«Μαθαίνω σέρβικα γιατί ζω εδώ, δουλεύω εδώ και έχω σέρβους πελάτες που δεν μιλούν αλβανικά», εξηγεί η Σούνα Ζαΐμι, 32χρονη φαρμακοποιός στην πόλη των 30.000 κατοίκων, όπου το 10% του πληθυσμού είναι Σέρβοι.
Αντίστοιχο είναι το κίνητρο του Σέρβου Στράχινια Βάσιτς, δημοτικού υπαλλήλου 25 ετών: «Αποφάσισα να μάθω αλβανικά διότι γεννήθηκα εδώ, πέρασα 25 χρόνια με Αλβανούς, ζω και σε μία συνοικία όπου οι Αλβανοί είναι η πλειονότητα και υπάρχουν μόνο έξι σερβικές οικογένειες. Και επίσης μου χρησιμεύει στην δουλειά μου».
Πρώην σερβική επαρχία 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων, ανεξάρτητο από το 2008, το Κόσοβο έχει πληθυσμό κατά 90% αλβανικό, αλλά 120.000 Σέρβοι εξακολουθούν να ζουν εκεί, 20 χρόνια μετά τον πόλεμο 1998-1999 και 10 χρόνια μετά τη ανεξαρτησία, την οποία αρνείται η πλειονότητα των Σέρβων.
Τα σερβικά και τα αλβανικά είναι οι δύο επίσημες γλώσσες, αλλά διαφέρουν πολύ μεταξύ τους και σπάνιοι είναι οι άνθρωποι που ομιλούν και τις δύο γλώσσες.
Αν η εκμάθηση της γλώσσας του άλλου ήταν υποχρεωτική στο σχολείο την περίοδο της Γιουγκοσλαβίας, σήμερα κάθε κοινότητα στο Κόσοβο έχει το δικό της εκπαιδευτικό σύστημα.
Σε σημείο που στην χωρισμένη πόλη της Μιτρόβιτσα, όπου η ένταση παραμένει υψηλή, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται εκεί χρησιμοποιούν τα αγγλικά ως κοινή γλώσσα για να χτίσουν σχέσεις με τους νέους.
«Πρακτική, όχι πολιτική»
Στην Καμένιτσα, 40 Σέρβοι, ανάμεσά τους ο Στράχινια Βάσιτς, και 18 Αλβανοί, ανάμεσά τους η Σούνα Ζαΐμι, εκμεταλλεύθηκαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν δωρεάν μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας του άλλου διάρκειας τριών μηνών, 40 μαθήματα διάρκειας 45 λεπτών.
«Αλλά οι μαθητές μου επέμειναν να μένουν περισσότερο, άρα κάνουμε μαθήματα διάρκειας μίας ώρας», εξηγεί η Τέουτα Καστράτι, 49 ετών, από βόσνια μητέρα και αλβανό πατέρα, που διδάσκει την σερβική γλώσσα.
Ο δήμος ξεκίνησε αυτήν την χρονιά το πρόγραμμα με την υποστήριξη της βρετανικής πρεσβείας και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, ο οποίος επεξεργάζεται ένα πρόγραμμα online αλβανοσερβικού λεξικού.
Πενήντα υποψήφιοι έχουν ήδη γραφτεί για την επόμενη σεζόν, που θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο.
Για την Σβετλάνα Ράκιτς, του ΔΟΜ, η εκμάθηση μίας γλώσσας δεν πρέπει να είναι «πολιτικό» , αλλά «πρακτικό» ζήτημα: «Οι άνθρωποι κατανοούν την χρησιμότητα, αλλά συχνά δεν έχουν τη ευκαιρία».
Ωστόσο, αυτή η αμοιβαία κατανόηση «είναι αναγκαία για την σταθερότητα μακροπρόθεσμα».
Ο πατέρας μου, αυτός ο ήρωας!
Η Καμένιτσα είναι ιδιαίτερος τόπος, δηλώνει ο νεαρός αλβανός δήμαρχος Χέντρον Καστράτι.
Η πόλη έχει τα ίδια προβλήματα με τις άλλες, με τη ανεργία να πλήττει τα δύο τρίτα του πληθυσμού, που επιβιώνει από τα εμβάσματα της διασποράς.
Ομως ο πόλεμος 1998-1999, που άφησε πίσω του 13.000 νεκρούς σε ολόκληρη την χώρα, κυρίως Αλβανούς, άφησε εδώ λιγότερο οδυνηρές αναμνήσεις, χωρίς ακρότητες κατά των πολιτών, χωρίς μαζική έξοδο των Σέρβων. Οι οικογένειες δεν αναζητούν αγνοούμενους, όπως αλλού, ένα θέμα που παραμένει ανοικτή πληγή.
Η αλβανική και η σερβική κοινότητα ζουν κατά κανόνα ανακατεμένες, ενώ αλλού κάθε μία ζει στην κοινότητα ή στο χωριό της.
Ο Χέντρον Καστράτι, 30 ετών, λέει ότι το όνομά του τον προστατεύει, απέναντι σε πιθανές κατηγορίες για προδοσία: ο πατέρας του, ο Ισα Καστράτι, θεωρείται εθνικός ήρωας, αφού πέρασε ένδεκα χρόνια στις σερβικές φυλακές πριν σκοτωθεί στον πόλεμο.
Εχει επιλέξει ως αντιδήμαρχο τον Μπόγιαν Σταμένκοβιτς, έναν 35χρονο Σέρβο. Τελωνειακός, μιλά άπταιστα τα αλβανικά, τα διδάσκει στους δικούς του και παρουσιάζεται ως «σέρβος πατριώτης που θέλει να βοηθήσει την κοινότητά του», πράγμα που είναι δυνατόν «με την ένταξη στο κοσοβάρικο σύστημα».
Αλλού στο Κόσοβο, οι σέρβοι αξιωματούχοι ακολουθούν την πολιτική που ορίζει το Βελιγράδι, αρνούνται να μιλήσουν τα αλβανικά και δεν συνεργάζονται παρά κατ΄ελάχιστον με την διοίκηση του Κοσόβου.
Οταν ο σέρβος πολιτικός Ολιβερ Ιβάνοβιτς δολοφονήθηκε το 2018 στην Μιτρόβιτσα, το γεγονός ότι μιλούσε τα σερβικά και τα αλβανικά αναγνωρίσθηκε ως εξαίρεση στην πολιτική τάξη του Κοσόβου. Οι υποστηρικτές του έβλεπαν σε αυτό ένα σπάνιο προσόν για την οικοδόμηση γεφυρών, ενώ οι αντίπαλοί του ένα σημάδι χλιαρού σερβικού πατριωτισμού.
Η τάση της ανέγερσης τοίχων
Στη Καμένιτσα, «ο δήμαρχος και εγώ δεν κάναμε και κάνα θαύμα», διαβεβαιώνει ότι ο Μπόγιαν Σταμένκοβιτς: «Η διακοινοτική ανοχή ήταν παρούσα, απλώς κάναμε ένα βήμα παραπάνω ώστε οι νέοι να αποκτήσουν επαφή και να βρουν μία κοινή γλώσσα σε κοινά ζητήματα...την οικονομική υπανάπτυξη, την ανεργία, την απουσία προοπτικής».
Ο δήμαρχος κάνει επίσης λόγο για ένα σχετικά ευνοϊκό περιβάλλον, «που δεν πρέπει να επιτρέψουμε να εκφυλιστεί». Ελπίζει ότι σύντομα θα μπορέσει να ενώσει αλβανούς και σέρβους σπουδαστές σε κοινά μαθήματα τεχνολογίας ή σε κοινές αθλητικές δραστηριότητες.
Ολα αυτά είναι αντίθετα με την «γενική τάση της ανέγερσης τοίχων στο Κόσοβο», λέει η δασκάλα Τέουτα Καστράτι, για την οποία η Καμένιτσα θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως παράδειγμα αλλού, υπό την προϋπόθεση ότι θα λάβει την ίδια πολιτική στήριξη.
Ο αντιδήμαρχος Μπόγιαν Σταμένκοβιτς θέλει να πιστεύει ότι είναι η αρχή ενός «success story». «Αν θέλουμε να οικοδομήσουμε μία πραγματική εθνοτική συνύπαρξη, πρέπει να μάθουμε την γλώσσα του άλλου».
ΕΚ
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου