Ε, και; Ηταν «γύφτος»

Τα στερεότυπα στηρίζονται σε θραύσματα μιας πραγματικότητας. Αυτά τα κομμάτια αλέθονται, γίνονται ζυμάρι και πλάθεται το στερεότυπο, το οποίο διεκδικεί τη θέση της απόλυτης αλήθειας. Και τότε το στερεότυπο γίνεται μεζούρα, με την οποία μετράμε και αξιολογούμε όσα γίνονται. Αποτέλεσμα αυτού, όλες οι μετρήσεις έχουν εγγενή αδυναμία στην κατανόηση όσων συμβαίνουν.

Τρανό παράδειγμα όσα ακούστηκαν με αφορμή τον φόνο του νεαρού Ρομά στο Πέραμα. Ειπώθηκαν πολλά για τις συνθήκες. Η Δικαιοσύνη, φαντάζομαι, θα διερευνήσει το ποινικό μέρος της υπόθεσης και θα αποδώσει τις ευθύνες. Οι υπηρεσιακοί και πολιτικοί προϊστάμενοι των αστυνομικών έχουν πια τη δημοκρατική υποχρέωση να αναζητήσουν το πλαίσιο που προκάλεσε αυτή την αχρείαστη αφαίρεση ζωής από ένα νέο παιδί.

Εκτός κι αν αρκεί το στερεότυπο του «γύφτου», ώστε να γυρίσουμε από την άλλη πλευρά του μαξιλαριού της δημοκρατικής αδιαφορίας. Να ξαλαφρώσουμε τη συνείδησή μας. Ετσι είναι αυτοί, από μικροί εκπαιδεύονται στην παρανομία. Περίπου αυτά ακούστηκαν στα τηλεοπτικά παράθυρα, ιδίως από ποικιλώνυμους ομιλητές. Αλλά και από κάποιους πολιτικούς, ακόμη και πολίτες.

Υπάρχει μια πραγματικότητα. Αύξηση της παραβατικότητας σ’ ένα μέρος των Ρομά. Το πιο περιθωριοποιημένο. Που ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση. Χωρίς πρόνοια για νόμιμη εργασιακή απασχόληση. Με εμπόδια από τη διοίκηση για την παραχώρηση αδειών στις λαϊκές. Χάθηκε η χρήσιμη συμπληρωματική τους σχέση με την οικονομία. Ο ορίζοντας, σκοτεινός. Τους απομένει η παραβατικότητα. Για να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση αλλά και να κάνουν κόντρα στην εξουσία: αστυνομία, πολιτική τάξη, καλοβολεμένους.

Οι Ρομά έχουν γίνει ο εύκολος στόχος. Οι διαφορετικοί που μας απειλούν. Για πολύ καιρό φτιάξαμε στερεότυπα για τους Ασιάτες και τους Αφρικανούς. Πίσω από καθετί αναζητούσαμε έναν Αλβανό, Πακιστανό ή Αφγανό. Ηταν ο εύκολος στόχος. Που απάλλασσε τους υπευθύνους υπουργούς από τις δικές τους ευθύνες.

Μάθαμε να σκεφτόμαστε με στερεότυπα. Με έτοιμες συνταγές. Που συνήθως διαστρεβλώνουν αυτό που υπάρχει. Την ανέχεια και τις κοινωνικές συνθήκες που εξωθούν στην παραβατικότητα. Και που δεν αφορά μόνο ένα μέρος των Ρομά. Δεν είναι μόνο αυτοί οι περιθωριοποιημένοι. Υπάρχουν τα παραβατικά λιανόψαρα αλλά και οι μεγάλες τσιπούρες που εκτρέφονται από τις προμήθειες και την πρόσβαση στα πολυποίκιλα κονδύλια.

Ο φόνος του νεαρού «γύφτου» θέτει ερωτήματα. Για την αξία της ανθρώπινης ζωής. Αν αυτή ζυγίζεται με βάση την κοινωνική τάξη και την πληθυσμιακή ομάδα. Ή με το φύλο. Αν τα όπλα μπορούν να λύσουν κοινωνικά προβλήματα. Αν η δημοκρατία μας έχει ουσιαστικό βάθος.

Ο φόνος του νεαρού έφερε στο φως απόψεις που υπονομεύουν τη δημοκρατία. Την αδιαφορία για το δικαίωμα όλων στη στοργή της πολιτείας αλλά και στη διασφάλιση της κοινωνικής ηρεμίας και ειρήνης.

 

Ευάγγελος Αυδίκος

Πηγή: efsyn.gr