Ιχνη μιας προαιώνιας ανομίας

Tι συνδέει τον χημικό πόλεμο των ΜΑΤ στα νησιά του Αιγαίου και την ΑΣΟΕΕ, τον κουμπουροφόρο «ειδικό φρουρό» σ’ αυτή την τελευταία και τις ρατσιστικές διακηρύξεις του κυβερνητικού εκπροσώπου πως ο εγκλεισμός των «ανάρχως διαβιούντων» προσφύγων αποτελεί την καλύτερη μέθοδο για την πρόληψη μολυσματικών ασθενειών; Μα, φυσικά, η διάχυτη πεποίθηση πως η σύγχρονη ελληνική κοινωνία υποφέρει από μια ενδημική «ανομία», η ιδανική θεραπεία για την οποία βρίσκεται στα αστυνομικά ρόπαλα. Μ’ αυτή την επαγγελία δεν κέρδισε, άλλωστε, ο κ. Μητσοτάκης τις τελευταίες εκλογές;

Πότε όμως ξεκίνησε το κακό; Αν οι νοσταλγοί του Παπαδόπουλου δεν δυσκολεύονται να προσδιορίσουν τις απαρχές του στο 1974, η καθωπρέπει Δεξιά τις τοποθετεί συνήθως στην έλευση της πρώτης ΠΑΣΟΚικής κυβέρνησης, εν έτει 1981. Τα ντοκουμέντα που παρουσιάζουμε σήμερα, από τον Φ.142 της Χωροφυλακής στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ανατρέπουν ωστόσο πλήρως και τις δυο εκδοχές: η ανομία ήταν εδώ, ακόμη κι όταν, ελέω «γύψου», δεν κουνιόταν κυριολεκτικά φύλλο!

Η ανομία του κέντρου

Το πρώτο ντοκουμέντο είναι μια ανώνυμη επιστολή προς τον χουντικό υπουργό Δημοσίας Τάξεως Σπύρο Βελλιανίτη, συνημμένη σε «απόρρητο-προσωπικό» έγγραφο του ίδιου προς τους αρχηγούς της Αστυνομίας Πόλεων και της Χωροφυλακής (Εν Αθήναις 13.1.1972, αρ.πρ. 49 Φ.13/15).

Συνταγμένη από Αθηναίο πολίτη με το μέσο μορφωτικό επίπεδο της εποχής, όπως πιστοποιεί η γνώση κάποιων (κακοχωνεμένων) κανόνων της τότε επίσημης γλώσσας του κράτους που διδασκόταν στη Μέση Εκπαίδευση, δεν αποτελεί μονάχα ζωντανή διάψευση των ιερεμιάδων περί κατάπτωσης του μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων τις τελευταίες δεκαετίες· πιστοποιεί, επίσης, ότι το αίσθημα ανασφάλειας του «μέσου πολίτη» δεν έχει στην πραγματικότητα όρια.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο, όπως έχει (κακο)φωτοτυπηθεί από τον υπηρεσιακό αρχειοθέτη:

«Σεβαστέ μοι κ. Υπουργέ

Τώρα που επέρασαν αι εορταστικαί εκδηλώσεις διά τα 50 χρόνια της Αστυνομίας Πόλεων (που ασφαλώς θα εστοίχησαν ουκ ολίγα χρήματα) πράγματι από της Συστάσεώς της και μέχρι ορισμένου χρόνου προσέφερε ό,τι ήτο υποχρεωμένη να προσφέρη, αλλά από εκεί και εντεύθεν διά να μη είπωμεν μηδέν προσφέρει πολύ ολίγα απ’ ό,τι είναι ως ανωτέρω γράφω υποχρεωμένη να προσφέρη. Τώρα όμως νομίζομεν και έχομεν πεποίθησιν ότι τα πράγματα θ’ αλλάξουν επί της λειτουργίας Σας, τούτο δε μας εγγυάται η πρώτη θέσις Σας ως Επιτρόπου Διοικήσεως που πράγματι θ’ αφίση εποχήν. Σεβαστέ μοι κ. Υπουργέ παντού βλέπει κανείς την έλειψιν του Αστυφύλακος εις τους δρόμους δια να έχωμεν τον φόβον ότι διά κάθε μας κακήν πράξιν θα επέμβη. (Ουδαμού τον βλέπομεν. Βέβαια ιδίως είναι και πολύ αλλά με πολιτικήν περιβολήν) αλλά αυτούς δυστυχώς και ελαχίστους πρέπει να περιμένομεν ότι θα επέμβουν και κ. Υπουργέ μου δεν επεμβαίνουν. Ερχόμενοι επαρχιώται ή και ακόμη Τουρίσται διά να τους ερωτήσουν διά κάτι δεν υπάρχει. Απαντα τα καφενεία των συνοικιών έχουν μεταβληθή σε χαρτοπεκτικάς λέσχας (ένεια δε των Αστυνομικών τούτων Τμημάτων είναι πλησίον εις τα ως άνω καφενεία και βλέπομεν η Γυναίκα να κλαίϊ διά τον άνδρα της, οι γονείς διά τα παιδιά των [...] Μήπως τους βλέπομεν εις την αγορονομίαν σε ότι μαγαζύ, αλλά προπαντός σε Μανάβικα τας τιμάς τας βάζουν μετά την 10ην πρωινήν τότε δηλαδή που η γυναίκα ή αδελφή εργαζομένου έχει είδη ψωνίσει και όσο τον βαστάει η ψυχή του της λέγει ότι πουλάει. (Από Πλατεία Βάθης ο γράφων πήρα σταφύλια κατά τας 7 ώρα Σιδερίτη από 7,80 που επωλείτο 10 μου τα έκαμε, το 4 Αστυνομικόν είναι 100 μέτρα από το μανάβικο αυτό. Ο ίδιος άλλη περίπτωσις από ψυσταριά της οδού Σατωμβριάνδου πήρα κοκορέτσι 13 δρχ βγένοντας το ζύγισα και είδα ότι μου πήραν 3,50 επί πλέον είχα και το χαρτάκι γύρισα και του το είπα πράγμα που δεν έπρεπε ως απεδείχθη διότι ασφαλώς αυτοί θα τηλεφώνησαν. Πήγα στο 4ον και μου είπα[ν] να πάω στην οδό Αιόλου πάο εκεί και τι νομίζετε μου είπαν ότι δεν έχουν ζυγαριά και κατέβηκε ένας αστυφύλαξ και πήγε πού νομίζετε και ζητούσε σ’ ένα καφενείον. Είδα ότι δεν υπάρχει θέλησις και εμονολόγησα διά το κατάντημα, άλλη περίπτωσις. Την ημέραν του Σταυρού 14-9-71 πήγα σ’ ένα φαρμακείον στην οδό Αγίας Ζώνης να πάρω οινόπνευμα καθαρόν, αυτό το μπουκάλι το γέμιζα με 6 δρχ αυτός μου πήρε 7 πάω αμέσως στο Ζ΄ αστυν. Τμήμα εκεί πάλιν συνήντησα ότι είναι αναρμόδιον παρά να πάω στην οδόν Αιόλου δηλαδή να χαλάσω και τα ρέστα δι’ εισιτήρια. Και πόσες άλλες περιπτώσεις που δεικνύουν την αδιαφορίαν τους; ή μήπως θεορείτε ολίγον που δεν ενδιαφέρονται το πώς θα αναρτήσωμεν το εθνικόν μας Σύμβολον (την Γαλανόλευκον) παρά την βλέπετε σε μπαλκόνια εν είδη Συνδόνης κρεμασμένην και την αφήνουν εκεί μετά την εορτήν και απλώνουν ρούχα για [...] αστυφύλακα θα βάλη στη θέσι τους αυτούς τους ελεϊνούς πολίτας και τόσα άλλα.

Αλωστε και τελευταίαι δίκαι Αρχηφυλάκων κ.λπ. επιβεβαιώνουν τη πλημελή υπηρεσία τούτων.

Διατάξατε τους μετά Στολής περιφερομένους άλως πάμε χαμένοι. Μερικά των Τμημάτων ούτε φρουρό στην είσοδό των δεν έχουν πάντοτε».

Στο δικό του έγγραφο, ο υπουργός αποφαίνεται ότι «τα εν τη επιστολή διαλαμβανόμενα έχουσι δόσιν αληθείας»· καταθέτει δε συμπληρωματικά την «προσωπική» διαπίστωσή του, πως «η κατάστασις από πλευράς αστυνομεύσεως της Χώρας χωλαίνει αισθητώς, με αποτέλεσμα να δημιουργήται εις τους πολίτας η εντύπωσις ότι η Αστυνομία δεν εκπληροί την αποστολήν της». Ακολουθεί η εντολή «ίνα συντόμως επιτευχθή υψηλόν επίπεδον αστυνομεύσεως», μαζί με την απειλή για «αυστηρά μέτρα κατά των μη συμμορφωθησομένων Οργάνων».

Ταξική πάλη στην πισίνα

Ο φάκελος δεν μας διαφωτίζει αν, μετά τη δυναμική παρέμβαση ανωνυμογράφου και υπουργού, οι συνοικιακές ψησταριές της πρωτεύουσας ζύγιζαν πλέον σωστά το κοκορέτσι. Περιέχει όμως ένα ακόμη ντοκουμέντο που πιστοποιεί πως, απεναντίας, πίσω είχε η Μεταπολίτευση την ουρά.

Στις 23/7/1980, η επιστολή κάποιου Μιλτιάδη Μ. από την Κηφισιά προς το Αρχηγείο Χωροφυλακής καταγράφει τη ραγδαία προέλαση της («ταξικά μεροληπτικής») ανομίας στο λεκανοπέδιο, την παράλυση των σωμάτων ασφαλείας και τη διάχυτη ανασφάλεια των πολιτών −έναν ολόκληρο χρόνο προτού η Ν.Δ. παραδώσει την εξουσία στο ΠΑΣΟΚ:

«Κύριοι,

Με αγανάκτηση θέλω να σας γνωρίσω το παρά κάτω γεγονός.

Κατοικώ στην Κηφισιά, οδός Κοραη 7β, συγκρότημα τριών πολυκατοικιών που έχει στον κήπο πισίνα κολυμβήσεως.

Την Κυριακή, 20/7/80, κατά τις 11 το βράδυ, ομάδα από αρκετά νεαρά άτομα -για δεύτερη φορά- ήρθαν και με κραυγές και φωνές άρχισαν να κολυμπούν στην πισίνα, στην οποία φεύγοντας πέταξαν πέτρες, σκουπίδια και ό,τι άλλο μπορείτε να φαντασθήτε.

Στις παρατηρήσεις μας δεν έδωσαν καμιά σημασία και ο θόρυβος αύξανε έως ότου έφυγαν. Εν τω μεταξύ και επί είκοσι λεπτά της ώρας προσπαθούσα να πάρω το 109 [την «Αμεση Δράση» της Χωροφυλακής] που διαρκώς βούιζε. Πήρα το 100 [της Αστυνομίας Πόλεων] απ’ όπου μου είπαν να επιμένω στο 109. Επέμεινα ακόμη περίπου ένα τέταρτο, αλλά δεν πήρα καμμιάν απάντηση.

Επειδή το γεγονός αυτό συμβαίνει για δεύτερη φορά και επειδή και την πρώτη φορά δεν μπόρεσα να πιάσω το 109, σας ρωτώ ποια είναι η ασφάλεια που υπάρχει στα Προάστεια, ποια είναι η σκοπιμότητα του 109 και πώς θα μπορούμε να έχουμε μια άμεση βοήθεια σε περίπτωση ατυχήματος ή επαναλήψεως γεγονότων σαν τα παρά πάνω.

Περιμένοντας απάντησή σας, σας ευχαριστώ».

Επιμέλεια: Τάσος Κωστόπουλος

Πηγή: efsyn.gr