Συμβάσεις, όνειρα και ζωές... ορισμένου χρόνου

Σύνταγμα της Ελλάδας

**Άρθρο 22: (Προστασία της εργασίας)

1. H εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού.

Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας.

2. Mε νόμο καθορίζονται οι γενικοί όροι εργασίας, που συμπληρώνονται από τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας συναπτόμενες με ελεύθερες διαπραγματεύσεις και, αν αυτές αποτύχουν, με τους κανόνες που θέτει η διαιτησία.

3. Νόμος ορίζει τα σχετικά με τη σύναψη συλλογικών συμβάσεων εργασίας από τους δημόσιους υπαλλήλους και τους υπαλλήλους οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.

4. Oποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας απαγορεύεται.

Eιδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της Xώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών.

5. Tο Kράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως νόμος ορίζει.

Έννοια της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου είναι εκείνη με την οποία συνομολογείται η διάρκεια αυτής μέχρι ορισμένο χρονικό σημείο ή μέχρι την επέλευση ορισμένου μέλλοντος και βεβαίου γεγονότος ή την εκτέλεση ορισμένου έργου, μετά την περάτωση του οποίου ή την επέλευση του βεβαίου γεγονότος ή του χρονικού σημείου παύει να ισχύει αυτοδικαίως. Επομένως, η διάρκεια της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου είναι σαφώς καθορισμένη είτε γιατί συμφωνήθηκε ρητά ή σιωπηρά, είτε γιατί προκύπτει από το είδος και τον σκοπό αυτής. Χαρακτηριστικό της σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου είναι ότι τα μέρη γνωρίζουν επακριβώς το χρονικό σημείο της λήξης της. Η σύμβαση αυτή σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 669 του Αστικού Κώδικα παύει αυτοδίκαια, όταν λήξει ο χρόνος, για τον οποίο συνομολογήθηκε, χωρίς να χρειάζεται καταγγελία της και καταβολή αποζημίωσης (ΑΠ 217/2017, ΑΠ 104/2016).

Περαιτέρω σύμφωνα με το άρθρο 3 του ΠΔ 81/2003 ορίζονται τα εξής:

α) «εργαζόμενος ορισμένου χρόνου», κάθε φυσικό πρόσωπο που έχει σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, συναφθείσα απευθείας μεταξύ του εργοδότη και του εργαζομένου, η λήξη της οποίας καθορίζεται από αντικειμενικούς όρους, όπως παρέλευση συγκεκριμένης ημερομηνίας ή αποπεράτωση συγκεκριμένου έργου ή πραγματοποίηση συγκεκριμένου γεγονότος.

β) «συγκρίσιμος εργαζόμενος αορίστου χρόνου», κάθε φυσικό πρόσωπο που έχει σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου στην ίδια εκμετάλλευση ή επιχείρηση και απασχολείται σε ίδια ή παρόμοια εργασία, λαμβανομένων υπόψη των προσόντων ή των δεξιοτήτων του. Όπου δεν υπάρχει «συγκρίσιμος εργαζόμενος αορίστου χρόνου» στην ίδια εκμετάλλευση ή επιχείρηση, η σύγκριση πρέπει να γίνεται με αναφορά στην οικεία συλλογική σύμβαση ή όταν δεν υπάρχει τέτοια, με αναφορά στην εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.

Πότε μετατρέπεται η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου σε αορίστου

Η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου παύει αυτοδίκαια, όταν λήξει ο χρόνος, για τον οποίο συνομολογήθηκε, χωρίς να χρειάζεται καταγγελία της και καταβολή αποζημίωσης. Αν ο μισθωτός συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες του και μετά τη λήξη του χρόνου της σύμβασης ορισμένου χρόνου, χωρίς ο εργοδότης να είναι αντίθετος με το γεγονός αυτό, τότε η σύμβαση θεωρείται ότι ανανεώθηκε για αόριστο χρόνο.

Σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, η χωρίς περιορισμό ανανέωση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου είναι επιτρεπτή, αν δικαιολογείται από έναν αντικειμενικό λόγο. Σε περίπτωση μη συνδρομής αντικειμενικού λόγου και

Εφόσον η χρονική διάρκεια των διαδοχικών συμβάσεων ή σχέσεων εργασίας ορισμένου χρόνου υπερβαίνει συνολικά τα τρία (3) έτη (36 μήνες), τεκμαίρεται ότι με αυτές επιδιώκεται η κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης με συνέπεια τη μετατροπή αυτών σε συμβάσεις ή σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου.

Αν στο χρονικό διάστημα των τριών (3) ετών ο αριθμός των ανανεώσεων, διαδοχικών συμβάσεων ή σχέσεων εργασίας υπερβαίνει τις τρεις (3), τεκμαίρεται ότι με αυτές επιδιώκεται η κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης με συνέπεια τη μετατροπή των συμβάσεων αυτών σε συμβάσεις ή σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου.

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, η οποία περιλαμβάνει όρο για πρόωρη καταγγελία της με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ως προς την αποζημίωση απόλυσης για τις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, κατά τις διατάξεις του Ν.2112/1920, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 74 παρ. 2 και 3 του Ν.3863/2010 , μετατρέπεται αυτοδικαίως σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου κατά την καταγγελία ( άρθρο 40 του Ν.3986/2011).

Μ' αυτά, μ' εκείνα και με άλλα τόσα, πέρασαν σχεδόν εικοσιτέσσερα ολόκληρα χρόνια! Εικοσιτέσσερα πολύ δύσκολα εργασιακά χρόνια, που τα είδαμε όλα στην κυριολεξία! Ακόμη και σήμερα που η αγωνία, η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια και η επισφάλεια είναι και τυπικά οριστικά παρελθόν, δεν λείπουν οι «εκπλήξεις» με δυσάρεστο φυσικά πάντα πρόσημο. Τέσσερις μήνες απλήρωτοι κλείνουμε σε λίγο, κάνουμε γιορτές με άδειες τσέπες, ανήμποροι και ντροπιασμένοι, όχι τόσο για την επιβίωση και τις αμείλικτες καθημερινές υποχρεώσεις που παραμένουν εκκρεμείς, όσο περισσότερο μη μπορώντας να προσφέρουμε ένα δωράκι έστω, στα παιδιά και τα εγγόνια μας. Άλλωστε σ' αυτόν τον γεμάτο ακρότητες, παράδοξα, παραλογισμούς και ανυπέρβλητες δυσκολίες εργασιακό βίο, οι  δυσάρεστες εμπειρίες που βιώσαμε, ήταν σταθερά υπερπολλαπλάσιες των ευχάριστων... 
Τι να θυμηθώ, τι να ξεχάσω... Όλα ήταν και έμοιαζαν ορισμένου χρόνου... Συμβάσεις, όνειρα, ελπίδες, προσδοκίες, ζωές! Πρεκαριάτο, εργασιακή γαλέρα, εργαζόμενοι εντελώς περιθωριοποιημένοι και κατά καιρούς κυνηγημένοι, κατατρεγμένοι και διωγμένοι από τους ίδιους τους «δημιουργούς» μας, χωρίς ίσα και όμοια εργασιακά δικαιώματα, χωρίς την φυσιολογική κανονικότητα πληρωμής δεδουλευμένων, χωρίς παρόν και μέλλον, ένα παραμύθι με πολλούς δράκους! Μάλλον τελικά αυτό που θα κρατήσω και μου βγαίνει σαν το πιο «γλυκό απόσταγμα» αυτής της Οδύσσειας, αυτού του Γολγοθά που έτυχε να τερματίσει παραδόξως μέσα σε όλα τα άλλα παράδοξα της «συμβασιούχας» ζωής κι αυτός, ημερολογιακά Χριστούγεννα, είναι ότι την χαρά και την ευχαρίστηση, τη νιώσαμε ποσοτικά, ποιοτικά και προφανώς ρεαλιστικά, περισσότερο στην αρχή και στο τέλος, με κάποιες ενδιάμεσες αρκετά σπάνιες μικρότερες ανεπαίσθητες δόσεις. Η χαρά και η ευχαρίστηση της πρώτης εργασιακής σύμβασης πριν περίπου 24 χρόνια, με την χαρά και την ευχαρίστηση της οριστικής αποκατάστασης της πραγματικής εργασιακής σχέσης σήμερα. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις, όπως συνέβει και μας προέκυψε δυστυχώς κι αυτές τις γιορτές, δοκιμάσαμε και ξεπεράσαμε τα όριά και τις αντοχές μας, τα βιολογικά ανθρώπινα όρια και αντοχές μας. Όσοι το πέρασαν και το έζησαν γνωρίζουν... Μπορεί να αντέξαμε και να αντέχουμε ακόμα, όμως θεωρώ βέβαιο ότι κάποια «κουσούρια» θα μας μείνουν και κάποιες «παρενέργειες» θα τις βρούμε μπροστά μας οδεύοντας σιγά σιγά προς στην τρίτη ηλικία... 

Να μπει ένα τέλος σε όλες τις ελαστικές μορφές εργασίας! 

Σταθερή και μόνιμη δουλειά για όλους! 

Σιδεροκέφαλοι και καλορίζικοι όλοι οι συνάδελφοι!