Η ανάδειξη νικητή έστω και με σχετική πλειοψηφία, το άνευ όρων «δώρο» στο νικητή των ⅗ των εδρών στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, η μείωση του αριθμού των εδρών, η θέσπιση ελάχιστου ορίου εκλογής συμβούλου 3% και η μείωση της ποσόστωσης φύλου στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων στο 33%, είναι κάποιες από τις βασικές αλλαγές του νομοσχεδίου με το οποίο η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να αντικαταστήσει το εκλογικό κομμάτι του «Κλεισθένη» που προβλέπει απλή αναλογική στην κατανομή των εδρών.
Μείωση «δεύτερων γύρων» και «δώρο» οι έδρες
Στην Ελλάδα οι "νεοφιλελεύθεροι" χρηματοδοτούνται από το κράτος. Εμείς... από εσάς! Στήριξε την ανεξαρτησία του tvxs.gr, κάνοντας κλικ εδώ.
Το σχέδιο νόμου - στην εκδοχή που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο aftodioikisi.gr την 1η Φεβρουαρίου (βλ. Αρχείο pdf) και σημεία του οποίου διαφημίζει το υπουργείο Εσωτερικών πριν την ανάρτησή του προς δημόσια διαβούλευση - συνιστά σε μεγάλο βαθμό επαναφορά στον εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ του 2006. Ο νόμος εκείνος, επίσης πόνημα κυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας, προέβλεπε ανάδειξη νικητή με ποσοστό 40%. Στο ενημερωτικό υλικό της κυβέρνησης αναφέρεται ότι «με το νέο Σύστημα στους Δήμους θα είχαν εκλεγεί από την Α' Κυριακή το 2019 173 δήμαρχοι και 6 περιφερειάρχες καθώς συγκέντρωσαν ποσοστό μεγαλύτερο από 43%. Με το εκλογικό σύστημα του 2019 εκλέχθηκαν από την Α' Κυριακή 103 δήμαρχοι και 6 περιφερειάρχες».
Η αλλαγή αυτή «πάει πακέτο» με την εξασφάλιση στο συνδυασμό-νικητή των ⅗ των εδρών στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, αντικαθιστώντας την απλή αναλογική. Έτσι κάθε δήμαρχος που έχει εκλεγεί με 43%+1 από τον πρώτο γύρο ή 50%+1 στο δεύτερο, θα ελέγχει πλέον το 60% του συμβουλίου και θα μπορεί να αγνοεί τυχόν ενστάσεις της αντιπολίτευσης, ακριβώς όπως συμβαίνει στην κεντρική πολιτική σκηνή. Μόλις περάσει ο νέος νόμος, οι υποχρεωτικές συναινέσεις και συνεννοήσεις της απλής αναλογικής θα είναι πλέον παρελθόν.
Έχει σημασία να τονιστεί ότι το «δώρο» των ⅗ στο συνδυασμό-νικητή δίδεται χωρίς περαιτέρω όρους. Το σημειώνουμε διότι το προηγούμενο διάστημα υπήρχε η φήμη για θέσπιση επιπλέον όρου σύμφωνα με τον οποίο η διαφορά στον πρώτο γύρο μεταξύ του νικητή που θα λάμβανε 43% και του δεύτερου συνδυασμού να είναι τουλάχιστον 5 μονάδες. Όμως ένας τέτοιος όρος, που θα ενίσχυε σε ένα βαθμό τη δημοκρατικότητα μιας εκλογής με σχετική πλειοψηφία, φαίνεται να μην υιοθετείται τελικά από την κυβέρνηση.
Απευθυνόμενος στο Μάκη Βορίδη κατά τη διάρκεια συζήτησης στη Βουλή, ο τομεάρχης Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Ζαχαριάδης υποστήριξε ότι η κυβέρνηση αλλάζει τον εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ επειδή φοβάται: «Φοβάστε τη συσπείρωση των προοδευτικών δυνάμεων στον δεύτερο γύρο; Ξέρετε ότι η συντηρητική παράταξη στην Ελλάδα ως ρεύμα είναι πάντα συμπαγές, αλλά και πάντα μειοψηφικό; Δεν πιστεύετε στην ανεξαρτησία του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και προσπαθείτε να την προσαρμόσετε ως μικρογραφία της κεντρικής αντιπαράθεσης;», ρώτησε ο κ. Ζαχαριάδης.
Ο υπουργός Εσωτερικών κάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ να περιμένει να ακούσει την κυβέρνηση, καθώς και τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες για το «τι περνάνε» με το προηγούμενο νομοθέτημα. «Θα έρθει στη Βουλή και θα έχουμε χρόνο να τοποθετηθούμε. Δεν προτρέχουμε», είπε ο κ. Βορίδης.
Τί γίνεται με τις κοινότητες
Στο πλαίσιο ενίσχυσης της δύναμης των δημάρχων και περιφερειαρχών, η κυβέρνηση προωθεί επίσης την κατάργηση της επιπλέον κάλπης για τις κοινότητες και τη συμπερίληψη «υποψηφοδελτίων» με τους υποψηφίους για τα συμβούλια των κοινοτήτων στα ψηφοδέλτια των Δήμων. Η αλλαγή αυτή προφανώς συνιστά απλοποίηση της διαδικασίας που είχε ταλαιπωρήσει αρκετούς ψηφοφόρους στις εκλογές του 2019, στερεί όμως τη δυνατότητα που είχε κάθε χωριό να γίνει «γαλατικό», να πάει δηλαδή κόντρα στο πολιτικό ρεύμα της έδρας του δήμου στον οποίο ανήκει.
Σχετικά με τις κοινότητες με πληθυσμό έως 500 κατοίκους καταργούνται οι συνδυασμοί και καθιερώνεται το ενιαίο ψηφοδέλτιο για τα κοινοτικά συμβούλια. Η αλλαγή αυτή ενισχύει τη λογική επιλογής προσώπων και όχι πολιτικών θέσεων στα μικρά χωριά.
Μείωση αντιπροσώπευσης
Το νομοσχέδιο θεσπίζει κατώτατο όριο εκλογής δημοτικού και περιφερειακού συμβούλου το 3% των έγκυρων ψηφοδελτίων, ακριβώς δηλαδή στη λογική των βουλευτικών εκλογών. Παράλληλα επιφέρει σημαντική, και όχι «οριακή» όπως επικοινωνεί η κυβέρνηση, μείωση στον αριθμό των εδρών στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Για παράδειγμα, ενώ στους μεγάλους δήμους της χώρας ο αριθμός των συμβούλων είναι 49, αυτός μετατρέπεται σε 41 για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και 37 για τη Λάρισα. Μεσαίου μεγέθους πόλεις όπως τα Ιωάννινα και η Καλαμάτα θα έχουν στο εξής 33 δημοτικούς συμβούλους από 45 και 41 αντίστοιχα.
Οι αλλαγές αυτές σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι αντιπολιτευόμενες παρατάξεις θα μοιράζονται μόλις τα ⅖ των εδρών, οδηγούν σε σαφή μείωση αντιπροσώπευσης πολιτών και κινήσεων. Οι αλλαγές αφορούν και στις περιφέρειες της χώρας, όμως σε αυτό το επίπεδο έτσι κι αλλιώς ήταν δύσκολη η εκλογή μικρών σε δυνατότητες προβολής και επικοινωνίας συνδυασμών. Η αρνητική, για την ευρύτερη δυνατή εκπροσώπηση, μεταβολή εντοπίζεται κυρίως στο επίπεδο των δήμων όπου μέχρι τώρα συνδυασμοί με μικρές δυνατότητες μπορούσαν να πετυχαίνουν την εκλογή δημοτικών συμβούλων.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητή η μείωση αντιπροσώπευσης όχι μόνο των «μικρών» συνδυασμών αλλά και των αντιπολιτευόμενων, ας υποθέσουμε ότι οι εκλογές στο δήμο της Αθήνας του 2019 γίνονταν με τον «νέο νόμο Βορίδη». Σε αυτό το σενάριο θα προέκυπταν τα εξής:
Ο συνδυασμός «Αθήνα Ψηλά» του Κώστα Μπακογιάννη θα έχανε την νίκη από τον πρώτο γύρο για μόλις 0,35%, δηλαδή για περίπου 800 ψήφους. Με το 42,65% που έλαβε την πρώτη Κυριακή σε συνθήκη απλής αναλογικής κέρδισε 21 στις 49 έδρες στο δημοτικό συμβούλιο, ενώ με τον νέο εκλογικό νόμο για τους ΟΤΑ θα κέρδιζε 25 στις 41. Η Ανοιχτή Πόλη με επικεφαλής το Νάσο Ηλιόπουλο και ποσοστό 16,98%, αντί για 8 στις 49 έδρες που έχει τώρα θα είχε 6 στις 41. Ο συνδυασμός «Αθήνα είσαι εσύ» του Παύλου Γερουλάνου (13,19%) αντί για 6/49 θα είχε 5/41, ο συνδυασμός των Χρυσαυγιτών (10,54%) θα είχε 4/41 αντί για 5 έδρες που έχει τώρα και η «Λαϊκή Συσπείρωση Αθήνας» με επικεφαλής το Νίκο Σοφιανό (7,46%) θα είχε μόλις 2 έδρες από τις 4 που έχει τώρα. Σε αυτό το σενάριο, οι συνδυασμοί με επικεφαλής τους Γιώργο Καραμπελιά, Γιώργο Βουλγαράκη, Βασίλη Καπερνάρο, Πέτρο Κωνσταντίνου και Ντίνα Ρέππα δε θα εκπροσωπούνταν στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας.
Πρέπει να σημειωθεί πως η συγκέντρωση ποσοστού άνω του 3% δεν εξασφαλίζει απαραίτητα έδρα στο συμβούλιο, αντίθετα με το ό,τι συμβαίνει στις εθνικές εκλογές. Αυτό προκύπτει από την πρόβλεψη που θέλει μείωση των προς διάθεση στους αντιπολιτευόμενους συνδυασμούς εδρών προκειμένου να εξασφαλιστεί το δώρο των ⅗ στο νικητή (άρθρο 24, παρ. 3ε). Αν δηλαδή ο νικητής κερδίσει με σχετικά χαμηλό ποσοστό, λίγο πάνω από το 43%, συνδυασμοί με ποσοστό λίγο πάνω από το 3% ενδέχεται να μείνουν χωρίς έδρα.
Μείωση της ποσόστωσης φύλου
Στη λογική της απάντησης που είχε δώσει στο BBC λίγο μετά τη νίκη του στις εθνικές εκλογές του 2019, ότι «δυστυχώς δεν υπάρχουν τόσες γυναίκες που θα ενδιαφέρονταν να ασχοληθούν με την πολιτική», ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του προσανατολίζονται στη μείωση του υποχρεωτικού ποσοστού συμπερίληψης του κάθε φύλου στα ψηφοδέλτια των συνδυασμών. Έτσι από 40% που είναι τώρα, το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει μείωση στο 33% (άρθρο 12 παρ. 7 και άρθρο 47 παρ. 8).
Προκαθορισμένη ημερομηνία εκλογών, 5ετής θητεία
Το σχέδιο της κυβέρνησης για τους ΟΤΑ επαναφέρει την 5ετή θητεία δημάρχων και κοινοταρχών, αντί για 4ετή που είχε καθιερωθεί με τον «Κλεισθένη». Παράλληλα θεσπίζει ημερολογιακό καθορισμό για τις αυτοδιοικητικές εκλογές και προκαθορισμένο χρόνο ανάληψης καθηκόντων από τους εκάστοτε νέους αιρετούς.
Αν λοιπόν το σχέδιο γίνει νόμος του κράτους, οι αυτοδιοικητικές εκλογές από το 2023 θα γίνονται κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα Οκτωβρίου και κάθε πέντε χρόνια. Η ανάληψη των καθηκόντων θα γίνεται την πρώτη ημέρα του κάθε επόμενου από το εκλογικό έτος. Οι επόμενοι δηλαδή αιρετοί θα αναλάβουν την 1η Ιανουαρίου 2024.
Γιάννης Παναγιωτόπουλος
Πηγή: tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου