Κυκλοφορούν πολλά φαντασιοκοπήματα για το χρήμα και η απροσμέτρητη άγνοια πάρα πολλών ανθρώπων τους καθιστά πανεύκολα θύματα των κάθε είδους λαοπλάνων, ενώ οι αρχές της οικονομίας θα έπρεπε να είναι ένα από τα κύρια μαθήματα των παιδιών ήδη από το Δημοτικό, αν όχι από το νηπιαγωγείο. Για παράδειγμα, η κυρία Τερέζα Μέι (Αγγλίδα τέως πρωθυπουργός) έλεγε σε αυτούς που ζητούσαν αυξήσεις ότι τα δέντρα δεν παράγουν χρήμα.
Ένα από τα φαντασιοκοπήματα αυτά ισχυρίζεται ότι το χρήμα αναδύθηκε από μια προηγούμενη φάση της οικονομίας της αγοράς που βασιζόταν στον αντιπραγματισμό, δηλαδή την ανταλλαγή μεταξύ ειδών: μια κουβέρτα ανταλλάσσεται με δύο ζευγάρια παπούτσια. Ενα άλλο φαντασιοκόπημα προσπαθεί να μας πείσει πως το χρήμα κατασκευάστηκε από πολύτιμα μέταλλα. Αν προχωρήσουμε σε μια αποκωδικοποίηση της έννοιας (όπως έλεγε ο κυνικός φιλόσοφος Αντισθένης, «αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις»), φτάνουμε σε συμπεράσματα πολύ κοντά στη (σημερινή) πραγματικότητα.
Τα τραπεζογραμμάτια, που είναι έγγραφη υπόσχεση πληρωμής, προέκυψαν από τις ανάγκες του εμπορίου κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα. Τα χρησιμοποιούσαν λ.χ. για να αποδεχθούν/αναγνωρίσουν την παραλαβή δανείων, με την υποχρέωση της αποπληρωμής τους μέσω των κερδών των μελλοντικών εμπορικών συναλλαγών. Και όταν τα τραπεζογραμμάτια αυτά καλύπτονταν από πολύ γνωστές και αποδεκτές τράπεζες (σαν την Τράπεζα της Αγγλίας) ισοδυναμούσαν με νόμισμα. Τα τραπεζογραμμάτια αυτά δεν αντισταθμίζονταν με κάτι που κατά κοινή παραδοχή να διαθέτει αξία.
Αυτό που διατηρεί στα χρόνια μας την ύπαρξη του χρήματος είναι η σχέση του με το χρέος [η υπόσχεση ότι σε κάποιο συγκεκριμένο (;) χρονικό διάστημα αυτό το χρέος θα ξεπληρωθεί με τόκο]. Το χρήμα σαν χρέος.
Ένα άλλο πολύ διαδεδομένο φαντασιοκόπημα (πάρα πολλοί το έχουν χάψει αυτό!) είναι ότι οι τράπεζες δρουν ως σύνδεσμοι των αποταμιευτών με αυτούς που δανείζονται. Η πραγματικότητα είναι ότι οι τράπεζες δημιουργούν νέο χρήμα όταν δίνουν δάνεια. Δεν δανείζουν τα χρήματα των καταθετών τους σε αυτούς που θέλουν να πάρουν δάνειο. Τα τραπεζικά δάνεια αποτελούνται από χρήματα που φτιάχνονται από το πουθενά και μέσα από αυτά το νέο (από το πουθενά δημιουργημένο) χρήμα πιστώνεται στον λογαριασμό του δανειολήπτη, με την έγγραφη συμφωνία ότι αυτό το δάνειο θα ξεπληρωθεί έντοκα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.
Ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν μακράν εντιμότερος σε σχέση με τις τράπεζες. Έκοβε το κυρίαρχο χρήμα του και ξεπλήρωνε τον στρατό του με μετρητά, χωρίς να δημιουργεί χρέος με κανέναν τρόπο.
Μανώλης Χαιρετάκης - ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου