Η συνήθεια της ανοχής

Πανελλήνιος Διαγωνισμός Υποψήφιων Δικηγόρων, 24, 25, 26 Ιουλίου 2020. Ακούγεται «σοβαρό» και «σπουδαίο», εν πάση περιπτώσει, γεννά στον μέσο κοινωνό προσδοκίες συνέπειας. Τυπικά εξετάζεσαι σε όλα τα βασικά πεδία δικαίου, στον Κώδικα Δικηγόρων και τον Κώδικα Δεοντολογίας, τον οποίο προτείνω σε κάθε πολίτη να ξεφυλλίσει. Η συμμετοχή σου είναι υποχρεωτική για να ασκήσεις το επάγγελμα, απαιτείται δε προηγουμένως 18μηνη άσκηση σε δικηγόρο ή δικηγορική εταιρεία χωρίς καμία υποχρέωση αμοιβής.

Η τιμή της «πιάτσας» είναι 500 ευρώ, μαύρα, αν είσαι δε τυχερός, έχεις επιπλέον και κάρτα μεταφορικών μέσων (!). Δουλεύεις χωρίς ωράριο, γιατί «δεν θα μάθεις αλλιώς», κάνεις δε τον γραμματέα, τον λογιστή, τον καθαριστή και ό,τι άλλο κάτσει, παρά το γεγονός ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας προβλέπει ρητά ότι ο δικηγόρος οφείλει να απασχολεί τον ασκούμενο σε δικηγορικά καθήκοντα και όχι σε υπηρεσίες άσχετες με το αντικείμενο. Ολα τα ανεχόμαστε, άλλοι με λίγο καλύτερες και άλλοι με πολύ χειρότερες συνθήκες.

Ερχεται η ώρα να δώσεις εξετάσεις. Δικηγόρος βέβαια γίνεσαι έπειτα από κανένα χρόνο, μέχρι να βγούνε τα αποτελέσματα και το ΦΕΚ διορισμού σου. Για να συμμετάσχεις στις εξετάσεις καταβάλλεις παράβολα συνολικού ύψους 87,8 ευρώ. Μόνο στην Αθήνα, εξεταζόμασταν 620 άτομα. Το δε ποσοστό αποτυχίας είναι περίπου 3%. Ο κάθε υποψήφιος φυσικά μπορεί να αντιμετωπίσει τις εξετάσεις με όση επιμέλεια θέλει. Είναι άλλωστε μία πολύ καλή ευκαιρία να τα θυμηθείς όλα, τα βασικά τουλάχιστον.

Εστω λοιπόν ότι το νιώθεις, το θέλεις να τις αντιμετωπίσεις κάπως σοβαρά. Δίνεις Παρασκευή, 19.00-21.00, Σάββατο, 09.00-11.00 και 13.00-15.00 και Κυριακή 09.00-11.00 και 13.00-15.00 και ρητώς υποχρεούσαι να εμφανίζεσαι μία ώρα πριν από την κάθε εξέταση. Φτάνεις στη Σιβιτανίδειο Σχολή, όπου διεξάγονται φέτος οι εξετάσεις, και βλέπεις πλήθος ανθρώπων να στέκεται κάτω από τον ήλιο περιμένοντας να ανοίξει η πόρτα. Κι ενώ η ώρα περνάει, ο ήλιος και οι προσδοκίες εξουθενώνουν το σώμα και το μυαλό σου.

Το αδιαχώρητο κατά τη διάρκεια του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Υποψήφιων Δικηγόρων, που έλαβε χώρα στη Σιβιτανίδειο Σχολή το τριήμερο 24-26 Ιουλίου 2020

Κάποια στιγμή ανοίγει η πόρτα και το πλήθος εισέρχεται χωρίς καμία οργάνωση, ως μάζα σωμάτων. Στους τοίχους βλέπεις κολλημένες Α4 με οδηγίες προφύλαξης λόγω κορονοϊού και γελάς, διότι το ότι σε υποβιβάζουν και σε κοροϊδεύουν δεν σε εκνευρίζει πλέον. Το ανέχεσαι. Αλλωστε έχεις συνηθίσει την ανοργανωσιά και τον συνωστισμό της Ευελπίδων και των δημόσιων υπηρεσιών. Η ελάχιστη προσδοκία για οργάνωση που μπορεί να είχες –αν είχες– καταρρέει χωρίς να σου δημιουργείται η ανάγκη να αναζητήσεις ευθύνες ή να αρνηθείς να υποβάλεις τον εαυτό σου σε μια διαδικασία που σε εξευτελίζει ψυχοσωματικά και κοινωνικοπολιτικά. Δεν έχεις δε κουράγιο ούτε να παρατηρήσεις την ιδιαιτερότητα του κτιρίου, η δημιουργία του οποίου αποτέλεσε σπουδαία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Εχεις εξαντληθεί τόσο, που η επιθυμία για παρατήρηση και στοχασμό αδυνατεί να γεννηθεί. Να γράψεις και να τελειώσεις, να εκτελέσεις και να φύγεις. Συνειδητοποιείς ότι έχεις μάθει κι αυτό να το κάνεις πολύ καλά… Οσο λιγότερο σε νοιάζει το πώς, το γιατί και το τι κάνεις, όσο πιο γρήγορα και «σωστά» εκτελείς τόσο «καλύτερα».

Κάθεσαι στο θρανιάκι – πλάκα έχει, σου θύμισε τα σχολικά χρόνια. Αν ήσουν τυχερός, θα είχες και κανένα στιχάκι χαραγμένο πάνω. Αρχίζεις ωστόσο να συνειδητοποιείς ότι δεν υπάρχει κλιματισμός και λες «δεν γίνεται, έτυχα στην ακατάλληλη αίθουσα». Βγαίνεις στον διάδρομο και συνειδητοποιείς ότι καμία αίθουσα δεν έχει κλιματισμό εκτός των τυχερών που είναι στην αίθουσα καθηγητών. «Πώς γίνεται;» αναρωτιέσαι. «Τέλη Ιουλίου αποφάσισαν να διοργανώσουν τις εξετάσεις, δεν γίνεται να μην το προέβλεψαν!» Δυσανασχετείς, ωστόσο περνάει γρήγορα από την άμυνά σου, διότι κι αυτό το έχεις βιώσει επανειλημμένα. Εχεις μάθει να είναι «φυσιολογικό». Βράζεις. Τα θέματα αργούν 20΄, 30΄, 45΄΄. Αρχίζεις και πάλι να ανέχεσαι. Πώς άλλωστε να βγουν τόσες φωτοτυπίες στην ώρα τους...; Το πιο τραγελαφικό είναι ότι ήμασταν υποχρεωμένοι να φοράμε μάσκα καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης, κάτι που φυσικά δεν μπορούσες αντικειμενικά να τηρήσεις.

Αναρωτιέμαι: Τι θα γινόταν αν όλοι απείχαμε από αυτές τις εξετάσεις γιατί μας υποβιβάζουν; Αν απείχαμε από την άσκηση με αυτούς τους όρους επειδή (εκ)βιάζει το όραμά μας; Η πολεμική για την ουσία των πραγμάτων έχει γίνει ιδιωτική μάχη εσωτερικής (αυτο)αμφισβήτησης και ψυχικής καταπίεσης. Ο συμβιβασμός και οι συμβατικές πορείες «επιτυχίας» είναι δεδομένα. Οι διαδικασίες που υποβάλλουμε τον εαυτό μας αφήνουν τελικά το αντίστοιχο αποτύπωμα στα σώματα, στη σκέψη και στη δράση μας.

Από την άλλη, σκέφτομαι συνεχώς τι συμβαίνει τον τελευταίο καιρό με τις αυθαίρετες προσαγωγές και την παράνομη βία, με το απαράδεκτο νομοσχέδιο για τις υπαίθριες συναθροίσεις, με την καταχρηστική επιβολή περιοριστικών όρων, με τις τουλάχιστον ασυνεπείς απαγορεύσεις και αναρωτιέμαι πόσο περήφανη-χαρούμενη μπορώ να είμαι αν διοριστώ τελικά δικηγόρος στο όνομα του κράτους ως συλλειτουργός της Δικαιοσύνης, υπηρετώντας ένα λειτούργημα που αποτελεί θεμέλιο του κράτους δικαίου (άρθρα 1 και 2 του Κώδικα Δικηγόρων).

Φοβάμαι πως η ανοχή μας δεν είναι πια μια συνειδητή στάση που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να δικαιολογηθεί, αλλά μια καλά ριζωμένη βιοπολιτική συνήθεια.

Κωνσταντίνα Μπανταβή - Ασκούμενη δικηγόρος

Πηγή: efsyn.gr