Η κρίση της ΛΑΕ

Οι εκλογές ήταν για τη ΛΑΕ μια συντριπτική πολιτική ήττα. Όχι μόνο δεν κατόρθωσε να αντλήσει από τη δεξαμενή της αγανάκτησης απέναντι στον Τσίπρα, αλλά έχασε και μεγάλο μέρος της επιρροής που είχε στο ξεκίνημά της, το 2015: Πήρε 0,56% (από 2,86% το Σεπτέμβρη του ’15) και 31.180 ψήφους (από 155.242 ψήφους).

Τα στοι­χεία είναι αφο­πλι­στι­κά και δεν μπο­ρούν να ερ­μη­νευ­τούν με δευ­τε­ρεύ­ο­ντες πα­ρά­γο­ντες, όπως η πο­λι­τι­κή αι­σθη­τι­κή ή η «διεισ­δυ­τι­κό­τη­τα» κά­ποιων ηγε­τι­κών προ­σώ­πων. Οι αριθ­μοί δεί­χνουν πολιτι­κό πρό­βλη­μα.

Αυτό εμ­φα­νί­στη­κε γρή­γο­ρα μετά την ιδρυ­τι­κή Συν­διά­σκε­ψη του 2016. Για υγιείς λό­γους, η ηγε­σία της ΛΑΕ πα­ρέ­μει­νε προ­ση­λω­μέ­νη στην προ­ο­πτι­κή της ανα­τρο­πής του Τσί­πρα από τα αρι­στε­ρά. Όμως εγκλω­βί­στη­κε στην άποψη ότι αυτό μπο­ρεί να συμ­βεί/θα συμ­βεί μέσα από μια αιφ­νί­δια κεντρικο­πο­λι­τι­κή κρίση και εκλο­γι­κή ανα­τρο­πή, άποψη που οδη­γού­σε τη ΛΑΕ σε μια διαρ­κή «εκλογι­κή ετοι­μό­τη­τα». Με δε­δο­μέ­νους τους πε­ριο­ρι­σμούς σε στε­λε­χι­κούς, υλι­κούς κ.ά. «πό­ρους», αυτό οδή­γη­σε σε υπο­τί­μη­ση της απα­ραί­τη­της προ­σπά­θειας συ­γκρό­τη­σης των ορ­γα­νώ­σε­ων βάσης, συγκρό­τη­σης της εξω­στρε­φούς πα­ρέμ­βα­σης στο μα­ζι­κό κί­νη­μα με όρους στα­θε­ρό­τη­τας και συνέχειας (και όχι κυ­ρί­ως με «επι­κοι­νω­νια­κούς» ακτι­βι­σμούς) και διαρ­κούς συ­γκρό­τη­σης της πολιτικής άπο­ψης και γραμ­μής μέσα σε έναν κόσμο που άλ­λα­ζε γύρω μας με τα­χύ­τη­τα.

Σε αυτό το διά­στη­μα ανα­πτύ­χθη­καν οι «συ­νή­θειες» υπο­κα­τά­στα­σης των διερ­γα­σιών ενός με­τώ­που, όπως ήταν και είναι η ΛΑΕ, από μια συ­γκε­ντρω­τι­κή και προ­σω­πο­κε­ντρι­κή λει­τουρ­γία της ηγε­σί­ας του, ενός κύ­κλου ελά­χι­στων στε­λε­χών.

Σε αυτό το διά­στη­μα η πο­λι­τι­κή της ΛΑΕ είχε να ανα­με­τρη­θεί με νέα κρί­σι­μα ζη­τή­μα­τα: Τι ήταν η «ρήξη» με την πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση που αντι­προ­σώ­πευε ο Τραμπ; Ποια ήταν η διά­στα­ση των ρωγ­μών στην ΕΕ που ση­μα­το­δο­τού­σε το Brexit; Ποια στάση έπρε­πε να κρα­τη­θεί απέ­να­ντι στο ανερ­χό­με­νο ρεύμα του ακρο­δε­ξιού «ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού»; Πώς κά­νου­με πο­λι­τι­κή μέσα σε συν­θή­κες σχε­τι­κής υπο­χώ­ρη­σης των μαζών από το άμεσο πο­λι­τι­κό προ­σκή­νιο; Με ποιες αιχ­μές αντι­με­τω­πί­ζου­με τη σχετι­κή στα­θε­ρο­ποί­η­ση του Τσί­πρα; Τι στάση κρα­τά­με απέ­να­ντι στη Ρωσία του Πού­τιν και την Κίνα της Cosco;

Αν με­τρή­σει τις απα­ντή­σεις που δό­θη­καν σε αυτά και άλλα κε­ντρι­κά ερω­τή­μα­τα από τις στή­λες πχ της Iskra, θα βρει πολλά ατο­πή­μα­τα και πολλά «φάουλ», πολ­λούς αυ­θαί­ρε­τους «νε­ω­τε­ρι­σμούς» που πα­ρα­βί­α­ζαν τις συμ­φω­νί­ες και τα πλαί­σια της ιδρυ­τι­κής από­φα­σης της ΛΑΕ. Θε­ω­ρού­νταν «δι­καί­ωμα» μιας «συ­νι­στώ­σας», που όμως λει­τουρ­γού­σε ως (η ηγε­σία της) ΛΑΕ και κα­το­χύ­ρω­νε «δεδομένα» για το πο­λι­τι­κό προ­φίλ της ΛΑΕ συ­νο­λι­κά.

Η από­στα­ση αυτών των απα­ντή­σε­ων από την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, οδή­γη­σε σε ενί­σχυ­ση της ηγε­τι­κής υπο­κα­τά­στα­σης.

Το κρί­σι­μο ζή­τη­μα που προ­κά­λε­σε κλι­μά­κω­ση ήταν το ξέ­σπα­σμα των «γε­ω­πο­λι­τι­κών» στην ανατολική Με­σό­γειο και κυ­ρί­ως το «μα­κε­δο­νι­κό».

Μας ήταν γνω­στό ότι το μέ­τω­πο ΛΑΕ ήταν μια συμ­μα­χία με ένα «πα­τριω­τι­κό» ρεύμα της αντιιμπερια­λι­στι­κής Αρι­στε­ράς. Γνω­ρί­ζα­με τις θέ­σεις που κρά­τη­σε επί δε­κα­ε­τί­ες, δί­νο­ντας προτεραιό­τη­τα στην κα­ταγ­γε­λία της ιμπε­ρια­λι­στι­κής πο­λι­τι­κής, αλλά επί­σης υπο­στη­ρί­ζο­ντας «λύσεις» που επι­ζη­τού­σαν μια απο­φυ­γή της όξυν­σης και κυ­ρί­ως του πο­λέ­μου. Υπο­στη­ρί­ζο­ντας θέσεις (επί δε­κα­ε­τί­ες…) όπως η Δι­ζω­νι­κή Δι­κοι­νο­τι­κή Ομο­σπον­δία στην Κύπρο και η «σύν­θε­τη ονομα­σία με γε­ω­γρα­φι­κό προσ­διο­ρι­σμό» σχε­τι­κά με τη Δη­μο­κρα­τία της Μα­κε­δο­νί­ας. Δεν συμφωνού­σα­με, αλλά κα­τα­νο­ού­σα­με αυτήν την πο­λι­τι­κή, που άλ­λω­στε δια­περ­νά ένα πλα­τύ­τα­το τμήμα της Αρι­στε­ράς στην Ελ­λά­δα.

Και, αίφ­νης, αντι­με­τω­πί­σα­με μια στρο­φή:

Στην Κύπρο κάθε εί­δους ρύθ­μι­ση για «ει­δι­κή προ­στα­σία» μιας πλη­θυ­σμια­κής συνιστώσας/μειονότητας, άρ­χι­σε να χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται προ­δο­σία του ενιαί­ου κρά­τους και των «κυριαρχι­κών δι­καιω­μά­των του». Στα Βαλ­κά­νια η κρι­τι­κή στη συμ­φω­νία των Πρε­σπών συγκεντρώθη­κε στην κα­ταγ­γε­λία του «αλυ­τρω­τι­σμού» των γει­τό­νων, εγέρ­θη­κε ζή­τη­μα «ασφά­λειας των συ­νό­ρων», ενώ το όνομα «Βό­ρεια Μα­κε­δο­νία» (που θα έπρε­πε να χαι­ρε­τί­ζουν οι οπα­δοί της «σύν­θε­της ονο­μα­σί­ας με γε­ω­γρα­φι­κό προσ­διο­ρι­σμό», σε βάρος του δι­καιώ­μα­τος στον αυτοπροσδιορι­σμό…) έγινε συ­νώ­νυ­μο της… εθνι­κής μειο­δο­σί­ας.

Επι­μεί­να­με ότι η συμ­φω­νία των Πρε­σπών δεν είχε κα­τα­λυ­τι­κό ρόλο στην κρίση της κυ­βέρ­νη­σης Τσίπρα. Αυτό απο­δεί­χθη­κε στη Βουλή και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο στα εκλο­γι­κά απο­τε­λέ­σμα­τα, γιατί η πτώση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν είναι με­γα­λύ­τε­ρη στη βό­ρεια Ελ­λά­δα. Όμως η από­φα­ση της Δε­ξιάς και της ακρο­δε­ξιάς για τα εθνι­κι­στι­κά συλ­λα­λη­τή­ρια ήταν ση­μα­ντι­κή: ήταν τμήμα μιας στρα­τη­γι­κής για να πέσει ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με κα­θε­στω­τι­κούς όρους, για να με­τα­τρα­πεί η ήττα του Τσί­πρα σε γε­νι­κή υποχώρηση της επιρ­ρο­ής, των ιδεών, ακόμα και των συμ­βό­λων της Αρι­στε­ράς.

Το αλ­λη­θώ­ρι­σμα της ηγε­σί­ας της ΛΑΕ προς αυτήν την κα­τεύ­θυν­ση ήταν σο­βα­ρό, αυ­το­κτο­νι­κό, λάθος.

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ήταν αλ­λα­γή βα­σι­κού ακρο­α­τη­ρί­ου. Και ήταν αλ­λα­γή απο­λύ­τως τυφλή: Συσσώ­ρευε απώ­λειες από τα αρι­στε­ρά, ενώ δεν κέρ­δι­ζε από δεξιά, γιατί ο εθνι­κι­στι­κός χώρος είναι συ­νυ­φα­σμέ­νος με τη ροπή στην ακρο­δε­ξιά και τον αντι­κομ­μου­νι­σμό.

Η προ­σπά­θεια «σύν­θε­σης» μιας αντι­μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής με κέ­ντρο το κοι­νω­νι­κό ζή­τη­μα, με μια πο­λι­τι­κή «εθνι­κού»-πα­τριω­τι­κού ακρο­α­τη­ρί­ου ήταν κα­τα­δι­κα­σμέ­νη να οδη­γη­θεί σε κενό τόπο. Εκτιμή­σεις για «γε­ω­πο­λι­τι­κό μνη­μό­νιο» και κίν­δυ­νο «ακρω­τη­ρια­σμού της χώρας» με ομι­χλώ­δεις εκκλή­σεις για κά­ποιο «πα­τριω­τι­κό μέ­τω­πο», αν γί­νο­νταν πι­στευ­τές έστελ­ναν κόσμο στα με­γά­λα κόμμα­τα και κυ­ρί­ως στη Δεξιά, ενώ λει­τουρ­γούν νο­μι­μο­ποι­η­τι­κά για την εθνι­κι­στι­κή-ρα­τσι­στι­κή ακρο­δε­ξιά.

Δυ­στυ­χώς αυτά τα «ανοίγ­μα­τα» δεν πε­ριο­ρί­στη­καν στην εσω­τε­ρι­κή συ­ζή­τη­ση. Προ­βλή­θη­καν σε μεγά­λα ακρο­α­τή­ρια, με αυ­θαί­ρε­το τρόπο ως θέ­σεις της ΛΑΕ.

Αυτή η πο­λι­τι­κή είναι στη βάση της απο­συ­σπεί­ρω­σης που ερ­μη­νεύ­ει το εκλο­γι­κό απο­τέ­λε­σμα κρί­σης της ΛΑΕ.

Ο Π. Λα­φα­ζά­νης, ακόμα και με το κεί­με­νο της πα­ραί­τη­σής του ανα­δει­κνύ­ει αυτό το ζή­τη­μα, αναλαμβά­νο­ντας όμως την ευ­θύ­νη της απο­τυ­χί­ας. Είναι πραγ­μα­τι­κά δυ­σά­ρε­στο ότι αυτή την ευ­θύ­νη την ανα­λαμ­βά­νει ένας άν­θρω­πος με με­γά­λη και αδιά­λει­πτη πα­ρου­σία στο κομ­μου­νι­στι­κό κί­νη­μα, παρου­σία που αρ­χί­ζει στα σκλη­ρά χρό­νια της αντι­δι­κτα­το­ρι­κής δρά­σης.

Η αλ­λα­γή ηγε­σί­ας, με την ανά­δει­ξη μιας συλ­λο­γι­κής-πλου­ρα­λι­στι­κής-ανα­νε­ω­μέ­νης ομά­δας, είναι μόνο το πρώτο από τα ανα­γκαία βή­μα­τα ανα­συ­γκρό­τη­σης της ΛΑΕ.

Η πο­λι­τι­κή αυ­το­κρι­τι­κή, που θα ανα­δει­κνύ­ει με σα­φή­νεια τα λάθη αυτής της πο­λι­τι­κής, είναι το δεύτε­ρο ανα­γκαίο βήμα. Γιατί είναι απα­ραί­τη­το για μια σαφή «στρο­φή» της ΛΑΕ προς τη ριζοσπαστι­κή αρι­στε­ρή πο­λι­τι­κή. Προς τη μόνη πο­λι­τι­κή για την οποία αξί­ζει να επι­μέ­νει κα­νείς να αγω­νί­ζε­ται.

Ου­σια­στι­κά, συ­γκε­κρι­μέ­να, πει­στι­κά βή­μα­τα προς την κα­τεύ­θυν­ση αυτή, είναι η απα­ραί­τη­τη προϋπό­θε­ση για κάθε συ­ζή­τη­ση περί συ­νέ­χειας της ΛΑΕ.

Αντώνης Νταβανέλος

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά

Πηγή: rproject.gr