Στη σύντομη αυτή θεωρητικο-πολιτική παρέμβαση δεν θα ασχοληθώ με τα ζητήματα, τα οποία θέτουν προς συζήτηση και διαβούλευση δημοσιογραφικοί κύκλοι και κυβερνητικές πηγές, όπως συνηθίζεται να ονομάζονται οι συνομιλητές σε κάθε δημόσιο διάλογο. Με κανένα τρόπο δεν υποστηρίζω ότι το Πανεπιστήμιο ως κοινωνικός χώρος ή σφαίρα είναι αποκλειστική υπόθεση όλων όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως ακαδημαϊκά μέλη του, δηλ. δεν είναι θεσμική υπόθεση μόνο των καθηγητών και των φοιτητών, αλλά συνδέεται η ίδια η δομή του και η λειτουργία του με την οργάνωση της εκάστοτε κοινωνίας και με τις ιστορικές προοπτικές αυτής της κοινωνίας.
Αναφέρω χαρακτηριστικά, για την επιχειρηματολογία του θέματος, την «περίπτωση του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης» (ονομάζεται Wolfgang Goethe-Universität και ιδρύθηκε το 1914). Η ίδρυσή του δεν εντάχθηκε ποτέ σε κάποια εξωθεσμική λογική, αλλά το ίδιο το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης ιδρύθηκε ως κοινωνικός θεσμός έρευνας και διδασκαλίας επειδή η γερμανική κοινωνία εκείνης της εποχής, των αρχών του εικοστού αιώνα, είχε ανάγκη από έναν νέο πανεπιστημιακό θεσμό, ο οποίος έθεσε ως πρώτη επιστημολογική αρχή του την «κατασκευή» ερμηνευτικών σχημάτων για την εποχή του.
Με άλλα λόγια το Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης με την ίδρυσή του, τη δομή του και τη λειτουργία του «έβαλε τέλος» στην παρωχημένη γραμματολογία του παρελθόντος φιλοσοφικού πνεύματος και εγκαθίδρυσε την έρευνα του παρόντος ως πρώτιστη αρχή του ανθρώπινου δημιουργικού πνεύματος.
Αναφέρω την «περίπτωση του Πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης» επειδή είναι ενδεικτική της διαλεκτικής διαμεσολάβησης που μπορούν να επιτύχουν η ίδια η κοινωνία ως καθολική οντότητα και το Πανεπιστήμιο ως αυτόνομη κοινωνική σφαίρα που έχει αποστολή της τον αυτοστοχασμό της κοινωνίας.
Υποστηρίζω ότι από την πνευματική, ιδεολογική ακόμη και την υλική παράδοση της Δύσης κανένα στοιχείο της δεν διασώζεται στην επεξεργασία του νέου νόμου-πλαισίου για το ελληνικό Πανεπιστήμιο. Διαπιστώνω, με επιστημολογική θλίψη, ότι το νέο ελληνικό Πανεπιστήμιο των κυβερνητικών και νομοθετικών-κοινοβουλευτικών πρωτοβουλιών δεν έχει καμία σχέση με ό,τι στη Ευρώπη ονομάζουμε Πανεπιστήμιο.
Πρόκειται για ένα κακέκτυπο πανεπιστημιακής οντότητας. Και αναφέρω ενδεικτικά δύο δομικά στοιχεία του νέου πανεπιστημιακού θεσμού, ο οποίος δεν έχει, επαναλαμβάνω, καμία σχέση με το ευρωπαϊκό ερευνητικό Πανεπιστήμιο ως αυτόνομη κοινωνική σφαίρα αυτοσυνειδησίας. Πρώτον, το ελληνικό Πανεπιστήμιο εξισώνεται τώρα πια με μια οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία π.χ. όπως είναι οι εφορίες και κάθε γραφειοκρατικός μηχανισμός.
Αυτή η οντολογική και λειτουργική εξίσωση συνεπάγεται, κατά την λογική των κυβερνητών, την ίδρυση της πανεπιστημιακής αστυνομίας! Δηλ. ενός σώματος ελέγχου και επιτήρησης στις δραστηριότητες της πανεπιστημιακής οντότητας, δηλ. μιας αυτόνομης κοινωνικής σφαίρας!
Το δεύτερο σημείο του πανεπιστημιακού μετασχηματισμού έχει να κάνει με το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, σύμφωνα με το οποίο ιδρύονται και λειτουργούν μόνο όσες πανεπιστημιακές δομές ή θεσμοί αποφέρουν κέρδη.
Γίνεται επιτέλους χειροπιαστή πραγματικότητα η περιώνυμη «σύνδεση του Πανεπιστημίου με την αγορά εργασίας». Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κοινωνικό αναποδογύρισμα: δηλ. αντί το Πανεπιστήμιο να σχεδιάζει το μέλλον της κοινωνίας μετατρέπεται το ίδιο σε όργανο της κοινωνίας και σε εργαλείο της οικονομίας.
Κοντολογίς η επικείμενη νομοθετική μεταρρύθμιση με θέμα το ελληνικό Πανεπιστήμιο τελικά δεν αξιολογείται παρά ως επίθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη εναντίον της κοινωνικής σφαίρας του Πανεπιστημίου, που λειτουργεί δημιουργικά και απελευθερωτικά για κάθε κοινωνία.
Θεόδωρος Γεωργίου - καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου