Η πανδημία είναι ένα γεγονός που τέμνει κάθετα την παγκόσμια ιστορία, αλλάζοντας το πρόσωπο της ανθρωπότητας σε κάθε επίπεδο. Από την παγκόσμια οικονομία μέχρι τους θεσμούς και από τις κοινωνικές σχέσεις μέχρι την εργασία, τίποτα δεν είναι ίδιο με δύο χρόνια πριν η Covid-19 εμφανιστεί στη ζωή μας. Με στοιχεία από την Ελλάδα και το βλέμμα στον κόσμο, καταγράφουμε τις βαριές απώλειες και τις τεκτονικές αλλαγές που προκάλεσε ο ιός, αλλά και η πολιτική διαχείρισή του.
Σε μόλις δύο χρόνια χάσαμε περισσότερους από 25.500 ανθρώπους από τον ιό, ο οποίος συνεχίζει ακάθεκτος - σαν να σβήστηκαν από τον χάρτη η Νάξος και η Σκιάθος. Οι άνθρωποι που χάσαμε είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα (83%) 65 ετών και άνω, το 16,2% 40-64 ετών, το 0,8% 18-39 ετών και το 0,02% (7 παιδιά) 0-17 ετών.
O,τι κι αν λέει ο Κυριάκος Μητσοτάκης -ότι κάποιοι από τους θανάτους που καταγράφονται στη χώρα μας είναι «με Covid», όχι «από Covid»- η χώρα έχει καταγράψει τα τελευταία δύο χρόνια περισσότερους θανάτους από τους αναμενόμενους σε σχέση με περασμένα έτη, ανεξαρτήτως αιτίας. Τα στοιχεία του 2020 αποτύπωναν την «εγκατάλειψη» νόσων πέραν της Covid-19, που οφείλονται ξεκάθαρα στην επιλογή της κυβέρνησης να θέσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε ένα ιδιότυπο λοκντάουν για πάσα άλλη νόσο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ερευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, το 2020 η πλεονάζουσα θνησιμότητα στη χώρα αυξήθηκε 8,4%. Οι θάνατοι που καταγράφηκαν το 2021 είναι υπερδιπλάσιοι (!) εκείνων του 2020, σύμφωνα με πληροφορίες από το ΚΕΠΥ, που βρίσκεται ένα βήμα πριν από τη δημοσίευση των αναλυτικών στοιχείων.
Αιτία αυτού του φαινομένου είναι η δομική αδυναμία ενός αποδιαρθρωμένου, υποστελεχωμένου, υποχρηματοδοτούμενου και νοσοκομειοκεντρικού ΕΣΥ να ανταποκριθεί στις έκτακτες και βεβαρημένες ανάγκες που προκάλεσε η επιδημία Covid-19. «Οι δημόσιες υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας πρέπει να είναι προετοιμασμένες και ικανές να ανταποκριθούν σε έκτακτες ανάγκες, οι οποίες από ό,τι φαίνεται από εδώ και μπρος δεν θα είναι καθόλου έκτακτες αλλά συνεχείς και διευρυνόμενες», επισημαίνει ο Αλέξης Μπένος, ομότιμος καθηγητής Υγιεινής - Κοινωνικής Ιατρικής στο Τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ.
ΕΣΥ και υγειονομικοί
Οι επιστολές των υγειονομικών, κραυγές απόγνωσης για τις επικίνδυνες συνθήκες που βιώνουν οι ίδιοι και οι ασθενείς τους, έφευγαν η μία μετά την άλλη από τα νοσοκομεία προς τους αρμόδιους τα τελευταία δύο χρόνια. Η πανδημία βρήκε το ΕΣΥ συρρικνωμένο, να έχει απολέσει χιλιάδες οργανικές κλίνες και θέσεις.
Σε σχέση με πέρυσι τον χειμώνα στα νοσοκομεία εργάζονται 10.000 λιγότερα άτομα λόγω αναστολών εργασίας, συνταξιοδοτήσεων και των 3.000 που νοσούν κάθε φορά εξαιτίας των επικίνδυνων οδηγιών του ΕΟΔΥ, μας εξηγεί ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), Μιχάλης Γιαννάκος. «Το προσωπικό είναι τσακισμένο από την κούραση. Αναλογούν δύο νοσηλευτές για 40 ασθενείς, πολλές φορές δεν επαρκούν οι πνευμονολόγοι και οι παθολόγοι, με αποτέλεσμα να περιθάλπουν τα περιστατικά κορονοϊού αλλεργιολόγοι, οφθαλμίατροι, ειδικότητες οι οποίες δεν έχουν σχέση με την Covid».
«Αύξηση» των θέσεων εργασίας, αλλά με μισθούς οριακής ανέχειας και την ακρίβεια στα ύψη
Η ανάκαμψη και οι επενδύσεις έχουν απογειωθεί και σημειώνουν... τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση στην ευρωζώνη, πανηγύριζε πρόσφατα ο Χρήστος Σταϊκούρας. Η κυβέρνηση επαίρεται πως το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2021, η ανεργία μειώνεται και οι δείκτες οικονομικού κλίματος βελτιώνονται... Κι αν δεν σας φτάνουν όλα αυτά, έρχονται και τα δισεκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ, που θα εκτοξεύσουν την Ελλάδα στην πρωτοπορία της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
"Η επιλεκτική ευημερία των δεικτών και η πανδημία ως ευκαιρία για... εργασιακό Προκρούστη"
Μπροστά σε μια τέτοια παλιγγενεσία, θα ήμασταν αχάριστοι, μίζεροι και πιθανόν ανθέλληνες αν γκρινιάζαμε για πράγματα τόσο πεζά όσο η τιμή του αγγουριού που φτάνει τα 2,40 ευρώ το κιλό, η ακρίβεια που ροκανίζει κάθε μήνα πάνω από το 10% της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) ή το βάθεμα της ανισότητας, καθώς οι αυξήσεις σε βασικά είδη πλήττουν δυσανάλογα τα πιο φτωχά νοικοκυριά, που ξοδεύουν το 58% του εισοδήματός τους σε έξοδα διατροφής και στέγασης (ΕΛΣΤΑΤ).
Αν πάλι μας πιάνει αποπληξία με τους λογαριασμούς του ηλεκτρισμού, του φυσικού αερίου και του πετρελαίου θέρμανσης -που ακρίβυναν τον τελευταίο χρόνο κατά 56,7%, 154,8% και 36% αντίστοιχα- υπάρχει και γι' αυτό μια εξήγηση. Οταν δεν φταίει ο εισαγόμενος πληθωρισμός (κι ας έχουμε το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη), φταίει... η Αριστερά που δεν αφήνει τα μεγάλα έργα να ριζώσουν στον τόπο - όπως παραληρούσε πρόσφατα ο υπουργός Ανάπτυξης.
Δεν χρειάζεται να ψάξει κανείς πολύ πίσω από την επιλεκτική ευημερία των δεικτών για να ανακαλύψει πλευρές της δυσχέρειας των πολλών. Για παράδειγμα, μπορεί το υπουργείο Εργασίας να επαίρεται ότι η απασχόληση αυξήθηκε το 2021 σε σύγκριση με το 2020, ωστόσο μια προσεκτική ματιά στο ΕΡΓΑΝΗ δείχνει ότι 20% των εργαζομένων δουλεύει με μισθούς οριακής ανέχειας, κάτω από 500 ευρώ μικτά, ενώ για το 50% ο μισθός δεν ξεπερνάει τα 800 μικτά.
Ακόμα όμως και για τους τυχερούς που πληρώνονται με 800 έως 1.000 ευρώ μικτά (περίπου το 15% του συνόλου των μισθωτών), ο πληθωρισμός εξαέρωσε σε έναν χρόνο ώς και δύο μισθούς για κάθε οικογένεια με δύο παιδιά, όπως προκύπτει με αναγωγή από την Ερευνα Οικογενειακού Προϋπολογισμού της ΕΛΣΤΑΤ του 2020, προσαρμοσμένη στον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του 2021. Οσο για το 2022, έκανε ποδαρικό με άσχημα μαντάτα για την απασχόληση και αρνητικό ισοζύγιο προσλήψεων-απολύσεων, καθώς χάθηκαν πάνω από 25.800 θέσεις εργασίας, κυρίως από την εστίαση και το λιανεμπόριο, οι χειρότερες επιδόσεις για τον μήνα Γενάρη σε βάθος πενταετίας.
Τον Ιούνιο του 2021, εν μέσω πανδημίας, κατατίθεται στη Βουλή το νομοσχέδιο Χατζηδάκη για την κατ' ευφημισμόν «Προστασία της Εργασίας». Στον πυρήνα του βρίσκεται η περίφημη «διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου με ατομική συμφωνία», που ισοδυναμεί με κατάργηση του 8ώρου και αντικατάστασή του από ένα... ελαστικό άθροισμα μέσου όρου, απλωμένο σε διάστημα 12μήνου.
Οποτε δηλαδή συμφέρει τον εργοδότη, ο εργαζόμενος δουλεύει δεκάωρο χωρίς να πληρώνεται υπερωρίες και όποτε δεν τον χρειάζεται, τον στέλνει σπίτι του. Επίσης προβλέπεται η εκ περιτροπής εργασία, με μονομερή απόφαση του εργοδότη, χωρίς αναπλήρωση μισθού, και η τηλεργασία, που θεσπίζεται μεν ως μέτρο προστασίας των εργαζομένων από τον κορονοϊό αλλά εντείνει την απομόνωση και θολώνει το όριο μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής.
Στις διατάξεις του ψηφισμένου πλέον νόμου περιέχεται όλο το νεοφιλελεύθερο οπλοστάσιο για περαιτέρω απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων: αύξηση του ανώτατου αριθμού των αμειβόμενων υπερωριών και σημαντική μείωση του κόστους τους, κατάργηση της κυριακάτικης αργίας για μια σειρά από επαγγέλματα, νέοι περιορισμοί στο απεργιακό δικαίωμα και στη συνδικαλιστική δράση, μετατροπή του ΣΕΠΕ σε Ανεξάρτητη Αρχή, αποδυναμώνοντας κι άλλο τη λειτουργία του.
Ολα αυτά δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Εχουν προηγηθεί 14 μήνες θεραπείας-σοκ, όταν πάνω από 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενοι εντάχθηκαν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στο κρατικό «προστατευτικό πλέγμα» για τη συγκράτηση των επιπτώσεων της πανδημίας στην απασχόληση. Το κυριότερο ήταν η αναστολή σύμβασης εργασίας με μηνιαία αποζημίωση 534 ευρώ για όλους, μέτρο αποσυνδεδεμένο από το ύψος του προηγούμενου μισθού.
Οι νέοι καλούνται να γίνουν survivors σε έναν κόσμο που καταρρέει
«Γενιά Covid» ή «γενιά των λοκντάουν», όπως κι αν έχουν ονομάσει οι επιστήμονες τα παιδιά και τους εφήβους που επιβιώνουν με τον κορονοϊό την τελευταία διετία, είναι σίγουρο πως θα παλεύουν για χρόνια με το αποτύπωμα της πανδημίας στις ψυχές και τις ζωές τους. Γεννημένα μέσα στην οικονομική κρίση, βρέθηκαν αντιμέτωπα με την υγειονομική κρίση και την κλιματική και, εσχάτως, με την ενεργειακή κρίση. Οι νέοι καλούνται να γίνουν survivors σε έναν κόσμο που καταρρέει.
Kάθε 12 δευτερόλεπτα ένα παιδί στον πλανήτη χάνει έναν γονιό από Cοvid - μόνο μέσα στους πρώτους 14 μήνες της πανδημίας, περίπου 1,5 εκατομμύριο παιδιά ορφάνεψαν (The Lancet, Ιούλιος 2021). Η ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων σε όλο τον κόσμο επιδεινώθηκε, σύμφωνα με τη UNICEF, η οποία χαρακτηρίζει την πανδημία ως τη χειρότερη κρίση για τα παιδιά τα τελευταία 75 χρόνια. Η φτώχεια που προκάλεσε χτύπησε σφοδρά τα παιδιά: εκατό εκατομμύρια επιπλέον σε σχέση με το 2019 ζουν σήμερα σε συνθήκες πολυδιάστατης φτώχειας.
Σύμφωνα με τo «Χαμόγελο του Παιδιού», από την έναρξη της πανδημίας μέχρι τον Απρίλιο του 2021 το ποσοστό των παιδιών που αντιμετωπίζει προβλήματα διαβίωσης αυξήθηκε κατά 45,5%, ενώ οι καταγγελίες για κακοποίηση αυξήθηκαν κατά 40,9%.
Οσο για το τι έγινε στην εκπαίδευση, ιδού τι αναφέρει ο εκπρόσωπος ενός θεσμού που οι «άριστοι» σέβονται βαθιά, ο επικεφαλής της διεύθυνσης Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων του ΟΟΣΑ, Αντρέας Σλάιχερ: «Η πανδημία έχει ενισχύσει δραματικά τις πολλές ανεπάρκειες και ατέλειες των εκπαιδευτικών συστημάτων (...) Κάποιοι μαθητές πέρασαν αλώβητοι από αυτήν τη διαδικασία, ενώ άλλοι είχαν σημαντικές δυσκολίες. Κατά έναν τρόπο, εδώ είναι που η κοινωνική ανισότητα, η οποία ήδη είναι αρκετά μεγάλη στην Ελλάδα, ενισχύεται περαιτέρω».
Στις ελληνικές καλένδες τα ανθρώπινα δικαιώματα
Εθνοτικές μειονότητες, πρόσφυγες, μετανάστες, ηλικιωμένοι, γυναίκες, ΛΟΑΤΚΙ, φτωχοί - σε όλον τον κόσμο οι ευάλωτοι είναι τα μεγάλα θύματα της πανδημίας, που υπήρξε πραγματικός ολετήρας για τα δικαιώματα. Ειδικά στην Ελλάδα, έπειτα από μια 10ετία μέτρων λιτότητας, όπως σημειώνει η Διεθνής Αμνηστία, οι φτωχότεροι και πιο περιθωριοποιημένοι έζησαν τη μεγαλύτερη παραβίαση στο δικαίωμα στην υγεία.
Υπό το πρόσχημα της πανδημίας, οι ελληνικές αρχές προχώρησαν σε αυθαίρετες συλλήψεις, καθολικές απαγορεύσεις, αδικαιολόγητα πρόστιμα και παράνομη βία, συμπεριλαμβανομένων χημικών και κανονιών νερού, εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών, ενώ, όπως αποκάλυψε η «Εφ.Συν.», η κυβέρνηση παρακολουθεί μέσω της ΕΥΠ απλούς πολίτες.
Η Ελλάδα καταποντίζεται στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (70ή σε σύνολο 180 χωρών). Ενδεικτική είναι η καταγγελία της πρώην διευθύντριας σύνταξης του «Βήματος», Δήμητρας Κρουστάλλη, η οποία παραιτήθηκε καταγγέλλοντας πως «έπειτα από τη δημοσίευση του ρεπορτάζ για το παράλληλο και ατελέσφορο σύστημα καταγραφής των κρουσμάτων κορονοϊού από την ΗΔΙΚΑ και τον ΕΟΔΥ ασκήθηκε ασφυκτική πίεση από το μέγαρο Μαξίμου».
Αποκαλυπτική είναι η έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου για τη «λίστα Πέτσα»: «Τα κριτήρια επιλογής των ΜΜΕ που θα λάμβαναν κρατική χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας στην καλύτερη περίπτωση ήταν αυθαίρετα και στη χειρότερη είχαν σχεδιαστεί για να τιμωρήσουν ΜΜΕ που αναφέρονται αρνητικά στην κυβέρνηση».
Ντάνι Βέργου, Ντίνα Δασκαλοπούλου, Αφροδίτη Τζιαντζή
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου