Η δήθεν ιδιωτική ελληνική τηλεόραση δεν είναι «ιδιωτική», μια που η ύπαρξή της έχει βασιστεί πάνω στις διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις των ιδιωτών ιδιοκτητών της από τους φορολογούμενους, δηλαδή από τον ελληνικό λαό.
Αυτή είναι άλλη μια φαντασίωση, που την καταπίνει αμάσητη εκείνο το προβατοποιημένο ελληνικό κοινό, που έχει μάθει να σκέφτεται σχεδόν μόνο με το συναίσθημα, έχοντας εξορίσει την όποια λογική σκέψη στο υπερπέραν. Ωστόσο δεν είναι αυτό το μεγαλύτερο κακό. Πολύ μεγαλύτερα είναι η διάλυση του εκπαιδευτικού χαρακτήρα της τηλεόρασης, η αποσύνθεση των κοινών κωδίκων επικοινωνίας (κύριο προϊόν του πλήθους των «ιδιωτικών» σταθμών) και η επικράτηση του κοινωνικού κιτς.
Η τηλεόραση αφορά τις μάζες των ανθρώπων που δεν θρέφονται μόνο με τον άρτο. Οπως και η ελληνική δημόσια τηλεόραση και η «ιδιωτική» θα έπρεπε να διαθέτει μια ποικιλία προγραμμάτων. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάρα πολλά χρόνια τώρα, σχεδόν από τις πρώτες της στιγμές. Γιατί οι κοινοί κώδικες των τηλεοπτικών κοινών έχουν αποσυντεθεί και στο κενό αυτό έχει εισχωρήσει το ατέλειωτο κιτς που προβλήθηκε πολύ στα χρόνια του ψευδεπίγραφου εκ-συγχρονισμού.
Μια που η «ιδιωτική» τηλεόραση υπάρχει μόνο για τη δημιουργία κέρδους για τους καναλάρχες και τους διαφημιστές, μέσα από την εξαργύρωση της τηλεθέασης, που βασίζεται στη διαμόρφωση από το ακροατήριο επιλογών τηλεθέασης που συγκροτούν αισθητικά αλλά και με εκπαιδευτική πρόθεση το ατέλειωτο κιτς, τη συνεχή επανάληψη της ίδιας πλοκής (πράγμα που καταλαβαίνουν οι εξασκημένοι τηλεθεατές), αλλά με διαφορετικά πρόσωπα (ώστε να τονίζεται η διαφορά). Υποτίθεται πως αυτό διαμορφώνει διαφορετικά προγράμματα.
Έτσι, η «ιδιωτική» τηλεόραση έχει γίνει μια πασαρέλα εμπορευμάτων, διαφόρων μαρκών που ήδη έχουν αρχίσει να εξαϋλώνονται στα χρόνια της λιτότητας, μικρομέγαλων φαντασιώσεων κατανάλωσης από μάζες που είχαν συγκροτήσει μια αισθητική δυσανάλογη με τις αντιληπτικές δυνατότητές τους, μια πασαρέλα αναγνωρισιμότητας και διαμόρφωσης εικόνας μέσα από τις δημόσιες σχέσεις, μιας αισθητικής που οδηγεί στο περιοδικό «Κλικ» και στο λάιφ στάιλ, αλλά κυρίως σε όνειρα ευδαιμονισμού και εξατομίκευσης, που τώρα πλέον είναι τόσο αναγκαία για την κοινωνία της κατανάλωσης, που βρίσκεται σε φάση της φτωχοποίησής της (Αφού δεν το ζούμε, τουλάχιστον ας το φαντασιωνόμαστε).
Ο ευδαιμονισμός μέσω του συνεχώς διαφημιζόμενου από το τότε πολιτικό προσωπικό, εκ-συγχρονιστικού Χρηματιστηρίου, σε ένα κοινό που νόμιζε πως βρήκε για πάντα το Κέρας της Αμάλθειας, μη γνωρίζοντας βέβαια τίποτα από τα Λαυρεωτικά, τον «εθνικό ευεργέτη» Συγγρό, τον βασιλέα Γεώργιο Α' και τον σπεκουλαδόρο Σερπιέρι, και το τι πραγματικά έγινε στην Αθήνα σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια πριν.
Και το «περιβάλλον» της «ιδιωτικής» τηλεόρασης είναι ολικά αποστειρωμένο· οι χώροι που παρουσιάζει είναι αψεγάδιαστοι, οι ανισότητες είναι ανύπαρκτες, δεν υπάρχουν αντιφάσεις ή άτυχα περιστατικά. Ολα είναι λαμπερά και υπέροχα, σαν σε όνειρο. Υπάρχει μονάχα ροή - το ένα πρόγραμμα διαδέχεται το άλλο, όπως και οι πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές τους, που και αυτοί με τη σειρά τους διαρκώς ανανεώνονται, σχεδόν σαν να μην υπήρξαν ποτέ στο παρελθόν. Με πλήρη έλλειψη χιούμορ. Ο άχρονος χρόνος. Οι τηλεπερσόνες αποτελούν αενάως αναλώσιμα όντα. Ανδρείκελα σαν τον Φασουλή και σκιές σαν τον Καραγκιόζη παίρνουν ανθρώπινη μορφή και μετασχηματίζονται σε ανθρώπους με σάρκα και οστά που σκαρώνουν διάφορες αφηγήσεις για τα πάντα.
Οι λύσεις της «ιδιωτικής» τηλεόρασης ποτέ δεν πρέπει να είναι πολύπλοκες. Σαν κάποιες διαφημίσεις στο Διαδίκτυο, που ισχυρίζονται «πως μαθαίνετε έξι ολόκληρες ξένες γλώσσες, αν φοράτε αυτά τα μαρκούτσια στο κεφάλι σας για μια βδομάδα». Υπάρχει μια αφήγηση απλών λύσεων σε ιδιαίτερα πολυδιάστατα προβλήματα που θα πρέπει να αναλυθούν σε βάθος ώστε να αρχίσουν να γίνονται κατανοητά. Απλές λύσεις που συνδυάζονται με θεωρίες συνωμοσίας και με την προσφυγή στο θυμικό.
Ασφαλώς ο Φασουλής και ο Καραγκιόζης αποτελούν πολύ αξιόλογα και σεβαστά μέλη της λαϊκής κουλτούρας και χάνουν μεγάλο μέρος της αύρας τους στην ελληνική «ιδιωτική» τηλεόραση με το να γίνουν και αυτοί ζωντανές τηλεπερσόνες και να εκχυδαϊστούν.
Θα μπορούσαμε να ορίσουμε αυτό που παριστάνει την «ιδιωτική» τηλεόραση στην Ελλάδα σαν ένα σύνολο που περιλαμβάνει ατάκες, πόζες, τηλεπερσόνες και σκουπίδια (αυτό που είναι γνωστό σαν trash- βλέπε για παράδειγμα την Αννα Γούλα στο You Tube), ενημέρωση που δεν τηρεί τους βασικούς δημοσιογραφικούς κανόνες, χυδαία ψέματα που καθυστερούν απίστευτα να επανορθωθούν από τους αυτουργούς τους και που περιέχει διαρκώς φαντασιώσεις. Ενα λασπώδες μείγμα που κρατά τα ακροατήριά της σε μια κατάσταση παλιμπαιδισμού, ούτως ώστε να αποθεώνει τους τηλεοπτικούς Φασουλήδες και Καραγκιόζηδες, μη θέλοντας να γνωρίζει πραγματικά αυτούς που βρίσκονται πίσω από τον μπερντέ, σε μια διαρκή κατάσταση εθελοτυφλίας.
Σε αυτά τα τελευταία εντοπίζεται και η καθαρά πολιτική χρήση της ελληνικής οιονεί ιδιωτικής τηλεόρασης. Στην παραγωγή ακροατηρίων χωρίς γνώση της Ιστορίας, α-πολιτίκ, έτοιμων να χάψουν ό,τι τους πουν, όσο ηλίθιο και αν είναι.
Μανώλης Χαιρετάκης - ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου