Πολιτική χαρτογραφία

Όσοι πιστεύουν ότι μία εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, θα είναι βέβαιοι ότι ένας χάρτης αξίζει όσο 2.000 λέξεις. Πιθανότατα, τα μαθηματικά αυτά ισχύουν. Ιδιαίτερα εάν συνεκτιμήσουμε ότι οι χάρτες δεν είναι άμοιροι ιδεολογίας, έστω κι αν προτείνονται σαν αδέκαστες αποτυπώσεις της αντικειμενικής πραγματικότητας, λ.χ. του σχήματος των ηπείρων.

Χρόνια πριν, ο Βαγγέλης Πανταζής έδειξε με το βιβλίο του «Χάρτες και ιδεολογίες: Οι προσανατολισμοί των χαρτών και οι τύχες των λαών» πόσο επηρεάζονται οι αντιλήψεις μας από το τόσο «φυσικό» γεγονός ότι στους χάρτες ο Βορράς είναι πάνω και ο Νότος κάτω. Ο λευκός Βορράς σαν εκ φύσεως ανώτερος, ο μαύρος Νότος σαν (εκ Θεού;) κατώτερος.

Αν είναι μια φορά ιδεολογική η χαρτογραφία, είναι δέκα φορές πολιτικά φορτισμένη η επιλογή των χαρτών που θα δείξουμε και όσων θα παραβλέψουμε. Το ίδιο ισχύει και για τις φωτογραφίες, όπως ξέρουν οι ιδεολογικοί φρουροί της ΕΡΤ, που, συνεχίζοντας ακόμα πιο αλαζονικά μια θλιβερή ιστορία δεκαετιών, τοιχοκόλλησαν τις εντολές τους προς ναυτιλλομένους, καθορίζοντας «τι παίζουμε – τι δεν παίζουμε».

Οι χάρτες έχουν μπει πια και στη Βουλή, όπου άλλωστε μπήκαν και οι χυδαίες αφίσες της ΔΑΠ (αλλά πια θα τις ξεκολλούν οι χρυσοχοϊδοφύλακες των πανεπιστημίων, για να μην προσβάλλεται η δημοσία αιδώς).

Με την πανδημία, ο πρωθυπουργός απέκτησε τη συνήθεια να επιδεικνύει χάρτες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών προς υποστήριξη της πίστης του ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα τον ιό: πράσινοι εμείς, κόκκινοι οι άλλοι, άρα τα πάμε καλύτερα.

Οι 6.000 νεκροί, πάντως, και οι οικογένειές τους δεν έχουν λόγους να αποδεχτούν το τέχνασμα του συγκριτικού βαθμού.

Να συμφωνήσουν, δηλαδή, ότι είναι λογικό και ηθικό να εξισώνεται το «τα πάμε καλύτερα» με το «τα πάμε καλά».

Επικριτέα είναι και η συστηματική αποσιώπηση κάποιων άλλων χαρτών που προέκυψαν επίσης λόγω της πανδημίας. Στον οικουμενικό χάρτη των δημοκρατικών ελευθεριών, που εκπόνησε το Economist Intelligence Unit, το χρώμα της χώρας μας την κατατάσσει στις ελαττωματικές δημοκρατίες.

Η Ελλάδα, η οποία το 2020 βρέθηκε στην 37η θέση δημοκρατικότητας παγκοσμίως, πρέπει να προσπαθήσει πολύ για να πλησιάσει τις μόλις 23 πλήρεις δημοκρατίες.

Η πανεπιστημιακή αστυνομία και η «κανονικοποίηση» της ένστολης βίας που μας έφερε το 2021 μάλλον δεν θα φέρει πόντους. Υμνούνται, βέβαια, σαν «δροσερή πνοή ελευθερίας» αλλά μάλλον στην παγερή «Μήδεια» μοιάζουν.

Παντελής Μπουκάλας

Πηγή: kathimerini.gr