Δυο περίπου χρόνια, επιστολές που έμειναν αναπάντητες, δυο επίσημα αιτήματα κατάθεσης εγγράφων και τελικά μια προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, απαιτήθηκαν ώστε η αρμόδια επιτροπή Ελέγχου της Βουλής να δώσει τα στοιχεία για τα οικονομικά των κομμάτων που ζήτησε το Vouliwatch. Στοιχεία που τελικά είναι αποκαλυπτικά τόσο των μη σύννομων τρόπων χρήσης της κρατικής χρηματοδότησης από πολιτικά κόμματα, όσο και της αδιαφάνειας και ατιμωρησίας που προκύπτουν από τις διαδικασίες που ακολουθούνται στην ελληνική Βουλή.
Για παράδειγμα. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του Vouliwatch, η Νέα Δημοκρατία έλαβε σχεδόν 1 εκατομμύριο ευρώ για ερευνητικούς σκοπούς κατά τα έτη (2016 - 2017) και παρανόμως τα διέθεσε για να εξυπηρετήσει χρέη της στις Τράπεζες και το Δημόσιο. Το 2015 διέθεσε για τον ίδιο ακριβώς λόγο το ποσό των 350.997,95 ευρώ από την κρατική επιμορφωτική δαπάνη. Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ από τη συνολική κρατική επιμορφωτική δαπάνη που έλαβε για το 2015, ξόδεψε ποσό 199.191,51 ευρώ για πληρωμή μισθοδοσίας προσωπικού. Για τον ίδιο λόγο η «ΔΡΑΣΗ» ξόδεψε τη συνολική κρατική επιμορφωτική της χρηματοδότηση, ύψους 4.996 ευρώ. Επιπροσθέτως σχεδόν όλα τα κόμματα δεν διακίνησαν τα έσοδα ή τις δαπάνες τους μέσω των ειδικών τραπεζικών λογαριασμών που προβλέπει ο νόμος. Για το 2015 η Επιτροπή δεν αναφέρει ποσά, ενώ για το 2016 και 2017 αναφέρει ότι πρόκειται για ποσά από 1.000 μέχρι 500.000 ευρώ.
Τρεις εκθέσεις και μια «Οδύσσεια»
Ξετυλίγοντας το κουβάρι από την αρχή. Η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να δημοσιεύει τα αποτελέσματα του ελέγχου που διενεργεί στα οικονομικά των κομμάτων τα οποία λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση. Μέχρι σήμερα, έχει δημοσιεύσει συνολικά τρεις ετήσιες εκθέσεις για τα έτη 2015, 2016 και 2017 αντίστοιχα. Και στις τρεις αυτές εκθέσεις, η Επιτροπή, ενώ διαπίστωνε γενικά παραβάσεις της νομοθεσίας από τα κόμματα δεν έδινε αναλυτικά στοιχεία και έκανε απλές συστάσεις, χωρίς να επιβάλει κυρώσεις.
Όπως αναφέρει στο tvxs.gr, ο Στέφανος Λουκόπουλος, εκτελεστικός διευθυντής της ερευνητικής ομάδας του Vouliwatch, «η ιστορία ξεκινάει περίπου πριν από δυο χρόνια, όταν η επιτροπή Ελέγχου έδωσε στη δημοσιότητα την πρώτη της έκθεση για το οικονομικό έτος 2015. Η έκθεση ήταν ελλιπέστατη. Μιλάμε για δυο - τρεις σελίδες το πολύ. Εντόπιζε μεν κάποια προβλήματα και παρατυπίες - παρανομίες, δεν ανέφερε όμως, ούτε ποια κόμματα παρανόμησαν και κακοδιαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα, ούτε και για τι ποσά δημοσίου χρήματος επρόκειτο. Αυτό είναι που μας οδήγησε στο να προχωρήσουμε την διαδικασία. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν τέτοιες κραυγαλέες περιπτώσεις και να μην υπάρχει σωστή ενημέρωση προς τα έξω».
Το Vouliwatch ξεκίνησε με μια επιστολή στην επιτροπή Ελέγχου ζητώντας αναλυτικά τα στοιχεία για την χρήση εκ μέρους των κομμάτων της κρατικής χρηματοδότησης για ερευνητικούς σκοπούς. Η Επιτροπή απάντησε μετά από πολύ καιρό «λέγοντας μας στην ουσία ότι δεν μπορούν να μας τα δώσουν», εξηγεί ο κ. Λουκόπουλος. «Προσπαθήσαμε να πιέσουμε κι άλλο αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση. Οπότε αυτό που κάναμε για να τους ‘δέσουμε’ νομικά ήταν να καταθέσουμε ένα επίσημο αίτημα, το λεγόμενο αίτημα κατάθεσης εγγράφων, το οποίο ουσιαστικά και βάση νόμου αναγκάζει την εκάστοτε αρχή να δώσει κάποια απάντηση εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος».
Το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα των 30 ημερών πέρασε χωρίς απάντηση. Το Vouliwatch αποφάσισε να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της Επιτροπής στη βάση της μη ανταπόκρισης στο αίτημα κατάθεσης εγγράφων. Η δικάσιμος ορίστηκε για τις 8 του περασμένου Οκτωβρίου. Μόνο τότε και για να απεμπλακεί από τη δικαστική περιπέτεια η νομική υπηρεσία της Βουλής επικοινώνησε με την μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία ζητώντας να διακόψει τη διαδικασία διότι θα της παραχωρήσει τα στοιχεία που ζήτησε. «Έτσι πήραμε τα πρώτα στοιχεία που αφορούσαν στις εκθέσεις του 2016 και 2017. Τα στοιχεία για το 2015 δεν τα έστειλαν καν. Έτσι κι εμείς στείλαμε ξανά αίτημα κατάθεσης εγγράφων στις αρχές Νοέμβρη. Αυτή τη φορά λάβαμε απάντηση σε μια εβδομάδα».
Στοιχεία… κακοδιαχείρισης, αδιαφάνειας και ατιμωρησίας
Αυτό που προκύπτει από τα στοιχεία που παραχώρησε μετά κόπων και βασάνων η Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής για την έκθεση του 2015 είναι ότι τα περισσότερα πολιτικά κόμματα δεν διακίνησαν ως όφειλαν από το νόμο το σύνολο των εσόδων ή δαπανών τους μέσω ειδικών τραπεζικών λογαριασμών. Τα ποσά εδώ δεν αναφέρονται. Σε αυτή την περίπτωση ο νόμος προβλέπει ότι η Επιτροπή μπορεί να επιβάλλει πρόστιμο μέχρι το 50% της τελευταίας κάθε φορά καταβληθείσας σε αυτά τακτικής χρηματοδότησης. Η Επιτροπή, όμως, αποφάσισε να μην επιβάλει κανένα πρόστιμο με την αιτιολογία ότι ήταν προεκλογική περίοδος το 2015, ότι τα κόμματα δεν είχαν οργανωμένα λογιστικά πρότυπα και δεν πρόλαβαν να συμμορφωθούν στις νομοθετικές διατάξεις. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι και στις εκθέσεις για το 2016 και 2017 καταγράφηκε ακριβώς το ίδιο παράπτωμα ενώ οι κυρώσεις… αναζητούνται.
Για τη χρήση της χρηματοδότησης για ερευνητικούς και επιμορφωτικούς σκοπούς παρατηρήθηκε ακριβώς το ίδιο φαινόμενο. Το 2015, αρκετά κόμματα δεν έκαναν χρήση του συνόλου της χρηματοδότησης και τη μετέφεραν στο επόμενο έτος, ενώ Δράση και ΠΑΣΟΚ χρησιμοποίησαν ποσά για μισθοδοσία και η ΝΔ για δανειακές υποχρεώσεις. Ο νόμος ορίζει ότι αν τα χρήματα αυτά δεν διατεθούν για επιμορφωτικούς σκοπούς, τα κόμματα οφείλουν να τα επιστρέψουν στο Δημόσιο Ταμείο και, εάν δεν το πράξουν, οφείλει η Επιτροπή να τους ζητήσει να τα επιστρέψουν. Σύμφωνα με το Vouliwatch, η Επιτροπή δεν επέβαλε καμία κύρωση και έκανε συστάσεις στα κόμματα να συμμορφωθούν γιατί στο μέλλον θα επιβληθούν κυρώσεις. Τα έτη 2016 και 2017 θεωρούνται… μέλλον σε σχέση με το 2015, ωστόσο, αυτό που συνέβη είναι ότι τα κόμματα προχώρησαν στις ίδιες παρατυπίες, χωρίς και πάλι να αντιμετωπίσουν κυρώσεις.
«Τα τελευταία πέντε χρόνια που ασχολούμαστε με αυτά τα ζητήματα έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη μιας κουλτούρας διαφάνειας στο πολιτικό σύστημα. Δεν δίνεται η δέουσα σημασία στην ανοιχτότητα και στην πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία. Αυτό δεν ήταν μεγάλη έκπληξη. Αυτό που μας εκπλήσσει όμως δυσάρεστα είναι το γεγονός ότι δεν επιβλήθηκαν κάποιες κυρώσεις, ειδικά από τη στιγμή που η επιτροπή Ελέγχου δεν αποτελείται μόνο από πολιτικά πρόσωπα αλλά και από μέλη του δικαστικού σώματος. Αυτό ήταν μια μικρή έκπληξη», αναφέρει σχετικά στο tvxs.gr, ο Στέφανος Λουκόπουλος.
Το δικαίωμα της πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία
Το δικαίωμα της πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία είναι θεμελιώδες και το έχει ο κάθε πολίτης. «Είναι ένα από τα θέματα που προσπαθούμε να προωθήσουμε. Στην Ελλάδα ενώ υπάρχει η σχετική νομοθεσία πολλοί δεν γνωρίζουν αυτό τους το δικαίωμα. Ακόμη και πολλοί δημοσιογράφοι δεν το ασκούν. Με αυτό τον τρόπο θέλαμε λοιπόν να προωθήσουμε και το δικαίωμα της πρόσβασης στη δημόσια πληροφορία δημιουργώντας κάποια στάνταρτ. Κάτι που όπως φαίνεται δούλεψε αφού η δεύτερη απάντηση της επιτροπής Ελέγχου ήρθε πολύ πιο γρήγορα από την πρώτη», σημειώνει ο κ. Λουκόπουλος.
Δώρα και επιδόματα λείπουν από το site της Βουλής
Οι δυσκολίες πρόσβασης στην πληροφορία δεν είναι κάτι που εξαντλείται στην επιτροπή Ελέγχου της Βουλής. «Αυτή η περίπτωση επειδή ακριβώς αφορά τα οικονομικά των κομμάτων θεωρούσαμε ότι θα είναι η πιο δύσκολη. Αλλά τελικά δεν ήταν. Κατά καιρούς έχουμε αιτηθεί πρακτικά συναντήσεων υπουργών με διάφορους φορείς που κάνουν lobbing, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας σε επίπεδο υπουργείων. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πήραμε απαντήσεις. Κυρίως γιατί δεν τηρούν πρακτικά, κάτι που θα έπρεπε», εξηγεί ο Στέφανος Λουκόπουλος.
«Υπάρχουν κι άλλες περιπτώσεις πιο κραυγαλέες που τις κυνηγάμε και φαντάζομαι θα έχουμε εντός των επόμενων μηνών κάποιο αποτέλεσμα. Μία έχει να κάνει με τη λίστα δώρων που διατηρεί η Βουλή. Βάση του Κανονισμού της Βουλής, οι βουλευτές είναι υποχρεωμένοι να δηλώνουν τα δώρα που λαμβάνουν. Αν αυτά είναι αξίας άνω των 200 ευρώ πρέπει και να τα δηλώνουν και να τα αιτιολογούν κιόλας. Αυτό που υποψιαζόμαστε εμείς είναι ότι δεν τηρείται αυτή η λίστα. Οπότε ζητήσαμε από την αρμόδια επιτροπή πρώτον να αναρτήσει την επικυρωμένη λίστα στο site της Βουλής για να μπορεί να τη δει ο κόσμος και να μας δώσει ότι στοιχεία υπάρχουν σε αυτή. Αυτό το ξεκινήσαμε πέρσι. Δεν έχουμε λάβει απάντηση και πριν μια εβδομάδα στείλαμε αίτημα κατάθεσης εγγράφων, οπότε αναμένουμε κάποια αντίδραση. Το άλλο που εκκρεμεί έχει να κάνει με τα επιδόματα και τα βοηθήματα που λαμβάνουν οι βουλευτές. Στο site της Βουλής αναφέρονται τρία - τέσσερα ενώ είναι πολύ περισσότερα. Το πρώτο μας αίτημα είναι να φαίνονται τα στοιχεία αυτά στο site της Βουλής και το δεύτερο είναι να μας στείλουν τη λίστα με τα επιδόματα αλλά και ποιοι βουλευτές κάνουν χρήση αυτών, ώστε να κάνουμε κάποια έρευνα. Κι εδώ δεν απάντησαν και στείλαμε αίτημα κατάθεσης εγγράφων».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου