Ελλείψεις αναισθησιολόγων: η τέλεια υγειονομική καταιγίδα

Το 60% των ασθενών ενός νοσοκομείου θα έρθει σε επαφή με έναν αναισθησιολόγο. Θα τον συναντήσετε δίπλα στα φοβισμένα παιδιά που χρειάζονται ιατρικές και νοσηλευτικές παρεμβάσεις, στα επείγοντα περιστατικά, στον τοκετό, στη ΜΕΘ, αν χρειάζεστε μεταφορά, αν πονάτε, αν φοβάστε τον μαγνητικό τομογράφο, αν χρειάζεστε διασωλήνωση κ.ά. Ομως η έλλειψη αναισθησιολόγων έχει δημιουργήσει και μια κρίση «λίστας χειρουργείων», κατά τη γνώμη μου, ίσης βαρύτητας με την ενεργειακή, την οικονομική, τη μεταναστευτική, την ανθρωπιστική. Μόνη διαφορά, σε σχέση με αυτές τις κρίσεις, είναι ότι οι λίστες χειρουργείων δεν εμφανίζονται καθημερινά στις οθόνες μας.

Η πανδημία επέτεινε το πρόβλημα σε τέτοιο βαθμό που πλέον είναι άγνωστος ο χρόνος αναμονής για ένα χειρουργείο. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, εξαιτίας της έλλειψης αναισθησιολόγων, περίπου 200 με 300 χιλιάδες προγραμματισμένες ιατρικές παρεμβάσεις/επεμβάσεις τον χρόνο και η Ελλάδα έχει άμεσα ανάγκη από 400 ώς 500 αναισθησιολόγους ώστε να μην κλείσουν τα περιφερειακά νοσοκομεία αλλά και να λειτουργούν εύρυθμα και σε 24ωρη βάση τα μεγάλα νοσοκομεία.

Ο ελληνικός πληθυσμός γερνάει και οι ανάγκες για αναισθησιολογικές παροχές υγείας αυξάνονται. Την ίδια στιγμή, γερνάνε και οι αναισθησιολόγοι, αφού το 40% αυτών είναι πάνω από 50 ετών και οι περισσότεροι θα βγουν στη σύνταξη στα επόμενα 5 χρόνια. Οι δε νεότεροι παραιτούνται για να μεταναστεύσουν σε καλύτερες συνθήκες ή για να ξεκινήσουν το πιο προσοδοφόρο, αλλά όχι πιο εύκολο, ελεύθερο επάγγελμα. Τέλος, οι απόφοιτοι των ιατρικών σχολών δεν επιλέγουν την αναισθησιολογία ως ειδικότητα. Μερικοί από τους βασικότερους λόγους της έλλειψης αναισθησιολόγων (και στο ΕΣΥ) είναι: ο τεράστιος φόρτος εργασίας σε συνθήκες κλειστού τμήματος, οι συνεχείς εφημερίες, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, η υψηλή φορολογία, η απορρόφησή τους στις εντατικές, η απουσία νομικής υποστήριξης των νοσοκομείων, το στρες της ίδιας της ειδικότητας (εφόσον το προσδόκιμό μας φτάνει μόνο τα 66 χρόνια).

Μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Υψηλόβαθμο στέλεχος μεγάλης ιδιωτικής κλινικής, μου ανέφερε εντελώς κυνικά ότι «όλα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης, θα δώσουμε λεφτά και θα βρούμε αναισθησιολόγους». Οπως βλέπουμε στην περίπτωσή μας, ο βασικός νόμος της ελεύθερης αγοράς δεν ισχύει και «τη νύφη την πληρώνει ο πολίτης» ακόμα και σε χώρες που οι αμοιβές είναι υψηλές. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η πολιτική ηγεσία που θεωρεί τα νοσοκομεία αστυνομικά τμήματα, εφορίες, τράπεζες, ειρηνοδικεία, και πως οι συγχωνεύσεις και το κλείσιμό τους θα εξοικονομήσει χρήματα και ανθρώπινο δυναμικό.

Η τέλεια καταιγίδα της έλλειψης αναισθησιολόγων χτυπά ήδη τα συστήματα υγείας. Οι άνθρωποι και η επιστήμη που βοήθησαν να ξεφύγουμε από τη βαρβαρότητα και να πέσει σιωπή στις χειρουργικές αίθουσες δεν επαρκούν για να βοηθήσουν τους ανθρώπους και τις κοινωνίες. Το οικονομικό κίνητρο δεν αρκεί, που εκτός των άλλων, όσο περισσότερο δουλεύεις τόσο περισσότερο φόρο πληρώνεις. Αντίθετα, η ευελιξία στο ωράριο θα δώσει επιπλέον προσωπικό χρόνο. Αυτός ο ποιοτικός χρόνος είναι κάτι που δεν μπορεί να εκτιμηθεί, για την ακρίβεια είναι ανεκτίμητος, όπως ανεκτίμητη είναι η βοήθειά μας σε έναν άνθρωπο που σταματάει να πονάει και βελτιώνεται η ζωή του.

Η κακή ποιότητα ζωής και ο ανθρώπινος πόνος δεν μπορούν να μετρηθούν και σχεδόν ποτέ δεν συγκεντρώνει τα φώτα της δημοσιότητας, όπως ο πόλεμος της Ουκρανίας. Ομως οι εποχές αλλάζουν όπως και οι ανάγκες των κοινωνιών. Αν συνεχίσουμε να βαδίζουμε στον δρόμο της ελεύθερης αγοράς, θα βρεθούμε στο σημείο να μην πραγματοποιούνται ούτε καισαρικές τομές, όπως συμβαίνει σήμερα στο Αφγανιστάν, γιατί λείπουν αναισθησιολόγοι μια και έφυγαν για μια καλύτερη ζωή σε χώρες τις Δύσης. Η αλήθεια είναι αυτή: αν δεν αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες (πολιτεία, ιατρικές εταιρείες/σύλλογοι, δήμοι, πολίτες) οι καθυστερήσεις, αναβολές, ακυρώσεις παρεμβάσεων/επεμβάσεων θα γίνουν ανεξέλεγκτες που στο τέλος της τρέχουσας δεκαετίας θα φανεί η επίπτωσή τους στο προσδόκιμο επιβίωσης.

Αυτή τη στιγμή όσοι ζουν στην επαρχία και στα νησιά δεν πρέπει να εφησυχάζουν. Αντίθετα, πρέπει να έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στις τεράστιες ελλείψεις σε προσωπικό και υποδομές των περιφερειακών νοσοκομείων καθώς και στις ανεπάρκειες στο σύστημα διακομιδών. Επειδή η αρρώστια και οι τραυματισμοί χτυπούν έναν ή μία τη φορά και σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, οι κραυγές αγωνίας και δυστυχίας χάνονται μέσα στον τεχνοκρατικό χώρο των υγειονομικών διαδικασιών. Αν θέλουμε τα πράγματα να βελτιωθούν, το ΕΣΥ οφείλει να στηριχθεί πάνω στις πλάτες των αναισθησιολόγων. Αλλιώς η καταιγίδα θα συνεχίσει να χτυπά έναν ή μία τη φορά μέχρι να φτάσει και στον τελευταίο από εμάς.

Αχιλλέας Κούμπος - αναισθησιολόγος εντατικολόγος

Πηγή: efsyn.gr