Που είναι αντίστοιχα ο θεμελιωτής και ο στυλοβάτης στο συνεχιζόμενο «παιχνίδι» της (παγκόσμιας) κεφαλαιοκρατίας. Η σύζευξη του αρπάζω (αφαιρώ με τη βία, κλέβω) και του κρατώ (δεσμεύω, εμποδίζω), ως διαδικασίες της καθημερινότητάς μας, μας οδηγούν στον Αρπακράτη.
Η δουλειά του: να πραγματοποιεί τη διαδικασία της πρωταρχικής συσσώρευσης του κεφαλαίου. Λ.χ. ο Αρπακράτης, κατά τις πρώτες φάσεις της βιομηχανικής παραγωγής -και όχι μόνο τότε- συνεισέφερε στη μετατροπή των αγροτικών πληθυσμών σε άτομα εξαρτημένα από τη μισθωτή εργασία (εργατικό δυναμικό των εργοστασίων της Βιομηχανικής Επανάστασης), ενώ στη σημερινή εποχή «σπρώχνει» πληθυσμούς που εντάσσονταν στη διευρυμένη μεσαία τάξη σε στρατιές ανέργων, που αποτελούν ταυτόχρονα και εφεδρική εργατική δύναμη.
Ο Διαπλοκίδης, φυσικός σύμμαχος του Αρπακράτη, έχει αναλάβει τον ρόλο της δημιουργίας συμμαχιών ανάμεσα στις διαφορετικές εκφάνσεις του κεφαλαίου. Λ.χ. αναλαμβάνει τη δημιουργία και την ισχυροποίηση των δεσμών ανάμεσα στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο και στις εταιρείες που ανήκουν στην πολιτισμική βιομηχανία.
Ο Αρπακράτης έχει τα εύσημα του θεμελιωτή, ενώ ο Διαπλοκίδης τις δάφνες του στυλοβάτη της περαιτέρω διεύρυνσης του κεφαλαιοκρατικού «παιχνιδιού». Ο ένας φτιάχνει και συντηρεί το αυλάκι, ενώ ο άλλος φροντίζει να τρέχει το νερό μέσα στο αυλάκι. Και οι δυο τους σχετίζονται απαραίτητα με την εξουσία σε κάποιαν από τις μορφές της και προφανώς οι λειτουργίες που επιτελούν δεν εφευρέθηκαν σήμερα. Η κλοπή, η υπεξαίρεση, η λεηλασία διαθέτουν μια μακρότατη διαδρομή ύπαρξης στην ιστορία της ανθρωπότητας και είναι τόσο παλιές όσο και το παιχνίδι της εξουσίας στην ανθρώπινη ιστορία. Παράλληλα, τόσο παλιά είναι και η φροντίδα για το αυγάτισμα και την απόκρυψη των κλοπιμαίων.
Αυτό που δείχνει να υφίσταται μεταβολές είναι οι τρόποι με τους οποίους υλοποιούνται αυτές οι συμπεριφορές. Λ.χ. η επέκταση μερικών ισχυρών χωρών της ευρωπαϊκής Δύσης προς την Αφρική πραγματοποιήθηκε μέσω της «συσκευασίας» της «ανωτερότητας» της λευκής φυλής και, κατά συνέπεια, της «ανάγκης» που έχει η μαύρη φυλή για εκπολιτισμό και καθοδήγηση από την «ανώτερη» φυλή των λευκών. Τίποτα ψευδέστερο τούτου.
Οι ιεραπόστολοι, πρόδρομη μορφή του Αρπακράτη (ιδεολογικοί Αρπακράτες), είχαν αναλάβει τη μαζική διάδοση του λόγου τού (λευκού, ασφαλώς) Θεού στους ετερόχρωμους άθεους/άπιστους. Ο Διαπλοκίδης εμφανίζεται αρκετά αργότερα: μετά από τον εξερευνητή, σχεδόν παράλληλα με τα στρατεύματα κατοχής, παράλληλα ή λίγο μετά τον τραπεζίτη που φροντίζει για τη διεύρυνση της υποτέλειας των κατακτημένων λαών και εδαφών μέσω του τραπεζικού δανεισμού, σύμφωνα με τον οποίο τα δανειζόμενα κεφάλαια κατευθύνονται έτσι ώστε να διευρύνεται η εξάρτηση των κατακτημένων λαών και εδαφών από το μητροπολιτικό κέντρο. Αυτό που έχει πρακτική σημασία είναι η μεταφορά του λεηλατημένου πλούτου προς την εξουσία του μητροπολιτικού κέντρου.
Τόσο ο Αρπακράτης όσο και ο Διαπλοκίδης έχουν εργαστεί πολύ, τα τελευταία εκατοντάδες χρόνια, ώστε να φτάσουμε στη σημερινή εποχή. Βέβαια, το παιχνίδι έχει μεταβληθεί. Δεν απαιτείται πλέον το (θεολογικό) άλλοθι του ιεραπόστολου. Η σωτηρία των ψυχών –και τελικά του Αρπακράτη, του Διαπλοκίδη και των λοιπών dramatis personae– μπορεί να υλοποιηθεί και με άλλους τρόπους, που είναι περισσότερο αποδοτικοί για τη μητρόπολη, με την έννοια του ίδιου έργου σε αρκετά έως πολύ μικρότερο χρόνο.
Η μεγέθυνση του Μαμμωνά, ο χρόνος που είναι χρήμα (δηλαδή μια δεδομένη αντίληψη του χρόνου ο οποίος πρέπει να μεταφράζεται σε χρήμα, ώστε να είναι σε θέση να υπάρχει) εξυπονοεί την κυριαρχία ενός κεφαλαίου που όλο και περισσότερο βιάζεται, αγωνιά, για τους όρους της αναπαραγωγής και της κερδοφορίας του.
Τόσο, ώστε να μη σέβεται και πολύ την ιστορία αυτών των δύο «προσωπικοτήτων», να αμφιβάλλει για την αναγκαιότητα των παραδοσιακών τους λειτουργιών και να σκέφτεται διάφορους συνδυασμούς τους, εφόσον η υβριδιοποίηση (παλαιότερων, «παραδοσιακών») λειτουργιών θα μπορούσε να φέρει ένα περισσότερο ικανοποιητικό «αποτέλεσμα». Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαμε να φανταζόμαστε τον Αρπα-διαπλοκίδη ή τον Διαπλο-αρπακράτη.
Ούτε βέβαια σέβεται το γεγονός ότι τα κέρδη του προέρχονταν από μακριά. Η μητρόπολη μπορεί και αυτή (όπως έχει συμβεί και παλαιότερα στην ανθρώπινη ιστορία) να αποτελέσει πηγή εύκολου και γρήγορου πλουτισμού. Κατά συνέπεια, σήμερα έχουμε ντόπιους και εισαγόμενους ιεραπόστολους, σε μια μάχη για την εξουσία και τα εξ αυτής προνόμια, για το κέρδος και για τον –όπως φαίνεται– συνεχή στόχο της συσσώρευσης του κεφαλαίου, που μοιάζει να έχει γίνει ολομέτωπη, εκτυλισσόμενη παράλληλα σε όλα τα πιθανά μέτωπα.
Μανώλης Χαιρετάκης - ομότιμος καθηγητή Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου