Φόροι, φόροι, φόροι

«Είναι η πρώτη μου φορά στο Νταβός και -για να είμαι ειλικρινής- νιώθω κάπως αμήχανα. Δηλαδή, 1.500 ιδιωτικά τζετ πέταξαν ως εδώ για να ακούσουν τον Σερ Ντέιβιντ Αντένμπορο να μιλά για το πώς ρημάζουμε τον πλανήτη. Και ακούω ανθρώπους να μιλάνε για συμμετοχή, δικαιοσύνη, ισότητα, διαφάνεια. Αλλά, σχεδόν κανένας δεν θίγει το πραγματικό θέμα, αυτό της φοροαποφυγής. Νιώθω σαν να είμαι σε συνέδριο πυροσβεστών και κανένας να μην επιτρέπεται να μιλήσει για νερό».

Ο Ρούτγκερ Μπρέγκμαν είναι γεννημένος το 1988. Είναι Ολλανδός και διδάσκει ιστορία στο πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. Όσα είπε στις 25 Ιανουαρίου, στο πάνελ με θέμα «Το κόστος της ανισότητας», προκάλεσαν παγκόσμια αίσθηση. Δεν είναι μόνο ότι έθιξε με παρρησία το πρόβλημα της κοινωνικής ανισότητας. Μέσα σε λίγα λεπτά αποδόμησε ολόκληρο το αφήγημα των νεοφιλελεύθερων ελίτ. «Δεν είναι πυρηνική φυσική. Θα μπορούσαμε να μιλάμε επί ώρες για όλα αυτά τα ανόητα φιλανθρωπικά συστήματα, μπορούμε να καλέσουμε τον Μπόνο για άλλη μια φορά. Αλλά, πρέπει να μιλήσουμε για φόρους. Φόροι, φόροι, φόροι. Όλα τα υπόλοιπα είναι μαλακίες κατά τη γνώμη μου».

Αντίθετη γνώμη είχε ο Κεν Γκόλντμαν, πρώην οικονομικός διευθυντής της Yahoo, ο οποίος παρακολουθούσε τη συζήτηση. «Πρέπει να πω ότι το πάνελ είναι μονόπλευρο. Ειλικρινά, αυτό που θέλουν οι άνθρωποι είναι η αξιοπρέπεια μιας δουλειάς. Θα ήθελα το πάνελ να μιλήσει πέρα απ’ τους φόρους. Μόνο γι’ αυτό μιλήσατε. Μιλήστε για την ανισότητα. Τι πραγματικά κάνουμε για να λύσουμε το θέμα της ανισότητας, πέρα από τους φόρους».

Στον καριερίστα τεχνοκράτη απάντησε η Γουίνι Μπιγιανίμα, διευθύντρια της Oxfam και μια εκ των ομιλητών. «Μιλάτε για δουλειές, αλλά όχι για την ποιότητά τους. Δουλέψαμε με εργάτες στη βιομηχανία πουλερικών στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, τις ΗΠΑ. Μια γυναίκα εκεί, η Ντολόρες, μας είπε ότι εκείνη και οι συνάδελφοί της πρέπει να φορούν πάνες για να εργαστούν, γιατί δεν τους επιτρέπεται διάλειμμα. Αυτό στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου. Μην μου λέτε, λοιπόν, για χαμηλά ποσοστά ανεργίας, μετράτε τα λάθος πράγματα. Δεν μετράτε την αξιοπρέπεια των ανθρώπων, μετράτε εκμεταλλευόμενους ανθρώπους. Τέτοιες είναι δουλειές που μας είπαν ότι φέρνει η παγκοσμιοποίηση. Η ποιότητα της εργασίας μετράει. Σε πολλές χώρες οι εργάτες δεν έχουν πια φωνή».

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ συνέπεσε με τη δημοσίευση έκθεσης της Oxfam, σύμφωνα με την οποία 26 δισεκατομμυριούχοι κατέχουν πλούτο ίσο με τον πλούτο που κατέχουν όλοι μαζί οι φτωχότεροι 3,8 δισεκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη, ενώ ο μισός πληθυσμός του πλανήτη ζει με λιγότερα από 6 δολάρια ημερησίως.

Τις θέσεις αυτές έδειξε να επικροτεί η γηραιά Τζέιν Γκούντολ που συμμετείχε στο πάνελ, κρατώντας ένα κουκλάκι χιμπαντζή. Η διάσημη περιβαλλοντολόγος είπε ότι η ανισότητα επιδεινώνει την καταστροφή στο φυσικό περιβάλλον. «Αν ζεις στην αγροτική Αφρική, θα κόψεις δέντρα, ακόμα κι αν ξέρεις ότι αυτό προκαλεί διάβρωση, γιατί πρέπει να ταΐσεις την οικογένειά σου». Τον Μπρέγκμαν και την Γκούντολ χωρίζει μισός αιώνας ζωής. Για τη δεύτερη δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις. Η γενιά των Millenials και του Μπρέγκμαν έχει μόλις αρχίσει να συστήνεται. «Ανήκω σε μια γενιά που δεν είναι στιγματισμένη από τον Ψυχρό Πόλεμο και έχει ριζοσπαστικοποιηθεί στα χρόνια της κρίσης. Όταν λέμε ότι αυτό που χρειάζεται είναι υψηλότεροι φόροι και μας λένε “αυτό είναι κομμουνισμός”, απαντάμε “πες το όπως θες”».

Ο Μπρέγκμαν έχει συγγράψει τέσσερα βιβλία, το πιο γνωστό εκ των οποίων τιτλοφορείται «Ουτοπία για ρεαλιστές». Με φράσεις όπως «η φτώχεια δεν είναι έλλειψη χαρακτήρα, αλλά έλλειψη ρευστού», ο Μπρέγκμαν θα μπορούσε άνετα να καταχωρηθεί ως κάποιος ριζοσπάστης πανεπιστημιακός που αρέσκεται να προκαλεί τους ομοτράπεζους της ίδιας αστικής ελίτ. Στα φοιτητικά του χρόνια ήταν οργανωμένος στην SSR-NU, μια ολλανδική χριστιανική ένωση. Ο ίδιος δεν χαρακτηρίζει τον εαυτό του αισιόδοξο, αλλά ποσιμπιλιστή. Δίνει έτσι το στίγμα μιας γενιάς που σε παλαιότερους χρόνους θα είχε την ταμπέλα του ρεφορμισμού. Σήμερα εκφράζει έναν μετριοπαθή σοσιαλισμό, που ακόμη κι αυτός είναι κόκκινο πανί για τους θεματοφύλακες του χρεοκοπημένου συστήματος.

«Δέκα χρόνια πριν θα ήταν ανήκουστο για έναν τυχαίο Ολλανδό ιστορικό να γίνει διάσημος στο ίντερνετ μιλώντας για φόρους». Ο Μπρέγκμαν ζητά περισσότερες κρατικές δαπάνες «για να δαμάσουμε το κτήνος που λέγεται καπιταλισμός». Υπερασπίζεται δε τη θέση του ως ιστορικού, λέγοντας ότι όταν έβλεπε για την κρίση στην τηλεόραση, «οι μόνοι που έδιναν συνεντεύξεις ήταν οικονομολόγοι κι αυτοί ήταν οι τύποι που δεν είδαν τίποτα να έρχεται».

Που να είχε στο πάνελ κάποιον τυχαίο Ολλανδό της αγροτικής οικονομίας.

Αδάμ Γιαννίκος

Πηγή: avgi.gr