσφορά του συγκεκριμένου συλλέκτη, για να εκθέσει τις αρχαιότητες αυτές για πρώτη φορά. Τότε το υπουργείο Πολιτισμού δήλωσε ότι το ελληνικό Δημόσιο είναι ο αποκλειστικός ιδιοκτήτης της συλλογής και δεν θα μπορούσαν οι συγκεκριμένες αρχαιότητες να εκτεθούν στο Μουσείο Νέας Υόρκης ή οπουδήποτε αλλού, εάν το ελληνικό Δημόσιο δεν δώσει την έγκρισή του και αν δεν θέσει όρους. «Ο πρώτος όρος ήταν η δήλωση ιδιοκτησίας του ελληνικού κράτους επί της συλλογής, και όχι μόνο με αναφορά στο συμβατικό κείμενο, αλλά και με επισήμανση στην αίθουσα που θα εκτεθούν οι αρχαιότητες. Ο δεύτερος όρος ήταν η επιστροφή και έκθεση της συλλογής στα μουσεία της Ελλάδας», είπε η κ. Μενδώνη.
Όπως επισήμανε, με τη συμφωνία, το Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού με έδρα το Ντελαγουέρ, θα έχει σκοπό την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και την τόνωση του παγκοσμίου ενδιαφέροντος και της γνώσης σχετικά με τις ελληνικές αρχαιότητες. Στο καταστατικό του περιέχεται ρητή πρόβλεψη, ότι οι δράσεις του πρέπει να υπακούουν στον ελληνικό αρχαιολογικό νόμο και να διενεργούνται κατόπιν προηγούμενης άδειας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ο συλλέκτης δωρίζει τη συλλογή στο συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο, με τον όρο το ινστιτούτο να φροντίσει για την έκθεση των συλλογών στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Καθώς το ινστιτούτο θα πρέπει να λειτουργεί με βάση τον ελληνικό αρχαιολογικό νόμο, το νομικό πρόσωπο ζήτησε την έγκριση του ελληνικού κράτους για να εκπληρώσει τον όρο που του τέθηκε.
Οι όροι της συμφωνίας
Με τη συμφωνία, όπως εξήγησε η Λίνα Μενδώνη αποκλειστικός ιδιοκτήτης των αρχαιοτήτων είναι το ελληνικό Δημόσιο.
- Το ελληνικό κράτος δεν υπέγραψε συμφωνία με κανέναν συλλέκτη, αλλά με νομικό πρόσωπο στο οποίο ο συλλέκτης δώρισε τη συλλογή.
- Μέχρι 15 Οκτωβρίου 2021, θα φτάσουν στην Αθήνα 15 αρχαιότητες που αποτελούν αντιπροσωπευτικά δείγματα της συλλογής και οι τύποι τους δεν εκπροσωπούνται ήδη στα ελληνικά μουσεία. Οι αρχαιότητες αυτές επελέγησαν από το υπουργείο Πολιτισμού. Προσδιορίζονται συγκεκριμένα στη συμφωνία, θα φτάσουν στην Ελλάδα με δαπάνη του Μητροπολιτικού Μουσείου και θα εκτεθούν για διάρκεια ενός έτους στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Αυτή η έκθεση θα είναι η πρώτη παγκόσμια παρουσίαση μέρους της συγκεκριμένης συλλογής. - Ακολούθως, οι 15 αρχαιότητες θα αποσταλούν στο Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης και θα εκτεθούν μαζί με τις υπόλοιπες αρχαιότητες της συλλογής, σε μια αίθουσα κατάλληλα διαμορφωμένη, και επιτοίχια θα αναφέρει την ιδιοκτησία της Ελληνικής Δημοκρατίας και θα αναφέρει ότι τα συγκεκριμένα εκθέματα είναι δάνειο προς το Μητροπολιτικό Μουσείο. «Για εμάς, είναι σημαντικό για 25 χρόνια στο Μητροπολιτικό Μουσείο να ακούγεται και η ελληνική γλώσσα, και να προβάλλεται οπτικοακουστικό υλικό το οποίο θα αφορά το Αιγαίο, τις Κυκλάδες και τον Κυκλαδικό Πολιτισμό», είπε η Λίνα Μενδώνη.
- Η επιστροφή στην Ελλάδα των αρχαιοτήτων της συγκεκριμένης συλλογής, θα αρχίσει από τον 11ο χρόνο. Για τα δέκα πρώτα χρόνια της συμφωνίας, από τον Ιανουάριο του 2024 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2033, η συλλογή θα εκτίθεται στο ΜΕΤ. Τον ενδέκατο χρόνο θα αρχίσει η επιστροφή στην Ελλάδα 15 αρχαιοτήτων, ανά πενταετία, δηλαδή, 1.1.2034, 1.1.2039, 1.1.2044. Η μεταφορά του προς τη χώρα, δεν θα επιβαρύνει το Ελληνικό Δημόσιο, αλλά θα επιβαρύνει το Μητροπολιτικό Μουσείο και θα εκτεθούν σε ελληνικά μουσεία, όπως θα εγκρίνει κάθε φορά το υπουργείο Πολιτισμού. Καθώς, τα κόμματα της αντιπολίτευσης επισήμαναν ότι η συλλογή θα πρέπει να εκτεθεί στο μουσείο της Νάξου, η Λίνα Μενδώνη είπε ότι πως, όταν το μουσείου της Νάξου ολοκληρωθεί, «προφανώς θα δεχθεί τις συγκεκριμένες αρχαιότητες, διότι εκεί είναι ο χώρος στον οποίο ανήκουν».
- Τον 25ο χρόνο, δηλαδή το 2048, θα λήξει η περίοδος της έκθεσης της συλλογής στο ΜΕΤ, και οι αρχαιότητες που θα βρίσκονται εκεί, θα επιστρέψουν στην Ελλάδα, και θα εκτεθούν τα ελληνικά μουσεία. Όπως θα αποφασίσει τότε το υπουργείο Πολιτισμού.
- Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022, θα υπογραφεί ξεχωριστό συμφωνητικό για τα ανταποδοτικά οφέλη από το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης (σ.σ. με την προς κύρωση συμφωνία, προβλέπεται ότι στην επιστημονική ομάδα του καταλόγου της συλλογής θα υπάρχουν Έλληνες ειδικοί που θα ορίσει το υπουργείο Πολιτισμού. Προβλέπεται επίσης ότι το Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης θα χορηγεί υποτροφίες σε Έλληνες αρχαιολόγους για να μπορούν να δουλεύουν εκεί).
- Σε περίπτωση που ανακύψουν διαφωνίες οποιασδήποτε μορφής, αυτές θα επιλύονται από τα δικαστήρια της Αθήνας και η νομοθεσία που θα εφαρμόζεται θα είναι η ελληνική νομοθεσία. «Η σημασία αυτής της πρόβλεψης είναι μεγάλη», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Πυρά από τη Σ. Αναγνωστοπούλου
«Η κυβέρνηση εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, εκχωρεί την κατοχή των αρχαιοτήτων», κατήγγειλε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστόπουλου.
«Έχουμε ένα άλλο αστυνομικό μυθιστόρημα, γιατί εδώ γράφουμε αστυνομικό μυθιστόρημα», παρατήρησε η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής και επισήμανε: «Στις 11/07/2022 εκδόθηκε ένταλμα της εισαγγελίας της Αμερικής για κατάσχεση αρχαιοτήτων, τη μεγαλύτερη που έχει γίνει στο ΜΕΤ. Το ένταλμα της εισαγγελίας εκδόθηκε με ισχύ ως 21/07. Σε αυτή τη συμφωνία βλέπουμε ότι μαζεύονται κάποιοι οι οποίοι υπογράφουν συμφωνία στις 21/07/2022. Και ποιοι είναι αυτοί; Στερν, το ινστιτούτο Ντέλαγουερ, ΜΕΤ και το υπουργείο Πολιτισμού. Ποιοι ντιλάρουν με τις αρχαιότητες και τα κυριαρχικά δικαιώματα αυτού του λαού και πώς ντιλάρουν είναι το θέμα. Και τίθεται σε αυτή τη συμφωνία ένας εκβιαστικός όρος. Ιδιώτες εκβιάζουν το ελληνικό κράτος που λένε ότι πρέπει να έχει δημοσιευθεί η συμφωνία και τα παραρτήματά της, πρέπει να έχουν εγκριθεί από το ελληνικό κράτος μέχρι 10/09».
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κάλεσε την υπουργό Πολιτισμού να ενημερώσει τη Βουλή «ποιον ρώτησε», προτού προχωρήσει στη σύναψη αυτής της συμφωνίας και την καταθέσει προς κύρωση. Ζήτησε, επίσης, την εσωτερική αλληλογραφία του υπουργείου, της υπηρεσίας, την τεκμηρίωση, προτού την καταθέσει στη Βουλή. Όπως, εξάλλου, επισήμανε, η Σία Αναγνωστοπούλου, η συμφωνία προβλέπει ότι θα έχει αναδρομική ισχύ από τις 21 Ιουλίου, δηλαδή, «όχι από την ώρα που θα περάσει από τη βουλή -παρανόμως περνάει από τη βουλή- αλλά από 21 Ιουλίου».
Στο κλίμα αυτό, η βουλευτής κατήγγειλε ότι το υπουργείο Πολιτισμού έφερε στη Βουλή μια «παράνομη συμφωνία, συμφωνία εν κρυπτώ χωρίς καμία νομοθετική εξουσιοδότηση από κανένα νόμο της χώρας προκειμένου να ξεπλυθούν παράνομες συναλλαγές. Η υπουργός είναι υποχρεωμένη να καταθέσει όλα τα έγγραφα μέχρι τη Πέμπτη που θα φτάσει στην Ολομέλεια η υπόθεση", είπε η Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ για να τονίσει ότι «εδώ έχουμε να κάνουμε με υπέρβαση καθήκοντος και κατάχρηση εξουσίας».
Η κ. Αναγνωστοπούλου αναφέρθηκε όμως και στο Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουέρ. «Το ινστιτούτο αυτό πριν του παραχωρηθεί η κατοχή από το ελληνικό κράτος, πριν του εκχωρηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, πώς κάνει συμφωνία με το ΜΕΤ; Και πώς ερχόμαστε εμείς ως βουλευτές που ψηφιζόμαστε για αυτό τον λόγο στο ελληνικό κοινοβούλιο να εκχωρήσουμε αναδρομικά τα δικαιώματα του ελληνικού λαού; Γιατί εμείς τα εκχωρούμε από 21/07, από τότε που έκαναν τη συναλλαγή αυτοί οι δύο. Γιατί πριν δεν έχουν κατοχή. Εμείς τώρα θα τους τη δώσουμε τη κατοχή με τη ψήφο μας. Και αυτή η ψήφος μας θα αναγνωριστεί αναδρομικά», είπε η κ. Αναγνωστοπούλου, ενώ και για τη συμφωνία έκθεσης των αρχαιοτήτων, κατήγγειλε ότι «είναι μνημείο αποικιοκρατίας» και επισήμανε: «Τι έχουμε εδώ; Κατοχή μεν το ελληνικό κράτος, αλλά στην ουσία δεν την έχει τη κατοχή, την εκχωρεί. Παίρνει το ΜΕΤ τις 161 αρχαιότητες, μας κάνει τη μεγάλη χάρη εμάς, να μας δώσει για ένα χρόνο, από Οκτώβριο μέχρι του χρόνου, 15 από τις δικές μας, θα έρθει φαντάζομαι και ο μέγας ευεργέτης της Ελλάδας εδώ με τυμπανοκρουσίες, θα φωτογραφηθούν όλοι, πού δίνονται για ένα χρόνο; Στο ιδιωτικό μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Γουλανδρή. Δεν δίνονται, δεν εκτίθενται σε ένα μουσείο δημόσιο, δεν εκτίθενται, δε σταματά η περιπέτεια αυτών των αρχαιοτήτων να επαναπατριστούν επιτέλους στο τόπο τους, στο σπίτι τους, στο μουσείο Νάξου, όχι. Δανείζονται οι 15 για ένα χρόνο. Και μετά τι έχουμε; Ο κάτοχος, αυτός στον οποίο έχουμε εκχωρήσει τη κατοχή κάνει συμφωνίες και με το ελληνικό κράτος, κυρίως όμως με το μουσείο Γουλανδρή και το ΜΕΤ και, όχι κάθε χρόνο είναι πολύ πιο αραιό το διάστημα».
«Με τυμπανοκρουσίες στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο ακούσαμε ότι επαναπατρίζονται από τη Νέα Υόρκη 161 αρχαιότητες κυκλαδικής τέχνης», είπε η Σία Αναγνωστοπούλου και πρόσθεσε: «Ήρθε μία κύρωση σύμβασης, σήμερα στην Επιτροπή της Βουλής και την Πέμπτη στην Ολομέλεια, και διαπιστώσαμε όλοι ότι όχι μόνο δεν πρόκειται για επαναπατρισμό, αλλά το Υπουργείο Πολιτισμού, η κα Μενδώνη, κατ΄ εντολή προφανώς του κ. Μητσοτάκη, έκανε ένα ντιλάρισμα, αν μου επιτρέπετε την έκφραση, των αρχαιοτήτων. Εκχωρεί κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού λαού, που είναι η κατοχή των αρχαιοτήτων, των πολιτιστικών αγαθών. Τα εκχωρεί σε ένα πολιτιστικό ίδρυμα στο Ντελαγουέρ, του οποίου δεν ξέρουμε τίποτα, κανένα καταστατικό, καμία σύνθεση διοικητικού συμβουλίου δεν έχει δοθεί στη Βουλή. Η Βουλή δηλαδή γίνεται συνένοχος σε ένα πράγμα για το οποίο δεν γνωρίζει. Η Βουλή, επίσης, που καλείται να κυρώσει δεν γνωρίζει από που προήλθαν αυτές οι κυκλαδικές αρχαιότητες. Είναι προϊόντα παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων; Είναι αρχαιοκαπηλίας; Αφού όλοι γνωρίζουμε ότι κυκλαδικής περιόδου αρχαιότητες δεν υπάρχουν πουθενά αλλού εκτός της Ελλάδας. Τρίτο και εξίσου σημαντικό: Αυτό δεν είναι κύρωση σύμβασης, κατά παράβαση του κανονισμού της Βουλής, ενώ παραβιάζονται 20 άρθρα του αρχαιολογικού νόμου, έρχεται ως Κύρωση, ενώ θα έπρεπε να έρθει ως νομοθέτημα, ως διάταξη. Με όλα αυτά και επειδή πια είναι ο κατήφορος αυτής της κυβέρνησης τεράστιος, εμείς ως ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία μπορούμε να πούμε μόνο ένα πράγμα: Ότι βεβαίως καταψηφίζουμε με νύχια και με δόντια, βεβαίως όταν γίνουμε κυβέρνηση που θα είναι γρήγορα, αυτό θα φύγει εντελώς πίσω, θα αλλάξει και θα ακολουθηθεί η διεθνής και εθνική νομοθεσία για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων. Τρίτον και σημαντικότερο, θα αποδοθούν ευθύνες εκεί όπου υπάρχουν».
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου