Oκτώ μήνες μετά το πρώτο κρούσμα της πανδημίας στη χώρα μας έχουμε μπούσουλα για τα τεστ! Ο σχεδιασμός της επιδημιολογικής επιτήρησης βάσει των τεστ, που είναι το βασικό εργαλείο για τον έλεγχο της πανδημίας και εξαιρετικά κρίσιμο για την κατανόηση της διασποράς του ιού και την κατάλληλη αντίδραση, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, άργησε χαρακτηριστικά, αλλά... κάλλιο αργά παρά ποτέ.
Το ΦΕΚ (5198 Τεύχος Β’ 24/11/2020) με ημερομηνία 24 Νοεμβρίου καθορίζει τις «κατηγορίες προσώπων που υποβάλλονται στον συγκεκριμένο τύπο διαγνωστικού ελέγχου». Δίνει κατεύθυνση δηλαδή για το ποιοι θα κάνουν μοριακό έλεγχο με επίχρισμα του ρινοφάρυγγα, ποιοι θα κάνουν μοριακό τεστ με δείγμα σάλιου και ποιοι θα ελέγχονται με τα γνωστά πλέον και πολυδιαφημισμένα ράπιντ τεστ.
Κατ’ αρχάς, τι ισχύει μέχρι στιγμής για τα τεστ; «Ο μοριακός έλεγχος είναι η πλέον αξιόπιστη μέθοδος και εξακολουθεί να αποτελεί “χρυσό κανόνα” για τη διάγνωση της Covid-19», μας θυμίζει η Χρυσούλα Νικολάου, ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής Βιοπαθολογίας-Ανοσολογίας ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Βιοπαθολογίας-Εργαστηριακής Ιατρικής.
Από την άλλη, τα ράπιντ τεστ, μας λέει, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα μοριακά έχοντας το πλεονέκτημα του σύντομου χρόνου, της απουσίας ανάγκης ειδικού εξοπλισμού και του χαμηλού κόστους, ωστόσο «δεν συνιστώνται για έλεγχο σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες (screening test), γιατί έχουν χαμηλή ευαισθησία στους ασυμπτωματικούς φορείς και παρατηρούνται ψευδώς (50%) αρνητικά αποτελέσματα, ενώ την ίδια στιγμή υπάρχει κίνδυνος διασποράς διότι η διαδικασία λήψης και η επεξεργασία του δείγματος απαιτούν κανόνες μοριακών τεχνικών (εργαστήρια με βιοασφάλεια επιπέδου 2)».
Επιστημονικά το ΦΕΚ είναι άρτιο, καθώς αντιγράφει τις οδηγίες του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC). Το ζήτημα που προκύπτει είναι αν έχει αποτιμήσει το υπουργείο Υγείας πόσοι άνθρωποι θα χρειαστεί να υποβάλλονται στα τεστ και πόσα αντιδραστήρια θα χρειαστούμε για να κάνουμε τους απαραίτητους ελέγχους. Εχει εξασφαλίσει το υπουργείο την εφαρμογή της απόφασης ή θα ακολουθήσουμε πάλι το «βλέποντας και κάνοντας» μέχρι να τελειώνουν τα τεστ; Θυμόμαστε το καλοκαίρι που ξέμεινε το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) από τεστ γιατί το υπουργείο Υγείας δεν είχε εξασφαλίσει την προμήθεια επαρκών αντιδραστηρίων για τις ανάγκες της χώρας. Θα συμβεί πάλι το ίδιο;
Ακόμα ένα ερώτημα είναι αν θα πραγματοποιούνται μοριακοί έλεγχοι στα αρνητικά των ράπιντ τεστ. O επιπολασμός του ιού της πανδημίας στη χώρα μας είναι πάνω από 10%, που σημαίνει ότι θα χρειαστούν πολλά τεστ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με τέτοιον επιπολασμό τα αρνητικά τεστ αντιγόνων πρέπει να ελέγχονται και μοριακά, λόγω των ψευδών αρνητικών αποτελεσμάτων που συχνά δίνουν. Δεν μπορούν να στέλνονται σπίτι τους οι άνθρωποι και να συνεχίζεται η διασπορά. Εχει εξασφαλιστεί αυτή η παράμετρος;
Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι το ΕΚΕΑ, το «βαρύ πυροβολικό» σε δυνατότητες διεξαγωγής τεστ της χώρας, με 4 μηχανήματα-θηρία, μπορεί να κάνει 16.000 τεστ ημερησίως! Σήμερα διεξάγει 1.000 τεστ την ημέρα γιατί τόσα αντιδραστήρια του εξασφαλίζει το υπουργείο Υγείας, ενώ από αρχές Δεκέμβρη θα κάνει 500! Λιγότερα τεστ, με τη χώρα στο κόκκινο, τις ανάγκες να έχουν αυξηθεί και έχοντας αποκτήσει πρόσφατα το τέταρτο μηχάνημα! Τι σχεδιασμός είναι αυτός;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το υπουργείο Υγείας πρόσφατα εξασφάλισε δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος δύο μηχανημάτων για μοριακό έλεγχο και 30.000 τεστ τον μήνα. Το Ιδρυμα ωστόσο έθεσε τον έξυπνο όρο τα μηχανήματα να χρησιμεύσουν και μετά τον Covid. Η επιλογή του ΕΚΕΑ, δεδομένου ότι έχει την αιμοδοσία της χώρας, ήταν μονόδρομος. Η συμφωνία έκλεισε τον Αύγουστο: δύο μηχανήματα -ένα στο ΕΚΕΑ, ένα στο ΑΧΕΠΑ- και 30.000 τεστ τον μήνα, δηλαδή 1.000 την ημέρα.
Τα μηχανήματα παραλαμβάνονται τώρα. Από τον Αύγουστο το ΕΚΕΑ, που ήδη είχε τρία μηχανήματα, έκανε τα 1.000 τεστ την ημέρα. Τώρα που το ΑΧΕΠΑ θα ξεκινήσει και αυτό να μπορεί να κάνει τεστ θα ζητήσει τα μισά που του αναλογούν, επομένως το ΕΚΕΑ θα μείνει με τα υπόλοιπα 500. Το περίεργο είναι ότι για το κλείσιμο της συμφωνίας αυτής με τα λιγότερα τεστ που εξασφάλισε ο Μάριος Θεμιστοκλέους αναβαθμίστηκε από τρίτος πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Προμηθειών σε γενικό γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) του υπουργείου Υγείας!
Τι σόι σχεδιασμός είναι αυτός από την πλευρά του υπουργείου Υγείας; Αντί να μετρήσει τα μηχανήματα που διαθέτει πλέον η χώρα και να κάνει κεντρικά διαπραγματεύσεις για αντιδραστήρια, ζητάει μηχανήματα και εξασφαλίζει λιγότερα τεστ! Ομως τα στοιχεία είναι αμείλικτα.
Σύμφωνα με τα κριτήρια του ΠΟΥ, ένα θετικό ποσοστό κάτω του 5% είναι ένας δείκτης ότι η επιδημία είναι υπό έλεγχο σε μια χώρα. Ενας άλλος τρόπος να δει κανείς την έκταση των τεστ σε σχέση με την εξάπλωση του ιού είναι να ρωτήσει πόσα τεστ διεξάγει μία χώρα για να βρει ένα θετικό κρούσμα Covid. Eίναι απλά η αντιστροφή των δεδομένων του δείκτη θετικότητας. Πού βρίσκεται η χώρα μας; Εχει πάρει την κατηφόρα και βρίσκεται στα 8 τεστ (19 Νοεμβρίου) ανά θετικό κρούσμα (ourworldindata.org), την ώρα που ο ΠΟΥ συστήνει 10-30 τεστ ανά επιβεβαιωμένη περίπτωση ως γενικό σημείο αναφοράς επαρκών δοκιμών.
Ντάνι Βέργου
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου