Μεγαλύτερη από την Ανταρκτική η τρύπα του όζοντος στον Νότιο Πόλο

Ανησυχητικά είναι τα μηνύματα των επιστημόνων που παρακολουθούν το στρώμα του όζοντος πάνω από τον Νότιο Πόλο. Φέτος τον Σεπτέμβριο, η τρύπα στο στρώμα του όζοντος έχει μεγαλώσει κατά 75% περισσότερο σε σχέση με τις κάθε άλλη χρονιά τέτοια εποχή από το 1979. Είναι πια μεγαλύτερη ακόμη και από την Ανταρκτική.

Το λεπτό στρώμα του όζοντος είναι μέρος της ατμόσφαιρας της Γης -βρίσκεται σε ύψος 11 έως 40 χιλιόμετρα από την επιφάνεια του πλανήτη- που προστατεύει τη ζωή στον πλανήτη από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία η οποία προκαλεί στους ανθρώπους προβλήματα υγείας όπως ο καρκίνος του δέρματος, βλάβες στην όραση, αλλά και μεταλλάξεις στα φυτά. Η διατήρησή του είναι πολύ σημαντική για να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση που βιώνει ο πλανήτης.

Κάθε χρόνο, μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου, που είναι η εποχή της άνοιξης στο Νότιο ημισφαίριο της Γης, το όζον αραιώνει πάνω από την Ανταρκτική, με την τρύπα να φθάνει στο μέγιστο μέγεθος της από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου. Φέτος οι διαστάσεις της είναι οι μεγαλύτερες εδώ και πολλές δεκαετίες, χωρίς να είναι σαφές γιατί αυτό συμβαίνει, αναφέρουν εκτενή ρεπορτάζ στο «New Scientist», τον «Guardian» και τον «Independent».

Το 2020 η τρύπα είχε φθάσει σε έκταση έως περίπου 24 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις αρχές Οκτωβρίου, ενώ φέτος ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ αυτό το μέγεθος. Το φαινόμενο παρακολουθείται από τους επιστήμονες της ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Copernicus για την Παρατήρηση της Ατμόσφαιρας (CAMS), οι οποίοι δεν αποκλείουν ότι στις αρχές Οκτωβρίου θα έχει μεγαλώσει κι άλλο.

Χημικές ουσίες όπως οι συνθετικοί χλωροφθοράνθρακες, που χρησιμοποιούνταν κυρίως στα συστήματα ψύξης, είχαν στο παρελθόν συμβάλει σημαντικά στην καταστροφή του όζοντος. Η απαγόρευση αυτών των ουσιών εδώ και αρκετά χρόνια έχει οδηγήσει σε σταδιακή αλλά αργή ανάκαμψη του όζοντος. Πάντως ακόμη και η δημιουργία μιας ασυνήθιστα μεγάλης τρύπας σε μια χρονιά όπως το 2021 δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι έχει σταματήσει η διαχρονική ανάκαμψη του όζοντος.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 ήταν η πρώτη φορά που οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι επιδεινώθηκε η κατάσταση στο στρώμα του όζοντος εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας και της χρήσης χημικών ουσιών όπως οι συνθετικοί χλωροφθοράνθρακες. Το 1987, τα κράτη μέλη του ΟΗΕ υπέγραψαν το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, για την απαγόρευση της χρήσης τους. Έκτοτε, έχει καταγραφεί μια αργή αναπλήρωση του στρώματος του όζοντος, αλλά σύμφωνα με τους επιστήμονες, θα πρέπει να φτάσουμε στο 2070 πριν δούμε ουσιαστική απαλλαγή από τις ουσίες που βλάπτουν το στρώμα του όζοντος.

Σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες, ήταν απολύτως κρίσιμη αυτή η συμφωνία, καθώς αν συνεχιζόταν η χρήση των συνθετικών χλωροφθορανθράκων, η θερμοκρασία του πλανήτη θα είχε αυξηθεί κατά 2,5 βαθμούς έως το 2100, τιμή που θα προστίθεντο στις συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου.

• Η 16η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί ως η Διεθνής Ημέρα για τη Διατήρηση του Στρώματος του Όζοντος. 

 

Πηγή: efsyn.gr