Ορφανοί είναι...

…όσοι δεν ζωντανεύουν τους προγόνους τους. Ετσι γράφει σε κάποιο ποίημά του ο οξύνους και στοχαστικός Μίμης Σουλιώτης που απήλθε νωρίς. Μας το θυμίζει το βιβλίο για το έργο και τον βίο του που κυκλοφόρησε πρόσφατα (Πεχλιβάνη-Κωτόπουλος). Ο ποιητικός λόγος θέτει ένα καίριο ζήτημα, με αφορμή και την επέτειο της φασιστική επίθεσης στη χώρα μας πριν από ογδόντα χρόνια.

Ο ποιητής προφανώς δεν υπαινίσσεται άγονη προσκόλληση στο παρελθόν. Ούτε διακρίνεται ο λόγος του από παρελθοντολαγνεία. Δεν πρόκειται για στερητικό σύνδρομο, αναμεμιγμένο με νοσταλγική εμμονή σε ηρωικά πρότυπα. Ετσι κι αλλιώς ουδείς απ’ αυτούς που κοκκίνισαν το χιόνι στα βουνά της Ηπείρου γεννήθηκε ήρωας. Ηταν το χρέος απέναντι στη δική τους αξιοπρέπεια και η αίσθηση καθήκοντος που τους έκαναν διάφανους στο φως του μέλλοντος. Είναι εκείνη η στιγμή που ο φόβος υποτάσσεται και το αδύναμο σαρκίο αποκτά δύναμη που οι επόμενες γενιές και οι ποιητές το βαφτίζουν γενναιότητα.

Ο ποιητής υπερβαίνει τον εγκλωβισμό των λέξεων σε νοηματοδοτήσεις ευτελείς. Αναβαπτίζονται στον ποιητικό του λόγο, ώστε η έγνοια για τους προγόνους να μην ταυτίζεται με τον αγοραίο χαρακτηρισμό του αναχρονιστικού. Αποκαθαίρονται οι λέξεις του μέσα στη μακρά διάρκεια της ιστορίας, η οποία λακτίζει την εμπάθεια και την προκατάληψη. Επισημαίνει τη ματαιότητα της πίστης σε μια διαρκή εξέλιξη, στην οποία τα παρελθόντα λειτουργούν ως ένα άχθος από το οποίο επιδιώκουν να απαλλαγούν.

Οντως, ο ποιητής, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, αισθάνεται ορφανός στην πορεία του αυτή. Κι αυτό σημαίνει πως δεν έχει ασκήσει αρκούντως τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Νιώθει την ερημία της εποχής του, που φρόντισε να οδηγήσει το παρελθόν στις χωματερές της μνήμης. Μαζί με τα ασημικά και τα έπιπλα του σπιτιού που θεωρήθηκαν αναχρονιστικά, εναπόθεσε στον σκουπιδοτενεκέ φωτεινές μορφές, παραδείγματα αυταπάρνησης, ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας, ακόμη και την ώρα που το ναζιστικό απόσπασμα ήταν έτοιμο να ξεράσει τον θάνατο.

Την ώρα που γίνονταν περισπούδαστες αναλύσεις για το δέον. Για την υπεροπλία του φασισμού. Για την ανάγκη συμμόρφωσης στις εντολές των επιτιθέμενων αρχικά και των κατακτητών αργότερα. Για το τι είναι εθνικισμός και τι πατριωτισμός. Εδωσαν όλα αυτά τα αδύναμα σαρκία τη δική τους απάντηση αφήνοντας παρακαταθήκη την αξιοπρέπεια μες στους αιώνες. Την ώρα που οι «λαδάδες» του τόπου γίνονταν αργυραμοιβοί, αυτοί κατέθεσαν την ψυχή τους στα θεμέλια της μεταπολεμικής χώρας.

Ο φετινός εορτασμός γίνεται στον απόηχο ναζιστικών κρωγμών που ταλαιπώρησαν για αρκετό διάστημα τον δημόσιο βίο. Κι ο στίχος του ποιητή κυκλοφορούσε ανάμεσα σ’ αυτούς που μαζεύτηκαν στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Σαν ένας συνδετικός κρίκος με το παρελθόν. Για να μη νιώθουν ορφανοί.

Ευάγγελος Αυδίκος

Πηγή: efsyn.gr