Η «γεωλογική μπουλντόζα» της Αφρικής
Οι Άλπεις σχηματίστηκαν πριν από 300 εκατομμύρια χρόνια -κάτι που θεωρείται μικρό μέγεθος σε σύγκριση με τους Γεωλογικούς Αιώνες. Πρώτος ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι παρατήρησε απολιθώματα θαλάσσιων ζώων στις πλαγιές των Άλπεων, 300 χιλιόμετρα μακριά από τη θάλασσα…
Ποια γιγαντιαία δύναμη ανύψωσε τον αρχαίο θαλάσσιο πυθμένα της Μεσογείου στις πλαγιές και κορυφές των Άλπεων;
Η αφρικανική «γεωλογική μπουλντόζα» πιέζει την Ευρώπη συνεχώς, δημιουργώντας σειρά ηφαιστείων και αλλεπάλληλους σεισμούς σε Ιταλία (η Αίτνα δεν έχει σταματήσει να εκρήγνυται) και Ελλάδα. Το 90% της χώρας μας δημιουργήθηκε από ηφαιστειακές εκρήξεις, και γι΄' αυτό παρουσιάζει αυτό το εκπληκτικό και άναρχο ανάγλυφο.
Αυτό το γεωμορφολογικό ανάγλυφο είναι υπεύθυνο και για το κλίμα, ειδικά για το μικροκλίμα κάθε περιοχής, αλλά και για την υδρολογία της υποηπείρου μας. Η Ευρώπη, αν κατέχει το 7% της επιφάνειας της Γης, εντούτοις φιλοξενεί το 15% των αποθεμάτων γλυκού νερού στον κόσμο, που είναι καθοριστικό για τη ζωή, αλλά και για την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πολιτισμών.
Πως η γεωμορφολογία καθόρισε και την πολιτική εξέλιξη της Ευρώπης
Το γεγονός επίσης ότι η Ευρώπη είναι στην ουσία μια μεγα-χερσόνησος, η οποία βρέχεται από βορρά, δυτικά και νότια από θάλασσες και ωκεανούς, ευνόησε εξ αρχής τη στροφή των ανθρώπων προς τη θάλασσα, όχι μόνο για αναζήτηση τροφής, αλλά και για εμπόριο, μετακινήσεις και εξερευνήσεις.
Δημιουργήθηκε έτσι στους παραθαλάσσιους λαούς της Ευρώπης μια θαλασσοκεντρική οικονομία και γεωφιλοσοφία. Σταδιακά εμφανίστηκαν ναυτικοί πολιτισμοί, οι οποίοι είχαν ως αρχέτυπό τους τον Οδυσσέα, και όχι τον Αχιλλέα, και αυτό είχε μακροπρόθεσμες επιδράσεις στην οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη, οδηγώντας στην υιοθέτηση μιας περισσότερο δημοκρατικής πολιτικής φιλοσοφίας και κοσμοαντίληψης, σε σύγκριση με τους ηπειρωτικούς λαούς και πολιτισμούς, που είχαν ροπή προς το δεσποτισμό, τον μιλιταρισμό και τον μυστικισμό.
Το παράδειγμα της αρχαίας, ναυτικής και δημοκρατικής, Αθήνας και η σύγκρουσή της με την ηπειρωτική και δεσποτική Περσική Αυτοκρατορία, στοιχειώνει το πολιτισμικό και πολιτικό φαντασιακό των ευρωπαϊκών λαών εδώ και 25 αιώνες. Σήμερα κάτι το αντίστοιχο θα μπορούσε να ειπωθεί στην αντιπαράθεση μεταξύ της ναυτικής, δημοκρατικής Ευρώπης με την ηπειρωτική Ρωσία, μιας αχανούς και αυταρχικής ευρασιατικής δύναμης. Ακόμη περισσότερο όμως στην κυοφορούμενη αντιπαράθεση μεταξύ της δημοκρατικής Ευρώπης, και Δύσης ευρύτερα, που είναι κατεξοχήν ναυτικές δυνάμεις, με την αυταρχική Κίνα, η οποία είναι μια κατεξοχήν ηπειρωτική δύναμη, Η γεωμορφολογία μιας περιοχής δεν είναι άσχετη λοιπόν με την πολιτισμική της εξέλιξη, αλλά και την πολιτική της ταυτότητα, ενώ καθορίζει και το γεωπολιτικό της παρόν και μέλλον.
Η γη είναι εύθραυστη και οι άνθρωποι μονίμως ευάλωτοι
Οι μελλοντικές «γεωλογικές μάχες» της Ευρώπης και της Ελλάδας θα γραφτούν, όπως πάντα στα πετρώματά της, και η Ελλάδα, όπως τη γνωρίζουμε, θα χαθεί για πάντα. Αλλά εμείς δεν θα ζούμε ως τότε για να το δούμε. Άλλωστε η σταθερότητα του πλανήτη μας είναι φαινομενική και οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν έχουμε μεγάλη διάρκεια ζωής.
Σαν ένα ολοζώντανο πλάσμα κάτω από τα πόδια μας, που ζει, εισπνέει κι εκπνέει και είναι έτοιμο ανά πάσα στιγμή να εκραγεί, αποκαλύπτοντας πόσο εφήμερη είναι η ζωή και ο πολιτισμός μας. Η Γη είναι ενιαία και εύθραυστη…
Όλα τα ζωντανά πλάσματα της γης είναι μέλη της ίδιας ορχήστρας, που παίζουν το ίδιο «τραγούδι της ζωής». Αν κάποια εκλείψουν τότε όχι μόνο το τραγούδι σε θα είναι το ίδιο, αλλά η ορχήστρα θα είναι πλέον άχρηστη. Αν, για παράδειγμα, βγάλεις το πλαγκτόν από τον κύκλο της ζωής, τότε τελείωσαν όλα!
Ο άνθρωπος πυροδότησε την 6η μαζική εξαφάνιση ειδών στη φυσική ιστορία του πλανήτη μας. Τα πράγματα όμως και οι ρόλοι μπορούν αλλάξουν. Έτσι, και θα είναι αργά όταν το καταλάβουμε, οι επόμενοι υποψήφιοι προς εξαφάνιση μπορεί να είμαστε εμείς...
Γιώργος Στάμκος
Πηγή: tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου