Ολιγάρχες με «ασημένια κουτάλια»

● Οι 5 μεγαλύτερες δυναστείες δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ αύξησαν τον συνολικό τους πλούτο μεταξύ 1983 και 2020 κατά 2.484% ● Οι Γουόλτονς των σουπερμάρκετ Wal-Mart κατά... 4.320%, ενώ η δυναστεία των Μαρς στο ίδιο διάστημα έγιναν πλουσιότερη κατά 3.517%.

Τα περισσότερα διεθνή ΜΜΕ εστιάζουν την προσοχή τους σήμερα σε νέους δισεκατομμυριούχους όπως οι Τζεφ Μπέζος, Ελον Μάσκ και Μαρκ Ζούκερμπεργκ, οι οποίοι απέκτησαν τα αμύθητα πλούτη τους στη διάρκεια του βίου τους. Ωστόσο υπάρχουν και τα… τζάκια. Οικογένειες δισεκατομμυριούχων που από γενιά σε γενιά κατάφεραν να αβγατίσουν τον πλούτο τους και να χτίσουν αμύθητες περιουσίες αποκτώντας ισχύ που τους επιτρέπει να ελέγχουν την οικονομική και πολιτική ζωή των χωρών τους.

Σε υγιείς, δημοκρατικές κοινωνίες οι τεράστιες περιουσίες που οικοδομούν αυτές οι οικογένειες κανονικά θα διαλύονταν μετά από κάποιες γενιές αφού οι αρχικοί δημιουργοί των περιουσιών τους κάνουν παιδιά και εγγόνια, πληρώνουν το μερίδιο των φόρων που τους αναλογεί και κάνουν φιλανθρωπικές δωρεές. Στη «δημοκρατία» των ΗΠΑ -και άλλων χωρών της Δύσης- όμως συμβαίνει το αντίθετο. Ο πλούτος όσο περνούν τα χρόνια συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια.

Οι δυναστείες αυτές, οι «ολιγάρχες με τα ασημένια κουτάλια» όπως τους ονομάζει έρευνα του Institute for Policy Studies (IPS) που είδε χθες το φως της δημοσιότητας, αποτελούν καρκίνωμα για την αμερικανική κοινωνία και δημοκρατία. Αξιοποιώντας την οικονομική, πολιτική και φιλανθρωπική τους ισχύ συσσωρεύουν περισσότερο πλούτο και εξουσία, αλλοιώνουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, στρεβλώνουν νόμους και εδραιώνουν τις ανισότητες. Η έρευνα του IPS βασίστηκε σε στοιχεία του περιοδικού Forbes για τις 50 πλουσιότερες δυναστείες των ΗΠΑ στα τελευταία περίπου 40 έτη και μεταξύ άλλων διαπίστωσε τα εξής:

1. Οι 50 μεγαλύτερες δυναστείες δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ διακρατούν συνολικά περιουσιακά στοιχεία 1,2 τρισ. δολαρίων, δηλαδή σχεδόν το μισό του συνολικού πλούτου (2,5 τρισ. δολ.) που κατέχει σήμερα το φτωχότερο 50% των αμερικανικών νοικοκυριών (65 εκατ. οικογένειες).
2. Οι δυναστείες αύξησαν τις περιουσίες τους με δεκαπλάσιο ρυθμό απ’ ό,τι οι συνήθεις οικογένειες στις ΗΠΑ. Ο συνολικός πλούτος 27 οικογενειών που βρίσκονταν στη λίστα με τις 400 πλουσιότερες του Forbes το 1983 και στη λίστα δυναστειών δισεκατομμυριούχων του ίδιου περιοδικού το 2020 αυξήθηκε κατά 1.007%. Κατά μέσο όρο αυτά τα 27 τζάκια αύξησαν τον πλούτο τους από 80,2 δισ. δολάρια το 1983 σε 903,2 δισ. δολάρια πέρυσι. Αντίθετα, μεταξύ 1989 και 2019 ο πλούτος μιας μέσης οικογένειας στις ΗΠΑ αυξήθηκε μόνο κατά 93%.
3. Οι 5 πλουσιότερες δυναστείες αύξησαν από το 1983 έως το 2020 τον πλούτο τους κατά (μέσο όρο)… 2.484%.
4. Το 1983, ο ιδρυτής της αλυσίδας σουπερμάρκετ Wal-Mart, Σαμ Γουόλτον και τα παιδιά του είχαν περιουσία 2,15 δισ. δολάρια (ή 5,6 δισ. δολάρια σε τιμές 2020). Στα τέλη του 2020 οι απόγονοι τους είχαν περιουσία πάνω από 247 δισ. δολάρια. Η δυναστεία τους αύξησε τον πλούτο της σε 37 χρόνια κατά… 4.320%!
5. Η δυναστεία των Μαρς -που παράγουν έτοιμα γλυκίσματα όπως οισοκολάτες Mars και Snickers από το 1913- αύξησε στο ίδιο διάστημα τον πλούτο της κατά 3.517%, από τα 2,6 δισ. δολάρια (σε τιμές 2020) το 1983 στα 94 δισ. δολάρια το 2020.
6. Η μεγιστάνας των καλλυντικών Estée Lauder και οι απόγονοί της είδαν τον πλούτο τους να αυξάνεται από 1,6 δισ. δολάρια το 1983 σε 40 δισ. δολάρια το 2020. Ρυθμός αύξησής : 2.465%.
7. Οι 10 κορυφαίες δυναστείες των ΗΠΑ σε 14 μήνες της πανδημίας αύξησαν τον πλούτο τους κατά 136 δισ. δολάρια ή 25%.
8. Τα «ασημένια κουτάλια» έχουν τεράστια πολιτική ισχύ την οποία αξιοποιούν για την προώθηση συμφερόντων τους. Ορισμένες οικογένειες ξοδεύουν εκατομμύρια σε λόμπι για να εκμαιεύσουν ευνοϊκές γι’ αυτές φορολογικές, εργασιακές και εμπορικές πολιτικές. Στα τελευταία 10 χρόνια οι Μαρς, Κοχ, Γουόλτον και Μπους (…μπίρες) ξόδεψαν πάνω από 120 εκατ. δολάρια γι’ αυτόν τον σκοπό. Αρκετές συστήνουν επιτροπές πολιτικής δράσης μέσω των οποίων χρηματοδοτούν με εκατομμύρια υποψήφιους γερουσιαστές και βουλευτές. Μέλη των οικογενειών υπηρετούν ακόμη σε συμβουλευτικές επιτροπές, κυβερνητικά πόστα και δημόσιες θέσεις, όπως αυτές του κυβερνήτη Πολιτείας, του υπουργού, ακόμη και του αντιπροέδρου της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
9. Οι δυναστείες εκμεταλλεύονται και τη φιλανθρωπική τους δύναμη, μέσω ιδρυμάτων και οργανώσεων, για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους. Οι 50 κορυφαίες οικογένειες έχουν περισσότερα από 248 τέτοια ιδρύματα στα οποία «στεγάζουν» περιουσιακά στοιχεία 51 δισ. δολαρίων. Αρκετά από τα έσοδα που έχουν αυτά τα ιδρύματα δεν κατευθύνονται μόνο στη φιλανθρωπία αλλά και στη χρηματοδότηση οργανώσεων που μάχονται για τη μείωση της φορολόγησης των πλουσίων και κατά της επιστροφής νόμων που ψαλιδίζουν τα καθαρά κέρδη των επιχειρήσεων. Εκατομμύρια δολάρια αυτών των ιδρυμάτων διοχετεύονται υπό τη μορφή μαύρου πολιτικού χρήματος, ενώ σε λίγες περιπτώσεις αξιοποιούνται και για αποζημίωση των ίδιων των δυναστειών.

Οι 6 «συνήθειες» των δισεκατομμυριούχων

Πώς οι δυναστείες συσσωρεύουν και προστατεύουν τον πλούτο τους από τους φόρους:

● Πόλεμος και νίκη επί κάθε προσπάθειας αύξησης των φόρων για τους πλουσίους.

● Οχι μεγάλες προσφορές για φιλανθρωπίες.

● Δημιουργία ενός οικογενειακού γραφείου (family office) προκειμένου να απομονωθεί ο πλούτος.

● Δημιουργία οικογενειακού τραστ και άλλων οχημάτων που επιτρέπει η νομοθεσία για την αποφυγή φόρου περιουσίας και δωρεών.

● Χρήση του πλούτου για την προώθηση ιδιοτελών δημόσιων πολιτικών.

● Αξιοποίηση της φιλανθρωπίας ως όπλου για την προώθηση των συμφερόντων της δυναστείας.

 

Μπάμπης Μιχάλης

Πηγή: efsyn.gr