Στις 8 Σεπτεμβρίου, της Γεννήσεως της Θεοτόκου, γιορτάζει το τριπλό προσκύνημα της Παναγιάς Κωλοπανούς (παλιό πέτρινο, μεταγενέστερο κεραμικό και νεότερο τσίγκινο), που βρίσκεται δίπλα από τον πλάτανο του απέναντι κτήματος των εγκαταστάσεων του υποσταθμού της ΔΕΗ, βόρεια από το εγκαταλειμμένο χωριό Σουμούρια της Καλλονής Λέσβου.
Το προσκύνημα ονομάστηκε Παναγιά Κωλοπανού από το έθιμο των γυναικών της περιοχής να το επισκέπτονται μαζί με τα παιδιά τους την ημέρα της Γέννησης της Θεοτόκου και να ανάβουν το καντήλι του αποθέτοντας και δένοντας στα κλαδιά του πλάτανου κυρίως τα πρώτα «κωλόπανα» του νεογέννητου παιδιού τους, «για να το έχει η Παναγιά καλά», διατηρώντας ένα έθιμο που παραπέμπει στη λατρεία της αρχαίας θεάς Ειλείθυιας, της προστάτιδας του τοκετού.
Η θεά Ειλείθυια αναφέρεται από τον Πλάτωνα στο «Συμπόσιο» ως δεύτερη συνοδός της θεάς Καλλονής με τη φράση: «Ως Μοίρα λοιπόν (θεά του Πεπρωμένου) και ως Ειλείθυια (θεά του Τοκετού) επιστατεί στη γένεση η Καλλονή» και το παραπάνω έθιμο παραπέμπει επίσης στη λατρεία της αρχέγονης θεάς της Αφροδίτης-Καλλονής, στην αρχαία Πύρρα του ομώνυμου Κόλπου.
Η θεά Ειλείθυια είναι εκείνη που βοήθησε τη Λητώ να γεννήσει στη Δήλο τον κυνηγημένο από την Ηρα δίδυμο καρπό του Δία, την Αρτεμη και τον Απόλλωνα, και να μεταδώσει τα μυστικά του αίσιου τοκετού στην Αρτεμη, η οποία μόλις γεννήθηκε βοήθησε στη γέννηση του αδελφού της με αποτέλεσμα, όπως γράφει ο Ιωάννης Κακριδής στην «Ελληνική Μυθολογία»: «Μόλις οι γυναίκες γλίτωναν από τα βάσανα και τους κινδύνους της γέννας, πρόσφεραν γυναικείες φορεσιές στην Αρτεμη. Στη Βραυρώνα της Αττικής αφιέρωναν στη θεά τα ρούχα των γυναικών που είχαν πεθάνει στη λοχεία. Στον ναό της εκεί υπηρετούσαν κοριτσάκια από πέντε έως δέκα χρονών με το όνομα άρκτοι».
Ενα παρόμοιο έθιμο διατηρείται στον τάφο της Παναγίας στην καθολική εκκλησία, δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο της Εφέσου, όπου λατρεύτηκε η Πολύμαστος Εφεσία, η προστάτιδα των βρεφών, στην οποία οι Μεγάβυζοι ιερείς μετέφεραν τα βρέφη για να τα ευλογήσει, εκεί όπου σήμερα οι επισκέπτες στερεώνουν στο επί τούτω εγκατεστημένο μεταλλικό τετράγωνο πλέγμα λευκά μικρά μαντίλια που διαθέτουν οι εκεί μικροπωλητές.
Στη Λέσβο υπάρχουν κι άλλες παρόμοιες λατρείες, όπως εκείνη του Τζατζαλιάρη, δίπλα από το εξωκλήσι του αγίου Θεράποντος, που αντικατέστησε τον Ασκληπιό, στην είσοδο των εγκαταστάσεων της ιαματικής πηγής στα Θέρμα του Κόλπου Γέρας, όπου οι περαστικοί αποθέτουν και στερεώνουν στα κλαδιά του απέναντι θάμνου της μυρσίνης ρούχα ανδρών, γυναικών ή παιδιών, τα αποκαλούμενα «τζάτζαλα», προκειμένου να γίνει καλά ή να μην αρρωστήσει εκείνος που τα χρησιμοποιούσε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου