Τις τελευταίες εβδομάδες επανήλθε στο προσκήνιο η συζήτηση για την τύχη των «κόκκινων» δανείων. Ο πυρήνας της συζήτησης είναι ο ίδιος με εκείνον που ισχύει αδιάλειπτα από το 2400 π.Χ. Τότε που ο βασιλιάς Enmetena στην πόλη-κράτος των Σουμερίων Lagash στη Μεσοποταμία προχώρησε σε διευθετήσεις χρεών.
Το ίδιο έργο επαναλαμβάνεται σήμερα. Μάλιστα αυτά που καταγράφονται στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ παραπέμπουν στην αντίληψη του Νίτσε για το χρέος. Σημειώνεται ότι ο Νίτσε συνέδεσε το χρέος με την ηθική των εννοιών του καθήκοντος, της τιμής, της αυτοεκτίμησης και του κύρους.
Αλλά ας αφήσουμε λίγο τη φιλοσοφία και την ηθική του χρέους και ας γυρίσουμε στο σήμερα. Αυτό που συμβαίνει τα τελευταία οχτώ χρόνια είναι ότι οι τραπεζίτες -με τη βοήθεια των ηγεσιών- έχουν ενδυθεί τον μανδύα της ηθικής και αυτοί που βρίσκονται σε αδυναμία να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους εμφανίζονται -με την αρωγή των αρχών- ως «αμαρτωλοί». Η αρετή είναι συνδεδεμένη με τους πρώτους (σύνεση, σκληρή δουλειά) και η κακία με τους δεύτερους (απερισκεψία, τεμπελιά).
Κατ' αρχάς αυτός ο τρόπος προσέγγισης, που αμφισβητεί την αξιοπρέπεια, την τιμή και την εργατικότητα εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, προκαλεί διαχωρισμούς επικίνδυνους για την ίδια τη δημοκρατία. Ουσιαστικά προκαλεί ένα αίσθημα οργής όχι μόνο σε όσους αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους, αλλά και σε εκείνους που αντιλαμβάνονται ότι η πολιτεία με τις αξιολογήσεις αυτές ουσιαστικά νομιμοποιεί την αδικία και διαχωρίζει τους πολίτες.
Σήμερα όλη η συζήτηση για τα «κόκκινα» δάνεια εστιάζεται στον οφειλέτη, δηλαδή στον δανειολήπτη και στις ευθύνες του. Κανείς δεν μιλά για την ευθύνη του πιστωτή, δηλαδή του τραπεζίτη. Δεν θυμάμαι κανέναν από τους πρωθυπουργούς των μνημονίων, του υπουργούς των Οικονομικών και τους κεντρικούς τραπεζίτες να θέτουν θέματα ευθύνης των πιστωτών όπως:
Ακολούθησαν τις προβλεπόμενες διαδικασίες από τον νόμο και τις αποφάσεις του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος;
Τήρησαν τις εισοδηματικές προϋποθέσεις που προβλέπονται για την αξιολόγηση του δανειολήπτη πριν από τη χορήγηση του δανείου;
Εξέτασαν το ύψος του δανεισμού του, δηλαδή πόσα ήδη χρωστούσε ο δανειολήπτης πριν του δώσουν δάνειο;
Αξιολόγησαν τις εγγυήσεις που πρόσφερε ο οφειλέτης προκειμένου να δανειοδοτηθεί ακόμα και με πιστωτική κάρτα από την τράπεζα;
Ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα οι εκτιμήσεις της αξίας των περιουσιακών στοιχείων που κάλυπταν το δάνειο ή μήπως ήταν εγγυήσεις-μαϊμού;
Ένα είναι σίγουρο: αν είχαν τηρηθεί οι νόμοι και οι αποφασεις, πολλά από τα «κόκκινα» δάνεια που υπάρχουν σήμερα δεν θα υπήρχαν. Τα αιτήματα αρκετών δανειοληπτών θα είχαν απορριφθεί από τις ίδιες τις τράπεζες, οι οποίες στην καλύτερη των περιπτώσεων θα τα χαρακτήριζαν επισφαλούς εισπράξεως ή θα τα έκοβαν επειδή αφορούσαν συναλλαγές που είτε λίγο είτε πολύ είχαν νομικά προβλήματα.
Θέλετε ένα παράδειγμα; Πόσα από τα στεγαστικά δάνεια που χορηγήθηκαν την προηγούμενη δεκαετία αφορούσαν αγορές αυθαιρέτων;
Από ό,τι θυμάμαι, κανείς από τους υπευθύνους από τότε που έσκασε η φούσκα των δανείων μέχρι σήμερα δεν έχει μιλήσει για συνυπευθυνότητα των τραπεζιτών.
Κανείς δεν μας έχει πληροφορήσει αν η Τράπεζα της Ελλάδος, η θεσμική υπεύθυνη για τον έλεγχο των τραπεζών, έχει κάνει έρευνες και σε τι συμπεράσματα έχει καταλήξει για να διαπιστώσει αν οι τραπεζίτες εφάρμοσαν τα προβλεπόμενα στις χορηγήσεις των δανείων -τόσο αυτών που «κοκκίνισαν» όσο και των άλλων που εξυπηρετήθηκαν κανονικά.
Κανείς πολιτικός δεν έχει θίξει θέματα ευθύνης των τραπεζιτών στην υπόθεση των «κόκκινων» δανείων.
Όλοι φορτώνουν τις ευθύνες στους δανειολήπτες και αθωώνουν τους τραπεζίτες, οι οποίοι την περίοδο εκείνη διαγκωνίζονταν για το ποιος θα πουλήσει τα περισσότερα δάνεια. Τόσο οι πολιτικές ηγεσίες όσο και οι επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας δεν έκαναν ούτε τις έρευνες που διεξήγαγαν οι αντίστοιχες αρχές των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας και οι οποίες ανέδειξαν τις παρατυπίες στη χορήγηση των δανείων και υποχρέωσαν τις τράπεζες να πληρώσουν πρόστιμα.
Και όμως αν οι ηγεσίες των τελευταίων οχτώ ετών έκαναν το αυτονόητο, δηλαδή να επιμερίσουν δίκαια τις ευθύνες μεταξύ πιστωτών και οφειλετών, τότε όλη η υπόθεση των «κόκκινων» δανείων θα ήταν πολύ διαφορετική.
Προφανώς δεν τόλμησαν να ερευνήσουν τις πρακτικές που ακολούθησαν οι τραπεζίτες γιατί γνώριζαν ότι μπορεί να αποκαλύπτονταν ανεπιθύμητες πτυχές του προβλήματος. Μπορεί επίσης να μην επιθυμούσαν να αποηθικοποιήσουν τις πρακτικές των τραπεζών. Επίσης μπορεί να γνώριζαν ότι αν η έρευνα αναδείκνυε παρατυπίες και παρανομίες, τότε αυτόματα θα έμπαινε θέμα «απεχθούς χρέους» το οποίο δικαιολογεί τις διαγραφές χρεών.
Επίσης μπορεί να μην επιθυμούσαν να τα βάλουν με τους τραπεζίτες, τους «επενδυτές» και τους θεσμικούς προστάτες τους. Ετσι προτίμησαν να αδικήσουν εκατοντάδες χιλιάδες που δεν είχαν ούτε φωνή ούτε προστάτες, αδιαφορώντας για το αν συντηρούσαν και διαιώνιζαν την αδικία.
Συντάκτης: Γιάννης Σιώτος - δημοσιογράφος, συγγραφέας
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου