Με τη νίκη της Επανάστασης του Φλεβάρη του 1917 στην Ουκρανία, υπό τσαρική κυριαρχία στο μεγαλύτερο μέρος της, επικράτησε η δυαδική εξουσία. Την αντεπαναστατική πολιτική της Προσωρινής Κυβέρνησης υποστήριζαν οι μενσεβίκοι και oι εσέροι, που είχαν τότε την πλειοψηφία στα Σοβιέτ, καθώς και η Τσεντράλναγια Ράντα (Κεντρικό Συμβούλιο), που ιδρύθηκε τον Μάρτη του 1917 στο Κίεβο από αστικές εθνικιστικές δυνάμεις .
Μοναδικοί εκφραστές του αγώνα των Ουκρανών εργαζομένων ήταν οι μπολσεβίκοι. Βγαίνοντας από την παρανομία δυνάμωσαν τις γραμμές τους, δούλευαν εντατικά στα Σοβιέτ.
Τα επαναστατικά γεγονότα στη Ρωσία επέδρασαν και στην Ουκρανία. Τα Σοβιέτ Οδησσού, Κιέβου, Τσερνίγκοφ και πολλών πόλεων και οικισμών του Ντονμπάς πήραν την απόφαση για το πέρασμα της εξουσίας στα Σοβιέτ. Στο Κίεβο, στις 29/10/1917 η κοινή συνεδρίαση των Σοβιέτ των αντιπροσώπων των εργατών και στρατιωτών ενέκρινε το μπολσεβίκικο σχέδιο απόφασης να υποστηριχθεί η εξέγερση στην Πετρούπολη και να δοθεί η εξουσία στην ΠΕΕ (Προσωρινή Επαναστατική Επιτροπή) στο Κίεβο. Υστερα από σκληρές μάχες, στις 29-31/10/1917 τα στρατεύματα της Προσωρινής Κυβέρνησης ηττήθηκαν, αλλά τη νίκη των επαναστατημένων εργατών και στρατιωτών εκμεταλλεύτηκε η ουκρανική αστική τάξη. Η Τσεντράλναγια Ράντα κατέλαβε με πραξικόπημα τα κυβερνητικά ιδρύματα και αυτοανακηρύχθηκε σε Ανώτατη Εξουσία. Στις 7/11 η Τσεντράλναγια Ράντα εξέδωσε Διάταγμα με το οποίο ανακήρυξε την Ουκρανία «Λαϊκή Δημοκρατία» και προσπαθώντας να εξουδετερώσει την επίδραση των μπολσεβίκων υποσχέθηκε δημαγωγικά να επιβάλει κρατικό έλεγχο στη βιομηχανία, να θεσπίσει το 8ωρο, να δώσει τη γη στους αγρότες. Ταυτόχρονα εξαπέλυσε τρομοκρατία κατά των δυνάμεων της Επανάστασης, διέλυσε τα Σοβιέτ, συνέλαβε τους μπολσεβίκους. Αφόπλισε τα αποσπάσματα της Κόκκινης Φρουράς και τα επαναστατικά στρατιωτικά τμήματα.
Η Τσεντράλναγια Ράντα αναδείχθηκε σε μία από τις κεντρικές εστίες της πανρωσικής αντεπανάστασης.
Στο Χάρκοβο στις 11-12/12/1917 έγινε το 1ο Πανουκρανικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που ανακήρυξε την Ουκρανική Σοβιετική Δημοκρατία. Το Συνέδριο πήρε απόφαση να συνάψει ομοσπονδιακές σχέσεις με τη Σοβιετική Ρωσία και εξέλεξε την ΚΕΕ των Σοβιέτ της Ουκρανίας, που στις 17/12 σχημάτισε την πρώτη σοβιετική κυβέρνηση της Ουκρανίας [Αρτιόμ (Φ. Α. Σεργκέγεφ), Ε. Μπ. Μπος, Β. Π. Ζατόνσκι, Ν. Α. Σκτίπνικ κ.ά.]. Τον Δεκέμβρη 1917 – Γενάρη 1918 γενικεύτηκε η αντιπαράθεση με την Τσεντράλναγια Ράντα, ακολούθησαν εξεγέρσεις σε όλες τις περιοχές και στις 26 Γενάρη απελευθέρωσαν και το Κίεβο.
Επιβάλλοντας στη Σοβιετική Ρωσία τη ληστρική Συνθήκη του Μπρεστ (1918), οι ιμπεριαλιστές της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας χρησιμοποίησαν το σύμφωνο με την Τσερντράλναγια Ράντα, της 27ης Γενάρη 1918, με βάση το οποίο είχε ζητήσει τη στρατιωτική βοήθεια της Γερμανίας κατά της Σοβιετικής Ρωσίας, και άρχισαν την κατάληψη της Ουκρανίας. Αποτέλεσμα της Συνθήκης του Μπρεστ ήταν εδάφη της Ουκρανίας να βρεθούν υπό τον έλεγχο της Ρουμανίας (Βεσσαραβία) και των κρατών που διαδέχτηκαν την Αυστροουγγαρία μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και την ήττα της Γερμανίας, στο έδαφος της Ουκρανίας το 1919 ξεκίνησε η ιμπεριαλιστική επέμβαση των κρατών της Αντάντ, η περίφημη «ουκρανική εκστρατεία», στην οποία πήρε μέρος και ελληνικό εκστρατευτικό σώμα.
Μετά τη λήξη του Σοβιετο-πολωνικού Πολέμου, το 1921, εδάφη της Δυτικής Ουκρανίας πέρασαν υπό τον έλεγχο της Πολωνίας μέχρι το 1939.
Ο εμφύλιος πόλεμος και οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο έδαφος της Ουκρανίας έληξαν ουσιαστικά το 1921, με την επικράτηση της σοβιετικής εξουσίας και τη συγκρότηση της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας.
Η συζήτηση που υπήρξε στους κόλπους των μπολσεβίκων σε σχέση με τους όρους ίδρυσης της Σοβιετικής Ενωσης δεν έχει καμία σχέση με την αστική πολεμική που ασκείται από την ηγεσία της καπιταλιστικής Ρωσίας. Αφορούσε ποιοι ήταν οι όροι που θα εξασφάλιζαν την αρμονικότερη συμβίωση των διαφόρων εθνοτήτων που ζούσαν στα εδάφη των Σοβιετικών Δημοκρατιών, στηριγμένη στην αρχή της αυτοδιάθεσης των εθνών, για την αντιμετώπιση των εθνικιστικών τάσεων, για το ξεπέρασμα της εθνικής καταπίεσης αλλά και των αποσχιστικών κινημάτων. Την αντιμετώπιση δηλαδή των επιπτώσεων της πολύχρονης καταπίεσης εθνών και λαοτήτων στο πλαίσιο της Ρωσικής Τσαρικής Αυτοκρατορίας.
Η συζήτηση αυτή κατέληξε στη διαμόρφωση της Σοβιετικής Ενωσης ως εθελοντικής ένωσης αρχικά των 4 Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, δηλαδή της Ρωσικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, της Ουκρανικής Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, της Λευκορωσικής ΣΣΔ και της Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Υπερκαυκασίας (αποτελούμενης από τη Γεωργία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν). Τον Δεκέμβρη του 1922 οι Δημοκρατίες αυτές υπέγραψαν Συνθήκη Ιδρυτικής Πράξης της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Σε αυτές στη συνέχεια προσχώρησαν οι Σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, δηλαδή η Τουρκμενική (1924), η Ουζμπεκική (1924) και η Τατζικική (1929). Το 1936 η Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Υπερκαυκασίας «χωρίστηκε» στις αντίστοιχες της Γεωργίας, του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας. Ενώ το 1940 εντάχθηκαν οι Βαλτικές (Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία) και συγκροτήθηκε η Μολδαβική ΣΣΔ.
Δηλαδή η ΕΣΣΔ συγκροτήθηκε ως ισότιμη ένωση σοσιαλιστικών κρατών στην οποία οι λαοί, τα έθνη και οι εθνότητες που την αποτελούσαν ζούσαν ειρηνικά και ισότιμα, χωρίς βεβαίως να έχουν εκλείψει όλα τα προβλήματα των εθνοτικών διαφορών κ.λπ. που κληρονομήθηκαν από το παρελθόν, ήταν όμως σε πορεία επίλυσής τους στον βαθμό που δυνάμωναν οι σοσιαλιστικές σχέσεις. Η αποδυνάμωση των σοσιαλιστικών σχέσεων και η περίοδος της αντεπανάστασης σημαδεύτηκαν από την ενδυνάμωση των εθνικισμών, την αναμόχλευση εθνικών διαφορών και αντιθέσεων, και τελικά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και την αντικατάστασή της από καπιταλιστικά κράτη, την όξυνση των μεταξύ τους ανταγωνισμών. Αυτή είναι η αλήθεια.
Αναδημοσίευση από τον Ριζοσπάστη 22.2.2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου