Η Συνεργατική Τράπεζα μπορεί να πωλήθηκε στην Ελληνική, αλλά αυτό είχε αποτέλεσμα να φορτωθεί το δημόσιο χρέος με το δυσθεώρητο ποσόν των ύψους 7 δισ. «κόκκινων» δανείων της. Βαριές οι ευθύνες της κυβέρνησης Αναστασιάδη, η οποία μέχρι πρότινος κόμπαζε περί οικονομικού θαύματος.
Έξι χρόνια μετά το «κούρεμα» των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες (2013) η Κύπρος εξακολουθεί να ταλανίζεται από το βαρύ ιδιωτικό χρέος, παρά το επικάλυμμα ανάκαμψης της οικονομίας της. Το «μικρό θαύμα» της 6ετούς οικονομικής διακυβέρνησης του Ν. Αναστασιάδη διαψεύστηκε από την πρόσφατη τροπή που πήρε η υπόθεση μίας από τις συστημικές τράπεζες, της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας.
Ο «Συνεργατισμός», όπως λέγεται στην Κύπρο, πωλήθηκε κακήν κακώς το 2018 στη δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα, την Ελληνική, με αποτέλεσμα να φορτωθεί το δημόσιο χρέος μια συνολική απώλεια 7 δισ. ευρώ –τεράστιο ποσό για τα δεδομένα της Κύπρου.
Την αληθινή όψη της κατάστασης -συσσωρευμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κομματική διαφθορά, οικονομικά κατεστημένα, κακοδιαχείριση, συγκάλυψη προβλημάτων- επιβεβαίωσε αυτές τις ημέρες με πόρισμά της μια ανεξάρτητη επιτροπή από δικαστικούς και εμπειρογνώμονες που έλαβε εντολή από την πολιτεία για εις βάθος διερεύνηση του Συνεργατισμού πριν και μετά το 2013. Το πόρισμα είναι καταπέλτης για τις ευθύνες της κυβέρνησης Ν. Αναστασιάδη σε σχέση με την περίοδο 2013 και μετά γιατί, παρά το οδυνηρό «κούρεμα», τίποτε δεν άλλαξε από την προγενέστερη κατάσταση στον Συνεργατισμό, ενώ τον πλήρη έλεγχό του τον πήρε η κυβέρνηση.
Για την κατάσταση προ του 2013 η ανεξάρτητη επιτροπή καταλογίζει ανάλογες ασήκωτες ευθύνες στα ιστορικά κόμματα της Κύπρου (ΔΗΣΥ, ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ) που για δεκαετίες διόριζαν κομματικούς στον Συνεργατισμό, μοίραζαν ρουσφέτια, διέγραφαν δάνεια και λαφυραγωγούσαν χωρίς αναστολές και χωρίς έλεγχο. Ο λογαριασμός το 2018 έφτασε στα 7 δισ. ευρώ χρεών και κάτω από την απειλή «νέου κουρέματος» με βάση την οδηγία της Ε.Ε. η κυβέρνηση Αναστασιάδη πώλησε τον Συνεργατισμό στην Ελληνική, φορτώνοντας όλα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο δημόσιο χρέος. Μάλιστα ο Κύπριος πρόεδρος απέκρυψε τη δεινή κατάσταση στον Συνεργατισμό, για να περάσει η προεκλογική περίοδος και να μην επηρεαστεί η επανεκλογή του (Φεβρουάριος 2018).
Ο Συνεργατισμός σήμερα δεν υπάρχει, αν και κουβαλούσε ιστορία από την εποχή της Αγγλοκρατίας (1878) ως η συνένωση αγροτών και άλλων παραγωγικών τάξεων για την καταπολέμηση της τοκογλυφίας. Στην εποχή της Ανεξαρτησίας (1960) ο Συνεργατισμός διέθετε δεκάδες συνεργατικά πιστωτικά ιδρύματα, μερικά από τα οποία στις μεγάλες πόλεις μετεξελίχθηκαν σε ισχυρές τράπεζες με υψηλά αποθέματα καταθέσεων.
Ιδίως μετά το 1974 οι Συνεργατικές αναλάμβαναν ενυπόθηκα δάνεια για την ιδιοκατοίκηση χιλιάδων Κυπρίων διατηρώντας τη φήμη προσφοράς κοινωνικού έργου, ενώ οι πρακτικές τους ήταν καθαρά εμπορικές. Στην πραγματικότητα οι «Συνεργατιστές» συγκρότησαν ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα που έκανε τις ίδιες αυθαιρεσίες με τις υπόλοιπες εμπορικές τράπεζες (Κύπρου, Λαϊκή, Ελληνική κ.ο.κ.) και με διορισμένους διεφθαρμένους κομματικούς επιτρόπους.
Πριν από 6 χρόνια η είδηση για το «κούρεμα» (bail in) των κυπριακών τραπεζών βρήκε τους περισσότερους Κύπριους να διασκεδάζουν στο Καρναβάλι της Λεμεσού. Ο Ν. Αναστασιάδης καθόταν τότε σε ηλεκτρική καρέκλα, καθώς είχε μόλις αναλάβει την προεδρία χωρίς να έχει πλήρη επίγνωση της σκληρής πραγματικότητας, όπως για μήνες προηγουμένως δεν την είχε και ο προκάτοχός του Δ. Χριστόφιας.
Το «κούρεμα» ήρθε με απόφαση του Eurogroup, με αποτέλεσμα μια συστημική Τράπεζα, η Λαϊκή, να καταρρεύσει παρασύροντας όλες τις καταθέσεις και μια δεύτερη, η πιο μεγάλη, η Τράπεζα Κύπρου να απολέσει το 60% των καταθέσεών της. Το «κούρεμα» δεν ήταν όμως το τέλος του μαρτυρίου για τους Κύπριους, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, κάτω από τον Ευρωπαϊκό Εποπτικό Μηχανισμό, παραμένουν η γάγγραινα των τραπεζών και της κυπριακής οικονομίας.
Ο Συνεργατισμός εξαιρέθηκε από το κούρεμα και κρατικοποιήθηκε με λεφτά των φορολογουμένων (σχεδόν 2 δισ. ευρώ) για να λειτουργήσει ως κανονική εμπορική τράπεζα, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξυγιανθεί. Εξαιρέθηκε, όχι γιατί είχε λιγότερα προβλήματα, αλλά γιατί κρίθηκε σκόπιμο στην έκτακτη εκείνη κατάσταση να διασωθούν οι χιλιάδες καταθέσεις και να μη μείνουν πολλά νοικοκυριά με τα χρέη και να χάσουν τις κατοικίες τους.
Ουδέν ουσιαστικό έγινε και όλα ήρθαν στο φως τον Απρίλιο του 2018. Μέσα σε λίγους μήνες ο Συνεργατισμός εκποιήθηκε στην Ελληνική Τράπεζα με εξευτελιστικούς όρους, εν ονόματι ξανά της διάσωσης των καταθετών και αφού και πάλι ο Κύπριος φορολογούμενος επωμίστηκε τον επιπρόσθετο λογαριασμό (5 δισ. ευρώ).
Η ιστορία του Συνεργατισμού επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί ανεξάρτητοι παρατηρητές βλέπουν να συμβαίνει στην Κύπρο, παρά την οδυνηρή εμπειρία του «κουρέματος». Το «θαύμα» στην Κύπρο είναι προϊόν μιας επιφανειακής ανάλυσης για την κατάσταση στο νησί, που υστερεί από πλευράς ανταγωνιστικότητας, δεν διαθέτει χαρακτηριστικά βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ ένα σύστημα πολιτικής διαπλοκής και διαφθοράς, σε συντονισμό με το οικονομικό κατεστημένο, κυριαρχεί.
Η κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη συμπληρώνει αυτές τις ημέρες 6 χρόνια διακυβέρνησης (5 χρόνια πρώτης θητείας + 1) και θα παραμείνει στην εξουσία μέχρι το Φεβρουάριο 2023. Εξαιτίας του πορίσματος για τον Συνεργατισμό, περνά τις πιο δύσκολες στιγμές γιατί, παρά τον ασφυκτικό επικοινωνιακό έλεγχο που εφαρμόζει, δεν μπορεί να αποκρύψει το μέγεθος του σκανδάλου.
Το μικρό μέγεθος της οικονομίας και συγκυριακές τακτικές και πράξεις («χρυσά» διαβατήρια, τουρισμός, συμμάζεμα λίπους στα δημοσιονομικά) επανέφεραν το νησί σε αναπτυξιακή τροχιά και τον κόσμο σε υψηλή κατανάλωση. Ωστόσο η Κύπρος, με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διατηρεί υψηλές κοινωνικές ανισότητες, τεράστιο ιδιωτικό χρέος και τα μακροοικονομικά της παρουσιάζουν υψηλό ρίσκο.
Με εξαίρεση την περίοδο εφαρμογής του Μνημονίου, δεν υπάρχει διάθεση μεταρρυθμίσεων, καθώς η πολιτική διαπλοκή και το πελατειακό σύστημα ηγεμονεύουν, ενώ ο δείκτης διαφθοράς σταθερά ανεβαίνει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου