Ο ν. 4555/2018, με τον οποίο έγιναν οι εκλογές του 2019, καθιέρωσε την απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση α' και β' βαθμού. Η μεταρρύθμιση αυτή χαρακτηρίστηκε «ιδιότυπος θεσμικός εκλεκτικισμός» από τον Γ. Σωτηρέλη, καθώς καθιέρωσε μεν την απλή αναλογική στην ανάδειξη των δημοτικών/περιφερειακών συμβουλίων, αλλά όχι και την έμμεση ανάδειξη του δημάρχου/περιφερειάρχη. Κράτησε την άμεση εκλογή τους, ενίσχυσε την εξουσία τους και ταυτόχρονα έδινε μπόνους υπέρ των δημάρχων/περιφερειαρχών στη συγκρότηση νομικών προσώπων και επιτροπών, στο όνομα της διοικητικής αποτελεσματικότητας.
Η νέα κυβέρνηση δεν επέτρεψε σε αυτό το σύστημα διακυβέρνησης να λειτουργήσει. Με συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις το μετέτρεψε σε πλήρως δημαρχοκεντρικό. Αυτό έγινε μέσω της ανακατανομής εξουσίας και της υφαρπαγής αρμοδιοτήτων από τα δημοτικά συμβούλια. Οι διοικήσεις των νομικών προσώπων των δήμων και οι επιτροπές, που έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες, ελέγχονται πλέον από τους δημάρχους, ανεξάρτητα από τον αριθμό των δημοτικών συμβούλων της παράταξής τους. Αρμοδιότητες των εκλεγμένων δημοτικών συμβουλίων μεταφέρθηκαν σε ελεγχόμενα από τους δημάρχους όργανα και κυρίως στις Οικονομικές Επιτροπές, που πλέον διοικούν τους δήμους και στις οποίες, με απαγορευτικό τρόπο, δεν εκπροσωπούνται όλες οι παρατάξεις. Καθιερώθηκε νέος τρόπος ψηφοφοριών, όπου νικητής είναι η πρόταση του δημάρχου, ακόμα και όταν καταψηφίζεται. Εισήγηση, για παράδειγμα, αναμόρφωσης προϋπολογισμού και τεχνικού προγράμματος παίρνει 12 ψήφους υπέρ και 15 κατά. Θεωρείται, όμως, ότι εγκρίθηκε και μάλιστα ομόφωνα, κατά παράβαση κάθε λογικής. Ακυρώθηκε, τέλος, η δειλή ενδοδημοτική αποκέντρωση, καθώς αφαιρέθηκαν οι ισχνές αρμοδιότητες των κοινοτικών συμβουλίων.
Οι παρεμβάσεις αυτές, σε συνδυασμό με την ουσιαστική απουσία ελεγκτικών μηχανισμών, παράγουν στρεβλώσεις, ευνοούν την αδιαφάνεια στην άσκηση εξουσίας, παραβιάζουν τους εκλογικούς συσχετισμούς, όπως αποτυπώθηκαν στη σύνθεση των δημοτικών συμβουλίων, υποβαθμίζουν τον θεσμό της Αυτοδιοίκησης. Παραβιάζουν τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας, που έχει κυρωθεί με τον ν. 1850/1989 και, κυρίως, τη βασική του αρχή, άρθρο 3, σύμφωνα με την οποία «διά της τοπικής αυτονομίας νοείται το δικαίωμα και η πραγματική ικανότητα των ΟΤΑ να ρυθμίζουν και να διευθύνουν, στα πλαίσια του νόμου με δική τους ευθύνη και προς όφελος του πληθυσμού τους, ένα σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων. 2. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από συμβούλια ή συνελεύσεις που αποτελούνται από μέλη εκλεγόμενα με ελεύθερη, μυστική, ίση, άμεση και καθολική ψηφοφορία και που μπορούν να έχουν υπεύθυνα ενώπιόν τους εκτελεστικά όργανα. […]». Παραβιάζουν, τέλος, τον πυρήνα της αστικής δημοκρατίας που θέλει τα εκλεγμένα νομοθετικά σώματα να ρυθμίζουν τα οικονομικά ζητήματα. Οι υφαρπαγείσες αρμοδιότητες πρέπει να επιστρέψουν στα δημοτικά συμβούλια, που είναι η καρδιά των τοπικών κοινωνιών και έχουν δημοκρατική νομιμοποίηση.
Το ΥΠΕΣ έχει δηλώσει την πρόθεσή του να προβεί σε αλλαγές του εκλογικού νόμου, που θα επαναφέρουν την ενισχυμένη αναλογική στη σύνθεση των δημοτικών συμβουλίων και την εξάρτηση της εκλογής των κοινοτικών συμβουλίων, από την παράταξη του δημάρχου. Μόνη εκκρεμότητα είναι αν ο δήμαρχος θα εκλέγεται από την πρώτη Κυριακή με το 40% ή θα απαιτείται το 50%. Οι αλλαγές αυτές θα κάνουν περισσότερο δημαρχοκεντρικό το σύστημα και θα ακυρώσουν την όποια ενδοδημοτική αποκέντρωση υφίσταται.
Η ΚΕΔΕ συναινεί στις κινήσεις του υπουργείου. Αποτελείται κατά τα 2/3 από δημάρχους, ενώ οι κοινότητες δεν εκπροσωπούνται. Πρόκειται, ουσιαστικά, για ένα λόμπι δημάρχων, που ενίσχυσε αν δεν δημιούργησε ο «Καλλικράτης», το οποίο αδυνατεί να εκφράσει τα ελλείμματα δημοκρατίας και εγκατάλειψης της ελληνικής επαρχίας και του αγροτικού χώρου.
Η συζήτηση για νέα χωροταξία και ενδοδημοτική αποκέντρωση απουσιάζει. Ο επανασχεδιασμός, όμως, του Διοικητικού Χάρτη της χώρας, 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση, θα έπρεπε να είναι η μεγάλη κουβέντα της περιόδου, καθώς ο χώρος είναι και παράγει πολιτική.
Η χωρική πύκνωση και η ενισχυμένη αναλογική δεν ήταν πάντα η κύρια επιλογή στα αυτοδιοικητικά πράγματα της χώρα μας.
Στην Ευρώπη ο αριθμός των ΟΤΑ είναι μεγάλος, καθώς επέλεξαν διαδημοτικές μορφές συνεργασίας, που διασφαλίζουν την τοπική δημοκρατία και ταυτότητα. Στην εκλογή των Συμβουλίων επικρατεί το σύστημα της απλής αναλογικής, ενώ η ανάδειξη του δημάρχου γίνεται είτε έμμεσα είτε άμεσα, ανάλογα τη χώρα. Κυρίαρχο σώμα είναι το δημοτικό συμβούλιο, ενώ το ζήτημα της κυβερνησιμότητας έχει απαντηθεί με ισορροπημένη κατανομή εξουσίας σε διάφορα όργανα.
Δημήτρης Α. Δριμής - Δημοτικός σύμβουλος Τριφυλίας, τ. δήμαρχος Αετού
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου